Serkan Ünsal

Köşemde uzun zamandır girişimcilerimizin ilk günden global düşünmesi gerektiğini, yaptığı ürünü Brezilya’dan, Japonya’dan birinin de ihtiyacı olup olmadığını düşünmesi gerektiğini, yoksa Seri B yatırıma geçemeden girişimin boyunun uzamayacağını söylüyorum. Hatta geçtiğimiz sene sonunda TTGV’nin uluslararasılaşma ile ilgili bir raporu da çıkmıştı ve paylaşmıştım. Bu konuda iki ay önce Enis Hulli’nin hayata geçirdiği Glocal adlı podcast serisi dikkatimi çekiyordu. Yurt dışına açılma tecrübesi olan birçok girişimci ile görüşen Enis ile öğrendiklerini konuştum.

S. Ünsal : Glocal nedir ve startuplar hakkında bu kadar bilgi varken yeni bir kaynak yaratma ihtiyacı nereden doğdu?

Enis Hulli : Glocal, girişimlerin yurtdışına açılma ve büyüme süreçlerini anlatan bir podcast serisi. Girişimcilik üzerine yayınlanan içeriklere baktığımızda, bunların çoğu Amerika gibi gelişmiş ekosis-temde başlayan girişimcilerin hikayelerini ve yaşadıklarını anlatıyor. Fakat Türkiye gibi, henüz gelişmekte olan ekosistemlerdeki girişimcilerin yol haritaları çok daha farklı. Glocal’ın amacı da kendi ülkesinde fakat global bir vizyon ile başlamış girişimcilerin hikayelerini dinleyerek, farklı bölgelerin avantaj ve

Geçtiğimiz haftalarda Hürriyet Gazetesi’nden Ahmet Can’ın yazısını görerek öğrendiğim İTÜ Magnet’teki bir program, kurumsal dünyayı bırakıp girişimcilik dünyasına geçmiş biri olarak oldukça dikkatimi çekti. Bu nedenle İTÜ ARI Teknokent Genel Müdürü Doç. Dr. Deniz Tunçalp’e merak ettiğim soruları yönelttim. Özellikle bir şirkette çalışıyorsanız ve “Acaba girişimci mi olsam? nereden başlasam? Direkt istifa edip girişimci mi olsam?” gibi sorularınız varsa bu yazıyı mutlaka okuyun.

S.Ünsal : Mevcut programlardan ayrı bir program mı başlattınız? Programın ismi nedir?

Doç. Dr. Deniz Tunçalp : Bu yeni bir programla değil ama İTÜ MAGNET’in içinde yeni bir hizmet paketi ve bu hizmet paketine ait bir takım özel desteklerle başlatıyoruz. İTÜ MAGNET’te hali hazırda “Sabit”, “Paylaşımlı” hizmet paketleri, girişimcinin sabit veya paylaşımlı bir kapasiteyi kullanmasına imkân sağlıyor. Buna ek olarak tanımladığımız ve gündüz mesai saatlerinde başka bir iş yerinde çalışan girişimci adayları için tasarladığımız “Akşam & Haftasonu” paketinde girişimciler iş saatleri dışında İTÜ MAGNET’i kullanabilecekler. Böylece, çalışmak için uygun ve destekleyici bir ortam bulamayan pek çok girişimci takımın,

Startup/Girişim ekosistemlerini takip edenlerin bileceği üzere ekosistemleri karşılaştıran, değerlendiren her sene üç dört rapor yayınlanıyor. Bunlardan biri de Startup Genome raporu ve 2019 raporu dün yayınlandı ve hemen okumaya başladım. Raporda ilk baktığım, Türkiye ile ilgili bilgi var mı oldu fakat maalesef bilgi yok. Bu konuda kendi girişimim startups.watch olarak bu tip raporlarda Türkiye’nin de yer alması için elimizden gelen ücretsiz desteği sağlıyoruz ama yine de dahil edilmediğimiz zamanlar, raporlar oluyor.

Rapor 200 sayfa olduğu için yazımda analiz etmek üzere sadece belli bölümlerini okuyabildim. Bunlardan en dikkatimi çeken girişim ekosistemlerinde devlet politikalarının irdelendiği bölüm oldu. Hem bu politikaların üzerinden geçelim hem de Türkiye’de durum ne, bunu değerlendirelim istedim. Sıralama raporda incelenen ülkelerde en çok uygulanan politikalardan en az uygulanana göre sıralandı:

Finansmana Erişim

Rapora göre birçok ülkenin en çok aksiyon aldığı konu finansmana erişim olmuş. Yani girişim sermayesi oluşumlarına destek, direkt olarak girişimlere teşvik verilmesi bu kapsama giriyor. Türkiye’de de bu politika oldukça hareketli. Hem TÜBİTAK 1514 programı ile

Geçtiğimiz Nisan ayında 5 girişim toplamda 500 bin dolar yatırım aldı. Tabi bunlar şimdiye kadar açıklanan hisse bazlı birincil işlemler. Bunun dışında ikincil işlem olarak da bir tane ODC yatırımı var. (İkincil işlemler mevcut hissedarların hisselerini satması şeklinde diye daha önceden anlatmıştım)

5 yatırım arasında 4 tane tohum yatırımı, 1 tane ön-tohum yatırımı var. Seri A ve sonrasına ait yatırım maalesef yok. Bu şu anlamlara geliyor olabilir; ya Seri A’yı hakedecek girişimimiz yoktu, ya hakedecek girişim vardı fakat fon sayısı azaldığı için yatırım alamadı, ya da en son ihtimal halen yatırım anlaşma aşamasındalar. Birinci olasılık ise yani Seri A’yı hakedecek girişimimiz kalmadıysa durum kötü. Bu köşemde aylardır ifade ettiğim gibi Seri A en ciddi yatırımların başında geliyor ve Seri A yatırımı haketmek için metriklerinizin yani performans verilerinizin çok iyi olması gerekiyor. Örneğin yurt dışındaki hatırladığım birkaç girişim sermayesi yıllık en az 1 milyon dolar tekrarlanan cirosu olan ve bir önceki seneye göre 3 kat büyüme yakalamış girişimlere yatırım yapıyor. Bu tip metrikleri yakalamak istiyorsanız sadece Türkiye yetmeyecektir. O nedenle ilk günden global düşünmek

Geçtiğimiz hafta startups.watch 1. çeyrek rakamlarını düzenlediği bir etkinlik ile paylaştı. Neler paylaşıldı, neler konuşuldu kısa kısa üzerinden geçeyim.

Türkiye merkezli 13 girişim erken aşamada (melek ve girişim sermayesi) 19.6 milyon dolar yatırım aldı fakat etkinlikte sahne alan Modanisa yatırımcılarından Goldman Sachs’dan Ozan Emre Sönmez, bu yatırımın geç aşama ve halka arza uzanacak kadar bir dönemi kapsadığını söyledi. Bu da aslında Modanisa yatımını da erken aşama yatırımlardan çıkardığımızda çok kötü bir tablo çıkarıyor. Startups.watch tahmini Modanisa’nın birincil işlem olarak 15 milyon dolar yatırım aldığı şeklindeydi. Bu tutarı da 19.6 milyon dolardan çıkardığımızda 12 girişime 4.6 milyon dolar kalıyor. Adet olarak zaten 2016 ilk çeyreğinden beri en az yatırım yapılan çeyreği geride bırakmıştık, Modanisa’yı çıkarınca toplam miktar olarak da en kötü çeyreği geride bırakmış olduk. Bunun sebeplerine gelirsek; Birçok süresi dolan fonun halen ikinci fonlarını kurmamış olması, Hazine’ye başvuran 10 fonun halen beklemede olması, hisse bazlı kitlesel fonlama platformunun henüz devreye girmemiş olması, yerel seçimler nedeniyle bir çok yatırımcının yatırımlarını seçim

Bundan 10 yıl önce Türkiye’de Venture Capital kavramını iyi derecede bilen kişi sayısı 100’ün altındaydı, şimdi ise tahminimce binlerce kişi çok detaylı bilmese bile genel olarak işleyişini biliyor. Melek yatırımcı kavramını da az çok çözdük. Startups.watch’un geçtiğimiz haftalarda yayınladığı bir rapor vardı. O rapora göre Türkiye’de kurulan girişimlerin %2’den daha azı 2M dolar ve üzeri yatırım bulabiliyor. Peki kalan %98 ne yapıyor? Bu sorunun aslında bir çok cevabı olabilir. Aralarında devlet teşviği alanlar vardır, bir an önce para kazanayım diye düşünüp gelire odaklananlar vardır, kredi çekenler vardır, ailesinden, eşinden dostundan borç alanlar vardır. Peki bu Türkiye’de özel bir durum mu derseniz, Amerika’da da durum çok farklı değil. Kauffman Foundation’ın Temmuz 2018’de yaptığı bir araştırmaya göre girişimcilerin %81’i VC’lere veya banka kredilerine ulaşamıyormuş. Bu nedenlerdir ki yatırım tarafında da girişimci tarafında da bir değişim, arayış söz konusu. Bu nedenle bu hafta gözüme çarpan değişimleri sıralamaya çalıştım.

Online Yatırım Platformları

Angellist gibi platformlar girişimcilerin belki de yüzlerini hiç görmedikleri yatırımcılardan web üzerinden yatırım

İTÜ ARI Teknokent liderliğinde ve İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) desteğiyle gerçekleşen Innogate Uluslararası Hızlandırma Programı’nın geçtiğimiz günlerde 9. Dönemi tamamlandı. Kısaca programın nasıl çalıştığını anlatayım. Yedi girişim önce 8 hafta boyunca Türkiye’de mentorlar ile birlikte iş modeli kanvası, pazar analizi, değer önerisi, pazarlama stratejileri, büyüme ve ölçeklenme konularında eğitim alıyor. Sonrasında ise 2 hafta Silikon Vadisi, 2 hafta New York olacak şekilde Amerika programı başlıyor. Amerika programında potansiyel müşterilerle ve iş ortaklarıyla işlerini globalleştirmek için çalışıyorlar ve sektörlerine özel atanan uzmanlardan birebir satış koçluğu hizmeti alarak bu süreci biraz daha hızlanma şansı yakalıyorlar.

Programın istatistiklerine baktığımızda Türkiye sürecinden toplamda 131 firma faydalanmış ve bu firmalar arasından 60 firma ABD sürecine katılmış. 41 firma ise aktif olarak uluslararası faaliyetlerine devam ediyormuş. Programın bünyesinde yerli ve yabancı alanında uzman 190 mentor bulunuyormuş.

Dokuzuncu dönemi tamamlanan programda bu dönemde katılan girişimleri tek tek tanıtayım.

AKTEK: AKTEK, Smart Hospitality Management platformu; otel

Türkiye’deki girişimler ve Türklerin yurt dışında kurduğu girişimlerden altısı Mart ayında yatırımcılardan yatırım almayı başardı. Açıklanmayan veya ticaret sicile henüz yansımayan yatırımlar oldukça da sizlere güncel bilgileri veririm.

Mart ayının en güzel gelişmesi 212’nin ikinci fonu ile yatırım yapmaya başlaması oldu diyebiliriz. 1514 desteği ile kurulması beklenen fonların sürecinin bitmemesi ise ekosistem adına kötü. En azından 2019 ilk yarısı bitmeden oradan da birkaç fon gelirse 2019’u güzel kapatırız.

Satın alma olarak ise Hürriyet Emlak’ın xenn.io (Innobil) satın alması gerçekleşen, açıklanan tek satın alma oldu. Yazılanlardan anladığım kadarıyla bu satın alma Silikon Vadisi tabiriyle “acqui-hire” satın alması olmuş. Yani girişimdeki yetenek(ler) Hürriyet Emlak’a katılmış.

Gelelim yurt içinde ve yurt dışındaki yatırımlara.

Deplike: Gitarınızı telefonunuza bağlıyorsunuz ve bu uygulama sayesinde hem kendi efektlerinizi hem de onbinlerce efekti kullanabiliyorsunuz. Yatırımı yapan melek yatırımcı ise Mackolik’ten sonra geçtiğimiz aylarda ikinci girişiminden de başarılı bir çıkış yapan Erdem Yurdanur. Takip etmiyorsanız Erdem Yurdanur’un blog yazılarını da takip etmenizi