Batman'da yayımlanan Çağdaş gazetesinde geçen yıl "Kara Altının Öyküsü" başlığıyla 24 gün devam eden bir yazı serisinde bölgedeki petrol konusu geniş olarak incelendi. Bu incelemesiyle Arif Aslan, Dünya gazetesinin Anadolu Basını Ödülü'nü kazandı.Arif Aslan'ın bu yazı dizisinde Türkiye'de petrol aramalarının hikâyesi anlatılıyor.Anadolu topraklarında petrol arama çabaları 1929 yılında başladı. Columbia Üniversitesi'nde maden mühendisliği eğitimi gören Bolulu Cevat Eyüp Taşman'ı hükümet ABD'den Türkiye'ye getirtti. Rafinerilerimizde yılda 26.5 milyon ton ham petrol işleniyor. Bunun 2.5 milyon tonu bizim topraklardan çıkan petrol. Halkın inanışı topraklarımızın altında bolca petrol olduğu... Ama biz yıllardır arıyoruz. Bulamıyoruz. Petrol Arama İşletme Dairesi'nin başına getirilen Taşman, mühendis İhsan Ruhi Berent'le birlikte yabancı uzmanlardan da yararlanarak Doğu'da ve Güneydoğu'da petrol arama çalışmalarını yürüttü. Doğu Anadolu'da petrol sondajı için jeolojik etütler ve jeofizik araştırmalar 1933 yılında başladı.İlk derin kuyu sondajı 1934 yılında Midyat/Başbirin'de yapıldı. 1327 metreye inildi. Petrol bulunamadı. 1936 yılında Raman kuyuları açıldı. 1940 yılında Iluh-Batman'da 1048 metre derinlikte petrole rastlandı. Günde 10 metreküp ham petrol verimi olan kuyu ümitleri uyandırdı.Petrol arama çabaları devam ederken, açılan kuyulardan çıkarılan petrolü işlemek için Raman'da Maymune Boğazı'nda 1948 yılında ilk rafineri faaliyete geçti.1954 yılında "Petrol Kanunu" çıkarıldı. 1955 yılında Türkiye Petrolleri A.O. kuruldu. Yerli ve yabancı özel şirketlere petrol arama izni verilmeye başlandı. Aramaya 1933'te başladık Halen yerli-yabancı 28 şirket petrol arıyor. Ama doğru dürüst petrol bulamıyor. Petrolün bu kadar önem taşıdığı günümüzde kim istemez zengin petrol yataklarına erişmeyi?Halbuki halkımızın yaygın inanışı toprağın altının petrol denizi olduğu şeklinde. Halkımız her açılan kuyudan petrol fışkırdığını ama yabancı petrol tekellerinin, çimento basarak kuyuları kapattığını söyleyenlere inanıyor.Şimdilerde 600 dolayındaki kuyudan yılda 2.5 milyon ton dolayında petrol çıkarılıyor. Petrol toprağın derininde. Kalitesi düşük. Kuyular verimsiz. Çıkan petrol Batman'daki rafineride işleniyor.Yerli ham petrolden daha çok siyah ürün (mazot ve asfalt) elde ediliyor. Yaklaşık yüzde 12 oranında benzin elde edilebiliyor. guras@milliyet.com.tr 28 şirket petrol arıyor
