Biz konser bileti alırken neye para ödüyoruz?

Türkiye’de 100 liralık bir konser biletinden sanatçıya kalan gelir 9 lira. Bunun da gelir vergisini öde, grupsan eğer bir de dörde beşe böl, artanı tepe tepe kullanırsın...

On yıl öncesine, hele 20 yıl öncesine göre Türkiye’de konser sayısında patlama yaşanıyor. Elimde istatistik yok ama son 20 yılın 15’ini müzik yazarak geçiren biri olarak şunu söyleyebilirim; bugün irili ufaklı konserlerin tamamını hesaba katarsanız sayı belki 50 katına çıkmıştır.

“Oh ne iyi, sektör de ne kadar büyümüş, herkes memnun” dememiz lazım. Ama öyle değil.

TÜİK’in en güncel “Kültür İstatistikleri 2013” raporuna göre Türk halkının sinema, tiyatro, konser harcaması yılda 445 milyon lira. Hane halkının toplam gelirinin yüzde 3.7’si ediyor bu rakam.

Yıllık kişi başı harcadığımız para 5.6 lira eder. Bununla konsere, tiyatroya, sinemaya gidiyoruz, yanlış olmasın. Bir başka deyişle biz sinema, tiyatro, konsere para harcamıyoruz. Peki kim harcıyor? Sponsorlar ve sanatçılar.

Sonuçta kim kazanıyor?

Sponsorlar konserlerin gerçekleşmesini ve dolmasını sağlayan ana unsur. Hem maddi destek hem de iletişim ve tanıtım desteği sağlıyorlar.

Sanatçı zaten konserin ana öznesi. Ama aynı zamanda konserlerin de en önemli maddi sponsoru.

Çünkü sanatçılar gelirlerinin bir kısmını feda ediyorlar. Para kazanmamayı, hak ettiklerini almamayı göze alıyorlar. Çaresiz razı oluyorlar. Hakkımızı alalım deseler bir-iki büyük isim dışında konser olmaz. Müzikte çeşitlilik kalmaz. Özellikle küçük ve orta çaplı sanatçılar ve konserleri için geçerli bu söylediklerim.

Peki kim kazanıyor?

Türkiye Etkinlik ve Eğlence Sektörü Derneği (TESDER) Yönetim Kurulu Başkanı Fırat Kasapoğlu’nun Hürriyet’e yaptığı açıklamaya bakalım, 100 liralık bir biletten kim ne kadar alıyormuş görelim: KDV 18 lira, eğlence vergisi 10 lira. Yani devlet 28 lira alıyor. Bilet satışı 10 lira, telif 8 lira, tanıtım 15 lira, prodüksiyon 15 lira, mekan kirası 15 lira, sanatçı ve orkestra 9 lira.

Devlet biletten aldığı payın yanı sıra zaten her gelir sahibi firma ya da vatandaştan yüzde 20 gelir vergisini ve yüzde 15 de stopajı alıyor mu? Alıyor.

Sponsorların ücretsiz dağıttığı biletlerden de yüzde 10 eğlence vergisi alınıyor. Yani kim kazanıyor? Devlet.

Kazanmasın mı? Elbette kazansın ama devletin vergi toplama dışında kültür sanatı destekleme gibi bir görevi de var.

Kasapoğlu dernek olarak dünyanın hiçbir yerinde olmayan eğlence vergisi uygulamasının kaldırılması için çalıştıklarını söylemiş. Bu tarz bir uygulamanın konser maliyetlerine az da olsa yansıması olacağına inanıyorlar.

Emeğe yazık oluyor

Bence yetmez, devletin bu konuda daha aktif, teşvik edici bir rolde olması gerekir.

2010’da Biletix’ten edindiğim istatistikler ışığında “Her üç kişiden biri davetiyeci” başlıklı bir yazı yazmıştım. Her üç konser seyircisinden ikisi para ödüyor, diğeri sponsor davetiyesiyle izliyordu. Beş yıl sonra durum daha iyi değil.

Sanatçıya, müzisyene, emeğe, yaratıcılığa yazık oluyor.

“Her üç konser seyircisinden ikisi para ödüyor, diğeri sponsor davetiyesiyle izliyor” diye yazmıştım. Beş yıl sonra durum daha iyi değil.

Bir Rock’n Coke vardı!

Koca festival sessiz sedasız tarihe karıştı. Kimse “Ne oldu, bu yıl neden yapılmadı?” diye sormadı bile. İki senede bir düzenleniyordu en son. Geçtiğimiz yaz o da olmadı.

Sordum, “Ne oldu, bir açıklamanız var mı?” diye, yanıt alamadım.

Yıl sonunda birdenbire aklıma geldi. Bir Rock’n Coke vardı iyisiyle kötüsüyle. Bir sürü hatıramız vardı. Sanırım benden başka kimsenin umurunda değil Rock’n Coke.

Güle güle Rock’n Coke...