Büyük bir Türk sermaye grubunun sonbahar-kış koleksiyonu için bastırılan tanıtma kitabının son sayfasında, bu grubun mağazalarında ürünleri bulunan markalar sıralanmış.Üşenmedim. Mağazalarda ürünleri bulunan yabancı markaları teker teker saydım:
* Kadın giyimi: 64 yabancı marka
* Kadın ayakkabısı: 31 yabancı marka
* Kadın çantası: 34 yabancı marka
* Kadın aksesuarı: 36 yabancı marka
* Erkek giyim eşyası: 40 yabancı marka
* Erkek ayakkabısı: 27 yabancı marka
* Erkek çantası: 9 yabancı marka
* Erkek aksesuarı: 35 yabancı marka
* Ev eşyası: 53 yabancı marka
(Önce bir açıklama yapayım. Kadın ve erkeğin değişik ürünlerinde aynı markanın farklı ürünleri olduğundan çift saymaları dikkate almak gerekir. Örneğin, Prada markasının hem kadın hem erkekler için farklı ürünleri vardır.
Bir açıklama daha yapayım. Bir sermaye grubunun mağazalarında bu kadar çok marka olamayacağını, benim olan biteni abarttığımı düşünenler olabilir. Şüphe edenlere bilginin kaynağını açıklarım.)
Gelmeyen marka kalmadı
Tek bir sermaye grubunun mağazalarındaki yabancı marka bolluğundan söz ediyorum. Unutmayınız, yabancı markalı ürün satan tek bir sermaye grubu yok. Çok hem de pek çok sermaye grubunun mağazalarında çok sayıda yabancı markalı ürün satılıyor.
Ortaköy’de ayakkabı satan büyük bir mağazanın vitrininde, yurtdışındaki ayakkabı mağazalarında bir türlü bulamadığım, ayağı rahat ettiren bir erkek ayakkabısını görünce heyecanlandım. Mağazanın kapısından içeriye girdim. Dünyanın en zengin ülkelerindekine benzer bir mağaza. Güzel giyimli, kibar satış elemanları. İlgilendiğim ayakkabıyı çıkardılar. Ayağıma uygun numarayı bulamayabileceklerini düşünüyordum. Bırakınız belli numarayı, aynı modeldeki numaranın değişik genişlikteki ürünleri bile mevcut idi.
Fiyat da dış ülkelerdeki fiyata yakındı. Hayret ettim. “Sizde daha başka hangi yabancı markalar var?” diye sordum. Bizde hemen her yabancı markanın kadın ve erkek modeli var. Türk malı maalesef yok” dediler.
Türk malı satan yok
Şimdilerde Türk pazarında başka yabancı markalarla aynı mağazalarda satılan yabancı markalı ürünlerin ana firmaları, mağaza kiralayarak kendi markalarını tek başına satmaya başladı.
En son haber şu: Şimdi bu yabancı markaların ana firmaları gözlerini Kapalıçarşı’ya dikmişler. Kapalıçarşı’da dükkân arıyorlarmış.
Yabancı marka istilası sadece İstanbul, Ankara ve İzmir gibi belli şehirlerde görülen bir gelişme değil. Anadolu’da giderek sayıları artan alışveriş merkezlerinde, karayollarında sayıları giderek artan ‘outlet’ diye adlandırılan ‘yol üstü mağazalar’da, Türk markalarından çok yabancı markalı ürünler satılmaya başladı.
Olan biteni nasıl değerlendireceğiz?
A) Türkiye’de halk çok zenginleşti. Sadece yabancı markalı giysi satın alıyor.
B) Gelir dağılımındaki bozukluk arttı. Mağazalar mutlu azınlığa satış yapıyor. Mutlu azınlık ise en lüks ve en pahalı eşyayı satın alıyor.
C) Türk Lirası çok değerli. Döviz ucuz. İnsanlar ucuz ithal malına alıştı.
