Meral Tamer
Tüm Yazıları
İstanbul Sanayi Odası’nın 2011 Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu sıralaması dün açıklandı. Fortune Türkiye 2011’in en büyük 500 şirketi sıralaması da geçtiğimiz günlerde kamuoyu ile paylaşılmıştı. Fortune’ın İSO’nun listesinden en temel farkı, sanayi şirketlerine ilaveten ticaret yapan ve hizmet üreten şirketlere de listede yer verilmiş olması. Nitekim Türk Fortune 500’ün ilk 10’u içinde Türk Telekom ve THY’yi, 12’şer milyar TL’ye dayanan cirolarıyla 5. ve 6. sırada peşpeşe gördüğümüz halde, sanayi kuruluşu olmadıkları için bu 2 dev kurum İSO 500’de yok.
Türk Fortune Dergisi’nin Genel Yayın Yönetmeni Ali Ağaoğlu, Fortune 500’de en fazla ihracat yapanlar sıralamasında 11 milyon 305 bin lirayla açık ara ilk sırada yer alan THY ve benzeri kurumların bir şekilde İS0 500 listesine de girmeleri gereğine işaret ettikten sonra, İSO listesindeki sıralamanın, günümüzün değişen koşullarına göre yenilenebileceğini belirtiyor. TÜPRAŞ, 2 listede de açık ara 1 numara, ama ihracatta 7 milyon 90 bin lirayla THY’nin çok gerisinde.
Listedeki son şirketin cirosu
Türk Fortune 500, tamamen ABD Fortune 500’ün sistematiğiyle hazırlanan bir liste. Metodoloji Amerika’dan geliyor. Ağaoğlu’ndan öğrendiğimize göre listeyi dışarıdan bir kuruluş hazırlıyormuş ve dergi yöneticileri bile sonuçları açıklanmadan 10 gün önce görebiliyorlarmış.
Listede son sıradaki 500. şirketin cirosu 2007’de 87 milyon lirayken, 2010’da 127 milyona, 2011’de 187 milyon liraya yükselmiş. Türkiye’nin yüksek büyüme rakamları bu artışta elbette etkili; ama Ağaoğlu’na göre çok önemli bir etken daha var:
“Bizim listeye güven çok arttı; artık Türkiye’nin dört bir yanından pek çok şirket, bu listeye güvenerek defterlerini, bilançolarını açmaya başladılar. Çünkü bu listeden müşteri buluyorlar. Şirket Fortune 500’deyse risk primini, alacakları teminatı düşük tutuyorlar. Bankalar bizim listeyi kullanıyor. Üniversiteler talep ediyor. Madem bu kadar referans haline gelmiş bir listemiz var; biz de hakettiği değeri bulsun istiyoruz. Anadolu’daki sanayi ve ticaret odalarını bu yönde daha fazla bilgilendireceğiz.”
İller ve potansiyelleri
Ağaoğlu’nun verdiği bilgilerin ışığında listeyi incelediğimde, örneğin daha önce listede hiç yer almadığı halde bu yıl 55. sıradan giren Osmaniye’den 1 milyar 773 milyon lira cirolu Yolbulan Baştuğ Metalurji Sanayi şirketine rastladım. Denizli’den Aydem Elektrik Dağıtım şirketi de 1 milyar 126 milyon liralık cirosuyla yine ilk kez 96. sıradan, listedeki yerini almıştı. Rize Çay İşletmeleri de defterlerini Fortune 500’e açmış ve 105. sıraya yerleşmişti.
Fortune 500’e giren şirketlerin ilk 50’sinin sahipleri ya da tepe yöneticileriyle hafta içinde biraraya geldiğimizde, iller ve gelişme potansiyelleriyle ilgili küçük bir ufuk turu yapmayı da ihmal etmedik. İşte sonuçları:
* Çanakkale “küçük olsun, benim olsun” diyor, dışarıdan kimseyi içine sokmuyor.
* Adana geçmişin mirasını yiyor, “Sabancı niye gitti?” diye yakınıyor, “dışarıdan birileri gelsin de bizi kurtarsın” havasında.
* Doğu ve Güneydoğu’dan göç alan Mersin, komşusu Adana’nın aksine son derecede dinamik; dünya markaları çıkartma arzusunda. Göç değişimi tetikliyor.
* Kayseri Gaziantep’i örnek alıyor.
* Gaziantep ilk 5 içinde olmakla yetinmeyip, “3. sıraya yükseleceğim” diyor.
* Konya, “iyi üretiyoruz, ama pazarlayamıyoruz” diyerek Kayseri’yi kendine örnek alıyor.
* Denizli’de girişimcilik ruhu yüksek.
* Samsun’un hedefi, 2023’te ilk 5’e girebilmek. Bu çerçevede hem Samsun’u liman kapısı olarak merkez yapmaya, hem de tatil için Güney illerimize giden Ruslar’ı, kendi illerine çevirmeye uğraşıyorlar.
