Serkan Ünsal

Son dönemde sıkça kafama takılan konuların başında girişimlerin neden globalleşmek diyince hemen Amerika’ya açılmak istediği, neden yanı başımızdaki ülkelere gitmediği geliyordu. Bu nedenle özellikle Orta  Doğu’da iş yapan son 3 ayda %110 büyüyen ve 8 ülkeye satış yapan Webee’nin kurucusu ve arkadaşım Özgür Zan’a orada nasıl iş yapıldığı nelere dikkat edilmesi gerektiğini sordum.

Orta Doğu’da iş yapmanın batılı ülkelere göre farklılıkları nelerdir? 

Toplantılar:

Randevu saatlerinin belirlenmesi konusunda Orta Doğu'daki müşteriler daha rahat davranabiliyor. Örneğin “haftaya ülkenize geleceğim ne gün ve saat kaçta buluşalım?” dediğinizde, “geldiğinde haber ver o zaman belirleriz” gibi yaklaşımlar olabiliyor. Bazen toplantı günü ve saati belirlendiğinde toplantıya katılım olmadığı durumlar bile yaşanabiliyor. Bu tür durumların yaşanabileceğinin farkında olarak esnek olmayı başarmak ve ülkedeki bu tür davranış kalıplarına adapte olabilmek önemli. Örneğin ilgili toplantı olmazsa, spontane olarak

Startups.Watch 2019 ikinci çeyrek sonuçlarını salı günü Workinton evsahipliğinde yapılan etkinlikte açıkladı. Compay, Kassa, Klonbiyotek, Kolay IK, Lifemote, Minoto, Paym.es, Playz, Price&me, Sertifier, Sopsy, Thread in Motion tohum ve sonrası yatırım alan girişimler olarak açıklandı.

Türkiye’de 2019’in ikinci çeyreğinde girişimler 12 yatırım turunda toplam 3.4 milyon dolar yatırım aldı. 2019 yılında ilk altı aya bakıldığında ise 24 girişim melek ve girişim sermayelerinden yatırım almayı başardı.

Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının yaygınlaşması ile kurumlar yatırımlarda daha aktif rol almaya geçtiğimiz çeyrekte de devam etti. Finberg’in Compay yatırımı, Maxis’in Kolay IK yatırımı, QNB Finansbank’ın Kassa yatırımı en dikkat çeken kurumsal yatırımlar oldu.

Yatırım anlamında son 27 ayın en kötü çeyreğini gördük fakat EXIT anlamında en parlak çeyreklerden birini yaşadık. Foriba, İyzico, Lala, Panaroma ve Paraşüt satışları, ODC Business Solutions’ın ikincil işlemi en dikkat çekici işlemler oldu. Bu satın almalar hem Revo Capital ve 212 gibi girişim sermayelerinin yeni fonlarını kurma, büyütme açısından iyi bir başarı hikayesi oldu, hem de girişimciler açısından bir başarı hikayesi

Türk Telekom’un erken aşama girişimleri desteklemek amacıyla hayata geçirdiği hızlandırma programı PİLOT’un yedinci dönem girişimleri belli oldu. Programın yeni dönemine seçilen 9 girişimden her birine, işbirliği desteği dışında 125’er bin TL nakit desteği veriliyor. Benim de mentorları arasında olduğum hızlandırma programında yapay zeka, blockchain kullanımı özellikle dikkatimi çekti. Bu tip girişimlerin artması ülkemiz açısından oldukça önemli.

B2Metric AI

B2Metric AI, şirketlerin karmaşık problemleri yapay zeka ve makine öğrenmesi tabanlı çözebilmelerini sağlayan bulut ve on premise tabanlı yazılım çözümü. B2Metric AI özellikle Finans, Sigortacılık ve Perakende sektörlerindeki firmaların, yapay zeka teknolojileri ile veri toplama, veri temizleme, veri işleme gibi analitik süreçlerini büyük ham satış, müşteri ve resim verilerini anlamlandırıyor, optimize ediyor ve gelecek tahminlemelerini yaparak şirket karlılıklarını arttırmalarını sağlıyor.

Blok-Z

Blok-Z, enerji piyasalarındaki tüm paydaşları bir araya getirerek uçtan uca enerji ticareti gerçekleştirebilmelerini sağlayan blockchain tabanlı web platformu. Blok-Z ile aynı şebekede bulunan üreticiler, tedarikçiler ve tüketiciler

Haziran ayı birçok girişimin kurumlar tarafından düzenlenen demo day etkinliklerinde sahne aldığı bir ay oldu. Bazılarına yetişebildim, bazılarını sonradan dinledim. Demo Day etkinlikleri girişimlerin hem basına, hem yatırımcılara sunulması açısından oldukça değerli. Girişimlerin hızlandırma programları süresince öğrendikleriyle beraber mezun olduğu gün olan Demo Day’lerden daha önce aktarmadığım iki Demo Day’dan birini Code.YapıKredi diğerini ise Fincube düzenledi.

Code.YapıKredi Demo Day

Yapı Kredi’nin yenilikçi ürünler ve genç şirketler yaratmayı amaçlayan bir yazılım geliştirme ve ürünleştirme platformu olan Code.YapıKredi’nin Demo Day’inde 10 girişim sahne aldı.

Balya : Tüm yatırımlarınızı tek bir mobil uygulamadan görebileceğiniz bir girişim. Bu sayede tüm yatırımlarınızı ve gelirlerinizi kolayca takip edebiliyorsunuz.

DevriKolay : İkinci el araç satışlarında noter üzerinden güvenli para transferi sağlayan mobil uygulama girişimi.

Ludens : BES ve Fon Yatırım konusunda yapay zeka ile “RoboAdvisory” hizmeti sunuyor.

GameHub :

Bugünkü yazı ile beraber bu köşede 100. yazımı yazıyorum. O nedenle genel bir değerlendirme yapayım istedim. Şu ana kadar neleri köşeme taşıdım, ne mesajlar verdim tekrar bir anlatayım.

Yatırımlar en çok köşeye taşıdığım konuların başında geliyor. Çünkü yatırım demek istihdam demek, büyüme ile ilgili bir ipucu demek, geleceğe yönelik bir ışık demek. O yüzden özellikle tohum ve Seri A yatırımlar ülkemiz ekosistemi için önemli. Onlar varsa gerisi az çok gelir diye ümit ediyorum.

Girişimlerin satışı köşeme taşıdığım diğer bir konu. Bir girişimin satışı farklı ülkelerde farklı algılar yaratabiliyor fakat günümüz dünyasında özellikle de yatırımcılar işin içindeyse bir girişimin satışı ve yatırımcıların ve girişimcilerin koyduğu parayı katlayarak çıkması ve kazandıkları parayı tekrar girişim ekosisteminde kullanması büyük bir başarı. Tabi sadece kazandıkları parayı değil deneyimlerini aktarması da çok kritik. Şu soruyu soranlarla da karşılaşmıyor değilim. “Biz neden başka ülkelerdeki girişimleri satın alıp global marka olmuyoruz ?” Bunun için öncelikle geldiğimiz döneme bakmak gerekiyor. 2000-2010 dönemi yatırımcısız, kendi yağıyla kavrulan girişimlerin dönemiydi, ayakta kalmak ve

Çarşamba günü Türkiye İş Bankası'nın ana destekçisi olduğu Workup Girişimcilik Programının 4. döneminin mezuniyet günü vardı. Bu dönemin 11 girişimi sahne aldı. Bu girişimlerle beraber toplamda 40 girişim mezun olmuş oldu. Bu girişimler yoğun bir mentorluk ve eğitimden geçerek bu günlere geldi. Tabi Türkiye İş Bankası’nın hızlandırma programı dışında girişimcilere yönelik kurduğu fonu da unutmamak lazım. Maxis adlı girişim sermayesi fonuyla geçtiğimiz ay KolakIK’ya yatırım yapmıştı, ilerleyen aylarda yeni yatırımlarını da duyurmak dileğiyle diyelim.

Gelelim sunum yapan girişimlere; sahneye çıkış sıralarına göre girişimler şunlar :

Givin

Alışverişlerin bağışa dönüştüğü bir platform olan Givin, bu sene yenilikçi bir modelle Akmerkez ve Yalıkavak’ta bağış mağazası açmış. Türkiye’nin ilk bağış mağazası olma özelliği de olan Givin ile evinizdeki kullanmadığınız bir eşyayı bu mağazalara getirip eşyanız satıldığında tüm gelirini bir STK’ya bağışlayabiliyorsunuz.

AliveX

Spor organizatörleri ile sporcular arasındaki bağı kuran AliveX ile örneğin bir Ironman organizasyonu yapmak isteyen bir organizatör doğru kitleye çok kolayca erişebiliyor. Tabi tam tersinde de Ironman adayları da birçok

Geçtiğimiz aylarda Modanisa yatırımının 2019’un en büyük yatırımı olduğu söylemiştik fakat yatırımcısından gelen uyarı sonrası bu yatırımı geç aşama yatırım olarak tanımlayınca erken aşama yatırımlar dramatik bir şekilde düşmüş oldu. Yani Modanisa yatırımını “Growth Equity & Private Equity” kategorisine alınca girişim sermayesi ve meleklerin olduğu aşamalardaki yatırımlar dibe vurdu.

2019’un ilk beş ayına baktığımızda melek ve VC aşamalarında Türkiye’de 5.9 milyon dolar yatırım yapılmış gözüküyor. Eğer 212 ikinci fonundan ilk yatırımını yapmamış olsaydı bu tutarı bile göremeyecektik. Daha önceden de söylediğim gibi VC fonlarının kurulması geciktiği için yatırımlar düştü fakat melek ve melek ağlarından da çok hareketlilik yok. Melek ve melek ağlarının yatırım iştahının azalmasının birkaç sebebi olabilir. İlk yaptıkları yatırımlardan EXIT edemeyenlerin motivasyonu düşmüş olabilir. Burada benim bildiğim bir tek Galata Business Angels Insider yatırımını katlayarak bir çıkış yaptı. Diğer melek ağlarından da güzel çıkışlar gelirse motivasyon artabilir. Bir diğer sebep diğer yatırım enstrümanları daha iyi kazandırıyor olabilir. Bir diğer sebep ise hızlı büyüyen güzel girişim bulamıyor

“EXIT” kavramını daha önceden anlatmıştım, yatırımcılar girişimlere “EXIT” etmek, yani bir koyup on almak için yatırım yaparlar ve bunu yapmanın yolu da ya hisselerini satmaktan geçer ya da halka arzdan geçer. Bu şekilde “EXIT” etmiş olurlar ve geriye dönüp “Limited Partner” dediğimiz girişim sermayesinin yatırımcılarına para kazandırırlar. Bu düzenin güzel bir şekilde işlemesi gerekiyor ki ekosistem sağlıklı olsun. Yani girişimcinin, girişim sermayesi fonunun, bu fona yatırım yapan “Limited Partner”lerin hepsinin diğer tüm yatırım enstrümanlarına (döviz, altın, gayrimenkul, faiz…) göre daha iyi para kazanması ve mutlu olması gerekiyor.

Bu hafta neyseki ekosistemin sağlıklı büyüdüğüne dair güzel iki haber aldık. Hem e-fatura çözümleri sunan Foriba satın alındı hem de ön muhasebe çözümü sunan Paraşüt satın alındı. İkisinin de satın alınma tutarları açıklanmadı fakat startups.watch’un analizine göre Foriba $50M-$100M arası bir fiyata Sovos şirketine satıldı. (Aralık biraz büyük fakat resmi tutar olmadığı için bununla idare edeceğiz) Paraşüt ise tahminen $10M-$20M arası bir tutara satıldı (Resmi tutar açıklanırsa yine bu köşede yazarım).

Foriba

Foriba’nın ilk yatırımcısı olan Revo