Spotify’ın düzenli olarak yayınladığı ve genel anlamda stream trendleri hakkında bilgiler veren Loud & Clear raporları bir süredir ülkeler bazında yayınlanmaya başlandı. Bir süre önce İtalya, Fransa, İspanya gibi ülkelerde neler olup bittiğini bir nebze de olsa bu şekilde anlayabildik. Geçenlerde Türkiye raporu da bu serinin bir parçası olarak basınla paylaşıldı. Spotify, Türkiye’ye dair yıl sonu en çok dinlenenler listeleri dışında daha önce yanılmıyorsam istatistik yayınlamadı. Şimdi ilk kez bir raporun büyük bir heyecanla paylaşılması geç de olsa müzik pazarımızı anlamak açısından önemli olduğundan sunulan bilgilere yakından bakmaya çalışacağım.
Rapordan öğrendiğimize göre 2024 yılında Türk sanatçılar 2 milyar TL gelir elde etmişler. Kabaca 50 milyon dolar ediyor. Bir fikir vermesi açısından mesela bu rakam Birleşik Krallık’ta aynı dönemde 810 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya’da 520 milyon dolar. Güney Koreli sanatçılara ödenen telifin de 150 milyon dolar kadar olduğunu biliyoruz. 2017’den bu yana yüzde 700’den fazla artmış bu rakam. Güney Kore birkaç seneye Fransa gibi büyük pazarları yakalayabilir. Koreli müzisyenler global düzeyde giderek daha çok dinleniyor.
Bu manzaraya bakıldığında Türkiye’nin, Spotify özelinde diğer ülkelerden orantısal olarak da daha az gelir elde ettiğini görüyoruz. Yılda bir milyon lira üzerinde gelir elde eden sanatçı sayısı 2024 yılında 2021’e oranla üç kat artmış. Bir diğer istatistik de bu. Olumlu bir artış ancak tam olarak kaç sanatçı bu rakamı alıyor bunu bilmiyoruz.
Rapora göre Türk sanatçıların elde ettiği gelirin yarısından fazlası yurt dışı dinlemelerden gelmiş. Yani yurt dışı dinlemeler olmasa 50 milyon dolarlık bir geliri de elde etmek mümkün olamayacak.
Bu durumu “Türk sanatçılar dünyaya açılıyor” gibi bir cümleyle yorumlamayı çok isterdim ancak yurtdışı stream’in yüzde 90’ı büyük oranda Almanya’dan (ve Belçika, Hollanda, Fransa gibi Türklerin yoğun yaşadığı yerlerden) geliyor. Avrupa kümesinden sonra Azerbaycan gelir. Bunun dışındaki ülkelerde dinlemeler sembolik düzeydedir maalesef. Son 5-10 yılda yurtdışına göçen genç nüfusumuz ABD ve İngiltere’de de dinleme oranlarını hafifçe arttırdı. Bu bilgiler Spotify raporunda yer almasa da farklı kaynaklardan edindiğimiz raporlardan biliyoruz.
2024’te Türkiye’de en fazla dinlenen şarkıların yüzde 90’ı Türkçeymiş. Bu elbette sürpriz değil. Sektör terminolojisiyle konuşursak Türkiye içe kapalı özel pazarlardan biridir. Rusya gibi, Endonezya gibi, Brezilya gibi, Hindistan gibi kendi dilinde müzik dinlemeyi sever. Bunun yakın gelecekte değişeceğini de sanmam. Son yıllarda ülkemizde Arapça şarkı dinleme oranları arttı. Nedeni Suriyeli göçmenlerin varlığı.
Türk kullanıcılar Türkçe şarkılardan oluşan 100 milyon liste yapmışlar uygulamada, Spotify raporuna göre. Bu olumlu bir gelişme uygulama içi trafik açısından ancak diğer yandan listelerin ne kadar anlamsızlaştığının bir belgesi adeta. Bu kadar çok liste varsa liste yok demektir.
Dikkatimi çeken en önemli istatistik, Türkçe telif gelirlerinin bir önceki yıla göre yüzde 37 oranında artmış olması. Bu durum Spotify sanatçılara ödediği telife zam yapmadığına göre dinlenme oranlarının arttığını gösteriyor. Olumlu bir gelişme.
Benim rapordan, daha doğrusu basın ile paylaşılan verilerden anladığım şu: Türk sanatçıların popülerliği ve uygulama içindeki görünürlüğü artıyor. Ancak henüz alınacak daha çok yol var. Görüntü, ses ve imaj anlamında modernleşip dünyadaki trendleri yakalıyor gibi dursak da giderek daha da içe kapanan bir pazar oluyoruz gibi geliyor bana. Sanatçılarımız müzikleriyle başka coğrafyalara, başka kültürlere anlamlı ve ilginç gelebilecek hikayeler anlatma konusunda 1960’larda Anadolu Pop’u yaratan dedelerinin hayli gerisindeler.
