Özay Şendir

* Bizim coğrafyamızda düello yoktur pusu vardır cümlesini hayatımız boyunca en az bir kere duymuş ya da söylemişizdir.

Düello bir felsefeye dayanır aslında, çıktığı İtalya, çok yaygın yaşandığı İngiltere, Fransa ve İspanya’da bu konuda çok sayıda yazılı eser vardır.

Okuduklarım arasında bana en ilginç gelen bilgi, yasal olmayan düello yapanlara İngiltere’de idam cezası verildiği bilgisiydi.

* Bizim coğrafyamızda geçerli olan pusu geleneği halen ve daha da acımasız bir halde sürüyor.

Kasım Süleymani’nin ölüm yıldönümünde patlayan bombalara bir bakın.

İlk bomba ile ikinci bomba arasında 15 dakika süre var.

Bombayı koyanlar, ilk bombadan kaçan insanları hedef aldılar ve katliamı büyüttüler.

Eskiden pusular belirli bir hedefe yönelik olurdu, şimdi, kadın-çocuk-yaşlı fark etmiyor.

* Amacı askerlerin olduğu alandan silah çalıp, bunu karaborsada satmak olan bir dolandırıcının ülkeyi yöneten isimle birlikte fotoğraf çektirmesi mümkün olabilir mi? Olmaz öyle şey dediğimiz senaryo İsrail’de gerçek oldu. Roi Yifrah adında 30 yaşındaki bir adamın, polisin terörle mücadele birimi Yamam Özel Birimi personeli gibi davranarak çatışma hattına girdiği, hatta ileri uçtaki birlikleri ziyaret eden Başbakan Netanyahu ile fotoğraf çektirdiği ortaya çıktı. Olayın ortaya çıkmasından sonra Yifrah’ın evinde yapılan aramada bombalar, tüfekler, askeri bilgisayarlar ve bir askeri insansız hava aracı bulundu.

* Uzmanlık eğitimini Tel Aviv yakınlarındaki Şeba Tıp Merkezi’nde yapan Filistinli bir doktor, Yahudi meslektaşlarının Facebook ve Instagram hesaplarına erişimlerini engellediği için Batı Şeria’da gözaltına alındı ve iki aydır gözaltında tutuluyor. Meslektaşlarını ihbar eden doktorlar ve bu ihbarı ciddiye alarak bir insanı 2 aydır özgürlüğünden mahrum bırakan İsrail polisinin ruh haline dair ne söylesem boş.

*

■ New York Times, 2011 yılında dijital abonelik sistemine geçti. Bugün düzenli ödeme aldığı 7,5 milyon civarında abonesi var ve 2023 yılının son haftasında ChatGPT aleyhine dava açtı. Davanın gerekçesi, yapay zekânın öğrenme sürecinde telif hakkı ödenmeden, makalelerinin izinsiz ve bedelsiz kullanılması.  

Bu 2023 yılında açılan tek dava olmadı.

İspanya’da aralarında El Mundo, El Pais gibi devlerin olduğu 83 medya kuruluşu Facebook ve Instagram’ın çatı şirketi META aleyhine 550 milyon Euroluk bir dava açtı. Bu davanın konusu da META’nın kullandığı algoritmalarla elde ettiği kişisel verilerle reklam pazarını AB düzenlemelerine aykırı olarak domine etmesi. Hemen hatırlatayım, kişisel veri toplama meselesi oldukça önemli, İrlanda Veri Koruma Komisyonu, Facebook’a kullanıcıların kişisel verilerini AB’den ABD’ye aktardığı için 1.2 milyar Euro para cezası verdi. 

■  Avustralya haberlerin telif hakkıyla ilgili dünyada ilk düzenlemeyi yapan ülke olmuştu, ABD de geçen senenin sonunda Gazetecilik Rekabet ve Koruma

Başlıktaki dramı yaşayan anne Gazze’de ya da Ukrayna’dan değil.

Dünyanın çoktan unuttuğu bir yerde Afganistan’da yaşıyor.

Kocası ölmüş, Taliban iktidarında kadın olarak çalışmasına izin yok, ancak dilenmesine izin veriyorlar.

Bir de komşulardan gelen yardımlar var, onunla da ancak iki günde bir yemek yiyebiliyorlar.

15 aylık bebeği süt isteyip, ağlamasın diye her sabah uyku yapan bir alerji ilacı veriyor o anne.

Sonra Hüsna derin bir uykuya dalıyor, anne yaşıyor mu diye kontrol ediyor ara sıra.

Büyük fon açığı nedeniyle Birleşmiş Milletler Gıda Yardımı’nın kesildiği destek programından sonra yaşam böyle oldu Afganistan’da.

Millet olmak için aynı topraklar üzerinde yaşamak aynı para birimini kullanmak yeterli olmuyor. Millet olmak ortak sevinçler, ortak acılar ve ortak bir duruş gerektiriyor. 2023 yılında bu sınavla çok karşılaştık. 6 Şubat depremlerinin ardından tüm Türkiye birlik oldu. Deprem bölgesine uçarak giden yardım konvoyları, işinden izin alıp yardıma koşan binler, cebinde, dolabında, gardırobunda olanın yarısını paylaşan milyonlar... Sonra ortak sevinçlerimiz, savunma sanayiinde başardıklarımız, filenin sultanları, A Milli Futbol Takımı, amatör sporlarda şampiyonluklar. Bunlar ortak acımız ortak sevinçlerimiz oldu. Sonra Gazze’de yaşananlara dair ortak bir duruş sergiledik beraber, çocukların öldürülmesine, hastanelerin vurulmasına birlikte karşı çıktık. 2024’ün hep ortak sevinçlerle geçmesi dileğiyle...

- Paris Belediyesi, iklim değişikliğine dair hazırladığı eylem planında başkentteki mağazaların ışıklı pano ve vitrin ışıklarının mesai saatleri haricinde kapatılmasına karar vermişti. Kimse modanın başkentinde nasıl böyle bir karar alınır diye sorgulamadı. Karara uymayanlara karşı da bir sivil toplum örgütü harekete geçti, panoları kararttı. Türkiye, elektriğin büyük kısmını ithal ettiği doğalgazdan karşılıyor. Devlet emekli ve memura daha fazla maaş ödesin, sağlık alanında ücretsiz hizmet vermeye devam etsin istiyoruz. O zaman devletin gelirlerini artırmak kadar giderlerini de azaltmamız lazım. Gece yarısından sonra vitrin ışıkları yanmasa, gökdelenler aydınlatılmasa Türkiye daha az doğalgaz ithal eden, dövizi cebinde kalan bir ülke olacak.

- Yaş meyve-sebzenin yaklaşık yüzde 35’ini rafa gelinceye kadar heba ediyoruz. Çöpe giden bir kilogram domates aynı zamanda boşa gitmiş 50 litre su demek.
Çöpe atılan ekmeğe dair binlerce haber yapıldı ama şu serpme kahvaltı savurganlığımızın bize maliyeti 100 milyar liranın üzerinde bir israf kalemi. Fransa bazı kritik

*Haftasonu verdiğimiz 12 şehitle ilgili olarak televizyon ekranlarında, gazete köşelerinde, sosyal medyada yorumlar havada uçuşuyor.

Hepimiz konuşuyoruz ama askerlerin bu terör saldırılarını nasıl okuduklarından kimse söz etmiyor. Geçtiğimiz iki günü bu konu üzerinde çalışarak geçirdim. Askerlerin analizine dair yorum yapmadan önce vermem gereken bilgiler var:

Terör örgütü, küçük çocukları kaçırıyor

*Rami Hesen 11 yaşında, Muhammed Abdullah Hemed de 15 yaşında iki erkek çocuğu. Bir de adını bildiğimiz 15 yaşındaki kız çocuğu Solin İbrahim var. Terör örgütüne bağlı Ciwanen Şoreşger yapılanması tarafından Rojova, Kamışlı ve Halep’te kaçırılan bu 3 çocuğun “savaşçı” olması için PKK’ya teslim edildiği biliniyor. Türkiye’den katılım oranı 50’nin altına düşen, Avrupa’dan insan kaynağı sağlayamayan terör örgütü, bir süredir küçük çocukları kaçırıyor. Terör örgütünün

■ Buzul dağı ve İkiyaka dağları coğrafyamızın en zorlu alanları arasında yer alıyor. Bu coğrafi yapı her zaman sorunlar yarattı.1930 Oramar Ayaklanması sırasında da terör örgütü tarafından yurt içerisinde de çok kullanıldı. İkiyaka dağlarının zirve kesiminde 1990’lı yıllarda terör örgütünün sabit mezarlığı, neredeyse nizami futbol sahaları vardı. O dönem dağa anıt dikme planları yapacak kadar ileriye gitmişlerdi. Sonra Türk Ordusu’nun operasyonu ile dağıldılar. Acı bir gerçek, asker dağları terörden temizleye çalışırken teröre destek veren milisler Yüksekova’daki alaya saldırdı. Tüm gece çatışmalarla geçti. Başka zamanlarda başka operasyonlar da yapıldı bu dağlara. Terör örgütünün jeneratörlerden aldığı elektrikle kayaları delip, Doçka uçaksavarlar yerleştirdiği de oldu bölgeye. Sonra Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak’ın kuzey kesimine girdi, terörü kaynağında yok etmeye başladı. İkiyaka Dağları bugün Milli Park statüsünde, bu yaz kano yarışları, 15 bin kişinin