Amerikan bankaları da faiz artırımı için düğmeye bastı. Amerikada kredi faizleri yükseltiliyor. Portföy müşterileri de pozisyonlarını değiştirmeye başladılar. Bu durumda, Amerikada enflasyon ve bütçe açığı artacak, belki de tarihi yükseklikler yaşanacak. Son yıllarda gayrimenkul fiyatlarında yaşanan artış duracak, hatta fiyatlar düşebilir. Yeni gelecek başkan kim olursa olsun, vergileri yükseltecek. Zaten, mahalli idareler kendi vergilerini yükseltmişti. Ama, Başkan Bush merkezi idarenin aldığı vergileri düşürerek bir dengeleme sağlamaya çalışmıştı. Artık, durum değişmek zorunda. Durum yalnız Başkan Bush için değil, Bush politikasını onaylayan bizim gibi ülkeler için de değişecek.Federal Reserve için güç günler başlıyor. Faiz artırımını zamana yayarak ve piyasayı hazırlayarak yapmak zorunda. Yapılacak bir hata, Başkan Bushun seçim şansını tamamen yok edebilir. IMF de faiz artırımının yavaş yavaş yapılması ve az gelişmiş ülkelerde oluşacak riskin de göz önünde tutulması gereği konusunda Federal Reservi uyardı.Amerikada faiz artırımı ile birlikte, euro - dolar paritesi de düşecek, 1.15in altına gerileyecek. Avrupa Merkez Bankası da baskılara dayanamayıp, faiz düşürmeye kalkarsa parite 1.05in altına bile düşebilir. Bu durumda, şimdiki uluslararası şartlar korunursa, altın fiyatlarının da dolar karşısında düşmesini bekleyebiliriz. Ama, altın fiyatları Amerikan seçimlerinden sonraki ve faiz artırımının durduğu bir noktada tekrar yükselişe geçebilir.Sonuçta, euro ile satış kontratları yapan ihracatçılar için parite zararı oluşacak. Avrupada mal fiyatları düşerken, Amerikada yükselecek. Avrupalılar göreceli olarak zenginleşirken, Amerikalılar fakirleşecek.Gelelim ülkemize. Bankalar bu durumda açık pozisyonlarını derhal kapatmalı. Yabancılar zaten tedbirleri almaya başladılar, borsadan da çıkıyorlar. Bu durumda, Borsa Endeksindeki yükseliş durabilir, hatta zaman içinde düşüşler yaşanabilir.Türkiyede dolar fiyatları daha da artacak. Bu artışın yavaşlatılması, ani olmaması ve zamana yayılması için Merkez Bankası derhal tedbir almalı. Döviz alım ihalelerini kaldırıp, isteyen bankalara doğrudan döviz satmalı. Yeterli dövizi var. Merkez Bankası döviz rezervinin düşmesinden korkmadıkça, döviz krizi çıkmaz. Dolar fiyatlarının artması, euro fiyatlarını aynı oranda düşürmeyebilir. Bu da normaldir. Döviz fiyatlarının dengeli bir biçimde artması ekonomi için olması gereken bir gelişme. Bu dengesiz denge zaten sürdürülemezdi.Bu durumda, bizde de faizler yükselecek. Merkez Bankası bir hata yapıp açık piyasa ve para piyasasında bankalardan borç aldığı Türk liralarını bankalara geri vermemek için faizleri aşırı yükseltmeye kalkarsa, kriz çıkarır. İşte o zaman, enflasyon hedefleri de altüst olur. Şimdiye kadar yapılanlar bir günde uçar gider. Bu dönemde, Merkez Bankası gerekirse IMF hedeflerini tutturmamaktan korkmamalı. Bir kez daha, "hedef krizi" yaşamak istemiyoruz.İhracatçıya ise, gün doğdu. İthal malları pahalılaşacak. Dış ticaret dengemiz biraz düzelecek. Enflasyondaki düşüş duracak, hatta yükselme eğilimi görülecek.Nihayet dengeler yerini buluyor. ytoruner@milliyet.com.tr Şimdi dolar almanın zamanı. Daha önce bu sütunlarda tahmin ettiğimiz gibi Federal Reserve Bank baskılara dayanamadı. Amerikada faiz artırımı için sonbahardaki seçimlerin beklenmeyeceği anlaşılıyor. Kaldı ki, Bushun tekrar seçilmesi de risk altına girdi.
