KOBİ'lere gerçekçi finansman modeli

Osman ULAGAY

KOSGEB, küçük ve orta ölçekli işletmeler için hazırladığı kapsamlı finansman modelini tartışmaya açıyor. Sermaye Piyasası Kurulu eski başdenetçisi, KOSGEB Finansman Danışmanı Selami Şengül tarafından hazırlanan KOBİ Finansman Modeli'nin en önemli özelliği, mevcut yapının bugünden yarına değişmeyeceğini göz önüne alarak bu yapıyla engellenmeyen bir finansman sistemi kurulmasını öngörmesi. Model KOBİ'lere uygun ölçüde fon sağlamaktan uzak olan banka sisteminin de yakın zamanda değişmeyeceğini öngörüyor.
Şengül'ün önerdiği finansman modelinin temel iki hedefi, KOBİ'lerin serbest piyasa koşullarında kaynak temin etmeye alışması ve teminat ve bilgi sağlamadaki yetersizliklerin ortadan kaldırılması. Bu amaçla kurulması önerilen finansal kurumlardan bazıları şöyle:
* Finansman Yatırım Ortaklığı (FYO): KOSGEB, Hazine, TOBB, odalar, çeşitli bankalar ve ulusal ve uluslararası finans kurumları tarafından kurulacak FYO KOBİ'lerin ihraç edeceği hisse senedi, tahvil gibi araçları alarak uzun vadeli fon gereksinimlerini karşılayacak.
* Finansman şirketleri: KOBİ'lerin satışlarının finansmanı yoluyla satışın ve dolayısıyla üretimin artmasını sağlayacak. Bankalar, Hazine yardımları, Eximbank, ihtisas dernekleri, odalar ve finans kurumları tarafından kurulacak.
Bunlar dışında KOBİ'lerin gayrımenkul yatırımlarına ayıracakları kaynakları azaltarak organize sanayi bölgeleri kurulmasını sağlamak, aynı zamanda işletme sermayelerini artırmak amacıyla Gayrımenkul Yatırım Ortaklıkları kurulması öngörülüyor. "KOBİ Finansman Modeli", Gayrimenkul Finansman Şirketleri, KOBİ Finansman Holding, Risk Sermayesi Şirketi, factoring, leasing ve KOBİ'lere yönelik diğer modern finansal araçların da kurulmasını kapsıyor. Model kamuoyunda ve uzmanlarca tartışıldıktan sonra KOSGEB'in girişimleriyle hayata geçirilecek.

TÜBİTAK ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı tarafından düzenlenen "Ar - Ge Proje Pazarı 1997" başarıyla sonuçlandı. İki gün süren pazara katılarak 250 proje üzerinde görüşen 300 şirket, üniversite ve araştırma kurumu yetkilisi projelerden 162'sinin üzerinde görüşmeleri sürdürme ya da bu projeleri hayata geçirme kararı aldılar.
TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Dr. Cemil Arıkan'ın verdiği bilgiye göre Ar - Ge Proje Pazarı'nın ardından değerlendirme yapan katılımcıların %98'i pazardan çok memnun kaldığını belirtmiş. Arıkan katılımcıların ilgilendikleri alanlardaki projeleri izleme imkanı bulduğunu da belirterek, özellikle eşzamanlı oturumların ardından isteğe göre düzenlenen ikili, üçlü ve dörtlü görüşmelere talebin çok yoğun olduğunu belirtti.
Arıkan Ar - Ge Proje Pazarı'nda tartışılan 250 projeden 162'sinin üzerinde görüşmelerin süreceğini belirterek bu projelerin yaklaşık üçte birinin şirketler arasında, kalanının ise şirketlerle teknik kurumlar arasında görüşüleceğini ifade etti. Dr. Cemil Arıkan Berlin'de yapılan benzer bir organizasyonda tartışılan 180 projeden yalnız 36'sının üzerinde görüşmelerin sürdüğünü de sözlerine ekledi.
Ar - Ge Proje Pazarı KOBİ'ler için de olumlu sonuçlar doğurdu. Arıkan projelerin daha ayrıntılı değerlendirildiği ikili görüşmelerde KOBİ'lerin diğer şirketlerle görüşmeler yaptığını, bu işletmelerin öncelikle Ar - Ge ortaklıkları peşinde olduğunu söyledi.
Pazarın katılımcılarının yaklaşık %20'sini KOBİ'ler oluşturdu. Pazara katılanlar arasında özellikle yazılım şirketlerinin KOBİ boyutlarında olduğu, imalatçıların çoğunun ise büyük işletmeler olduğu dikkat çekti.

Son 3 yıl içinde en hızlı büyüme gösteren 100 küçük işletme arasında yazılımcı da var, oyuncakçı da
İngiltere'nin en hızlı büyüyen 100 küçük işletmesi belirlendi. Sunday Times gazetesi - Virgin Atlantic Havayolları işbirliğiyle yapılan araştırmaya göre "Fast Track 100" olarak adlandırılan en hızlı 100 firma, 1993 - 1996 yılları arasında her yıl satışlarını yaklaşık ikiye katlamış. Halka açılmamış işletmeler arasından seçilen ilk 100 firmanın faaliyet alanları arasında oyuncak imalatı, donmuş balık işlenmesi, dergi basımı, yazılım üretimi, seyahat acentacılığı gibi çeşitli alanlar var. Hızlı büyüyen firmaların sadece %24'ünün imalatçı olduğu, %40'ının ise hizmet sektöründe yer aldığı dikkat çekiyor.
İlk 100 firma hakkında çıkartılan istatistiki bilgilerden bazıları şöyle:
* 1993 - 1996 arasında ilk 100 küçük işletmenin yıllık bileşik ortalama büyüme hızı %96.
* 100 firmanın 1993 yılında 250 milyon sterlinin altında olan toplam satışları 1996'da 1.6 milyar sterline çıkmış.

İhracata yönelik devlet yardımları kapsamında 31 Temmuz 1997 tarihli Resmi Gazete'de uygulama esasları yayınlanan eğitim yardımı ve istihdama yol açma yardımına bugüne dek sadece bir sanayici başvurdu. Başvurusu Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından onaylanan Ankaralı sanayiciden çok fazla belge istendiği, bürokratik prosedürün bıktırıcı olduğu öne sürüldü. OSTİM'de yerleşik sanayici konusuyla ilgili olarak istihdam ettiği metalurji mühendisinin ilk 6 aylık maaşının brüt %70'ini altı ayın sonunda geri alacak.
İstihdama yol açma yardımı imalat sanayi sektöründe 1 - 50 kişi çalıştıran, gerçek usulde defter tutan işletmelerin, bünyelerinde bulunmayan işletmeci, mühendis ya da uzman istihdam etmeleri halinde veriliyor. Eğitim yardımı ise imalat sanayiinde 1 - 200 kişi çalıştıran işletmelere ya da sektörel dış ticaret şirketlerine, KOSGEB ya da İGEME tarafından belirlenen konularda alınacak eğitim hizmetleri için verilecek. Yardımlar konusunda yetkili kurumlar Dış Ticaret Müsteşarlığı ile protokol imzalayan KOSGEB ile İGEME.




* Firmaların faaliyet alanları şöyle dağılıyor: %40 hizmet sektörü, %24 üretim, %19 dağıtım/toptan satış, %17 dağıtım/perakende satış.
* Toplam 100 firma, çalıştırdığı kişi sayısını 3 yıl içinde 3.000'den 15.500'e çıkartmış.
* İlk 10 firmanın tamamı 1990'ların başındaki durgunluk sırasında kurulmuş. Firmaların tamamına bakıldığında %80'inden çoğu 11 yaşından genç.
* İlk 100 listesindeki firmaların yarısı teknolojiyle bağlantılı alanlarda faaliyet gösteriyor.
* İlk 100 firmanın sadece 15'i risk sermayesi alabilmiş. Firmaların %70'i kendi maddi kaynaklarına ve kısa ya da uzun vadeli kredilere güvenerek işe atılmışlar.
* Firmaların yarıdan fazlasının hiç ihracatı yok; cirosunun %50'den fazlasını ihracattan elde edenlerin oranı sadece %12.
* Firmaların üçte biri yakın gelecekte halka açılmaya sıcak bakıyor.




Yazara EmailO.Ulagay@milliyet.com.tr