Türkiye ile Ermenistan cesur bir adım atarak diplomatik ilişki kurma kararı aldılar. Dün Ankara, Erivan ve Bern’den eşzamanlı olarak yapılan açıklamadan çıkan mesaj budur. Bu ilişkilerin tesis edilmesini öngören süreç ise sürüncemede bırakılmayacak.
Bu amaçla hazırlanmış olan protokolle ilgili Türkiye ve Ermenistan’da yapılacak iç değerlendirmeler, ilişkilerin geliştirilmesini öngören ayrı bir protokolle birlikte, altı hafta sürecek. Bundan da her iki protokolün taraflar arasında yapılan gizli görüşmelerde oluşturulduğu anlaşılıyor.
Eşzamanlı açıklanacak
Bu altı haftalık sürenin bitiminde her iki protokol onay için parlamentolara sunulacak. İki ülkede iktidarda olan partilerin parlamentodaki çoğunluğu nedeniyle protokollerin kabul edilmesi bekleniyor. Protokollerin kabul edilmesinin hemen ardından diplomatik ilişkilerin kurulacağına dair açıklamanın ilgili başkentlerde yine eşzamanlı olarak açıklanması bekleniyor.
Ortaya konan bu takvim iki ülke arasındaki “futbol diplomasisi” açısından da ilgi çekiyor. Zira geçen eylül ayında Erivan’da oynanan milli maçın rövanşı altı hafta sonra, 14 Ekim’de, Bursa’da oynanacak.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın Cumhurbaşkanı Gül’ün daveti üzerine maç için Türkiye’ye gelmesi bu durumda kesinleşmiş gibi görünüyor. Diplomatik ilişkilerin bu ziyaret sırasında açıklanması ise şaşırtıcı olmayacaktır.
Bu arada, Ankara ile diplomatik ilişki kurma kararıyla Ermenistan, devlet olarak Türkiye’nin toprak bütünlüğünü de otomatik olarak tanımış olacak. Bu durumda söz konusu olan Ermenistan’ın iki ülke arasındaki sınırı belirleyen 1921 tarihli Kars anlaşmasını tanımasıdır.
Tepkiyle karşılanabilir
Öte yandan, karşılıklı ilişkilerin geliştirilmesine ilişkin protokolün, iki ülke arasındaki kara sınırının açılmasına dönük maddeler de içermesi beklenmelidir. Zira, diplomatik ilişkilerin kurulmasının ve genel ilişkilerde “normalizasyonu” öngören bir süreçte sınırın kapalı tutulması mümkün olmayacaktır.
İsviçre’nin arabuluculuğunda varılan bu mutabakatın hem Ermenistan, hem de Türkiye’de milliyetçi kanatta tepkiyle karşılanacağı tahmin ediliyor. Ankara’nın Bakü nezdinde bu konuda nasıl bir ön hazırlık yaptığı ise şu aşamada bilinmiyor.
Farklı nedenlerle de olsa, Türk-Ermeni uzlaşmasını destekleyen ABD ile Rusya’nın devreye girip Bakü’ye baskı yapmış olması olasılığı da burada göz ardı edilemez. Bu arada Türkiye ile Ermenistan arasındaki bu uzlaşma sürecinin Karabağ sorununun çözümüne katkıda bulunabileceği de belirtiliyor.