Özay Şendir

Türkiye’de şu an herkesin en çok istediği şey orman yangınlarının bir an önce sönmesi. Bunun için de herkesin aklına gelen çözüm dev bir uçak filosu. Durduk yere düşünmüyor insanlar bu çözümü. Türk Hava Kurumu’nun krizi aslında 2019 yılında başladı. Arşivde o konuda çok sayıda yazım duruyor ama büyük yangınlar bu sene çıktığı için krizin farkına yeni vardık. Türkiye’de kamuoyu tepkisi yükselen konularda hemen sert adımlar atılır. Belli ki uçaklar konusunda da böyle olacak ancak alınacak uçaklar asıl sorunları görmemize engel olmamalı. Bugün ve yarın dünyada olup bitenleri, yapılan uygulamalara dair çıkardıklarımı bulacaksınız sayfalarda. Önlenmesi mümkün Manavgat yangınından, yangınla asıl mücadelenin karadan ve alevler yükselmeden başlaması gerektiğine dair bilgileri, Orman Genel Müdürlüğü’nün eksik bıraktıklarını yazacağım. Önce uçaklarla başlayalım:

ORMAN YANGILARINA KARŞI UÇAK ÇÖZÜM MÜ?

Gü

Tabutunun baş kısmına bir duvak koyacak seni sevenler….

Senden önce de böyle oldu, senden sonra da böyle olacak.

Katilinin arkasından beddualar edeceğiz.

Senden önce böyle oldu senden sonra da böyle olacak.

İnsanlara güvendiğin için katledilmenin birinci sorumlusu ilan edecek seni bazı kafalar.

Senden önce böyle oldu senden sonra da böyle olacak.

Ve bizim sosyal medya hesabımızda, artık olmayan yüzler, bakışlar olarak kalacaksın.

Senden öncekiler öyle oldu senden sonra da öyle olacak.

Canımızı yakan orman yangınlarında kullanmadığımız bazı silahlar var.

Dünyanın en geniş ormanlık alanlarına sahip olan Kaliforniya’da kullanılan uçaktan atılan bu kırmızı bulamaç bir kimyasal, amonyum fosfat. En büyük özelliği yangının yayılma alanındaki ormanlık alanların üzerine atılması. Tutuşmayı çok uzun bir süre geciktiriyor. Yerdeki bitkilerin üzerini kaplayıp yanmalarını engellediği için yangınların şiddetini de düşürüyor. Kırmızı rengi nedeniyle bu kimyasalı kullanan pilotlar, koruma altına aldıkları alanı da gayet net belirleyebiliyorlar.

Bu kimyasal 1963’ten beri ABD’de kullanılıyor. Ormanın ağaçlar haricindeki canlıları için hayati tehlike yaratmıyor. Son 10 yılda sadece Kaliforniya’da 103 milyon litreden fazla havadan atıldı.

Kullanmadığımız bir diğer silah da köpük. Sadece uçaklardan değil sırt pompalarıyla da kullanılabiliyor köpük. Bilim insanları orman yangınlarına havadan köpükle müdahalenin suyla müdahaleden 3 kat daha etkin olduğunu belirlemişler. Üretmesi zor değil. A sınıfı köpük

İnsanlar ateşi yönetmeyi beceremedikleri zamanlarda da orman yangınları yaşanıyordu.

Ağaçlar da yangınla mücadeleyi öğrendiler, dünya kurulduğundan beri de soylarını böyle korudular.

Aman biri otel yapmasın diye yanan ormanlara hemen buldozer sokuyoruz ya, asıl büyük hata o.

Eğer insan müdahalesi olmazsa orman dediğimiz sistem bir sene içerisinde küllerinden doğmayı başarıyor.

Bir orman yangınında her dört saatte bir Hiroşima’ya atılan atom bombası kadar enerji açığa çıkıyor.

Bu enerjiyi azaltmanın, yangının yayılmasını engelleyemediğimiz zamanda şiddetini düşürmenin yolları var.

Kurumamış bir ağacın üzerine bir bidon benzin dökerek orman yangını çıkaramazsınız.

Benzin uçucudur, ağaçların kabukları gövdeyi korur.

- Bir işveren, çalışanını koronavirüs aşısı olmaya zorlayabilir mi? Çalışan aşı olmazsa iş akdini feshedebilir mi?

- Bir üretim tesisinde aşı olmayıp da hastalanan ve hastalığı başka çalışanlara da bulaştırıp, üretimin aksamasına neden olan kişi hakkında tazminat davası açılabilir mi?

- Bir adım ötesi; yakınını kaybeden biri, hastalığın geçtiği kişi hakkında dikkatsizlik ve tedbirsizlik sonucu ölüme sebebiyet vermek suçlamasıyla dava açılması için suç duyurusunda bulunabilir mi?

- Bunlar son iki üç gündür hukukçuların tartıştığı konular. Belli ki ileride bu konuda çok sayıda dava açılacak.

İnsanları korkutmak ya da tehdit etmek yerine ikna etmeye çalışmak doğru bir yöntem ama zaman istiyor.

Hoş, aşı karşıtlarının kullandıkları dil, komplo teorilerine inanma-yayma ısrarına bakacak olursak, konunun güzellikle çözülmesi neredeyse imkânsız.

- Ancak tartışmalarda yanlış giden bir nokta var.

Koronavirüs aşısını tartışırken, bireysel özgürlükten ve insanların tedaviyi reddetme hakkından söz edilip

2021 sıralamasına göre dünyanın en güçlü 11. ordusuna sahibiz.

Ekonomimiz ilk 20’de, ilk 10’a girmeyi istiyoruz.

Koronavirüs aşılama oranında dünyada ilk 10 içerisinde kalma hedefimiz var.

Dünya sıralamasında Türkiye’nin 4. sırada yer aldığı tek bir başlık var, o da Kadın Voleybol Milli Takımı.

Son Olimpiyat Şampiyonu, dünya üçüncüsü Çin’i yendik, ağız tadıyla sevinmemize bile izin vermediler.

Fotoğrafını gördüğünüz takım, resmi dini İslam olan, şeriat mahkemelerinin de olduğu çift hukuklu, Malezya Voleybol Kadın Milli Takımı.

İkinci fotoğraf Cezayir Voleybol Kadın Milli Takımı. 2005 yılından beri şeriat hukukunun orta dereceli okullarda ders olarak okutulduğu, çok dinli ama devletin camilere ve din eğitimine destek olduğu ülke orası.

Milli Eğitim Bakanlığı, 6 Eylül’de okulları açmayı planlıyor.

İtalya önceki gün delta varyantının en çok 10-19 ve 20-29 yaş grubunu etkilediğini duyurdu.

Haziran’da, İsrail’de, bir haftada 164 öğrenci delta varyantı nedeniyle koronavirüse yakalanmıştı.

Cuma günü ulaştığımız 11 bin vaka sayısı daha sayısı tatilin ilk başında virüs alanları kapsıyor, gelecek hafta bu rakamlar tahminen daha da artacaktır.

Şu an bir sürü ülke 18 yaş altına da aşı yapmaya başladı.

Peki biz ne yapacağız?

Bilim Kurulu, ağustos sonunda, salgının seyrine göre okullarla ilgili bir tavsiye kararı alacaktır ama kapatma da çare değil, sonuçta çocukların gelecekleri kararıyor.

Eğer çocuklara aşı yapılacaksa Bilim Kurulu bunun kararını hemen vermek zorunda.

Avusturya’da ilköğretime giden toplam öğrenci sayısı 330 bin civarında.

Bu sayı Hollanda’da 200 bin, Finlandiya’da 360 bin, Danimarka’da 472 bin, Norveç’te 438 bin. Katar’da 138 bin.

Türkiye’de ilkokula giden sadece Suriyeli öğrenci sayısı 339 bin.

Nüfusu düşük ülkelerle Türkiye’yi karşılaştırmak aslında doğru bir yöntem değil.

Bu rakamları göç meselesinin doğru rakamlar ama yanlış kıyaslamalarla konuşulabildiğini göstermek için yazdım.

2000 yılında bir grup akademisyen ve gazeteci olarak Brüksel’de, Avrupa Birliği eğitimi aldım.

Eğitimlerde Kopenhag kriterleri gibi yazılı olanları ve yazılı olmayan kural “Hazmetme kapasitesini” öğrendim.