Eriklerin kralından kızılcıklara

Dillere destan şerbetiyle kızılcık bugünlerde taze taze sofralarımızda. Eylül ayı tam taze hünnap zamanı. Mor mürdüm eriğinin günleri sayılı, bu en olgun zamanı kaçırmayın derim.

Derler ki önce zerdali çiçek açar sonra mürdüm… Şimdi, son günlerini yaşayan şeftalilerin yanı sıra mavi, mor mürdüm eriğinin saltanat dönemindeyiz. Günleri sayılı, bu en olgun zamanı kaçırmayın derim. Doğal haliyle tadını hiçbir şeye değişmem, ama salatalarda, yemeklerde, etle, tart yaparken, her şekilde tüketmek mümkün. Biz tazesine daha çok alışığız, ancak dünyanın çoğu ülkesinde özellikle Fransa ve İsviçre’de kurutuluyor. Çayı, reçeli, marmeladı… Bir meyve her şeye mi bu kadar yakışır! Mürdüm eriğinin o muhteşem kokusu, piştiğinde daha da ortaya çıkıyor. Magnezyum ve potasyum kaynağı olduğunu ise unutmamak gerek.

İki binden fazla çeşit

Anavatanı konusunda farklı görüşler dolaşsa da bizim topraklarımızda bambaşka bir nefaseti vardır bu eşsiz meyvenin. Dünyada 2 binin üzerinde erik çeşidinden bahsedilir. Ülkemizde ise 2 yüzün üzerinde. Gastronomi dünyasının duayenlerinden, benim yazılarından her zaman ilham aldığım Mutfak Dostları Derneği eski başkanlarından gazeteci-yazar Ahmet Örs’ün dediği gibi mürdüm “eriklerin kralıdır.” Görüntüsü o kadar güzeldir ki sanatçıların da gözdesi olmuştur her zaman. Özellikle de Fransız sanatçıların natürmortlarında bol bol mürdüm eriği karşımıza çıkar.

Kızılcıklar oldu mu?

Şarkılara, türkülere, dizilere konu olan kızılcığın ekşi tadından dolayı yemesi zor olsa da dillere destan şerbeti mutfağımızın klasikleri arasına girmiştir. Genellikle kurutulmuş ya da meyve suyu şeklinde tüketmeye alışığız. Şifa deposu ve antioksidan yapısı dolayısıyla sağlıklı beslenmenin gözdelerinden. Kızılcık meyvesinin olgunlaşma süresi 16 ay. Sonbaharda hasat ediliyor. Eylül-ekim aylarında taze olarak, reçeli, marmeladı, sosu ve tarhanasıyla dört mevsim sofralarımızda yer alır. Genel olarak yabanisi Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yüksek kesimlerde, dere yataklarında yetişir. Malatya, Bursa, Yalova, Karabük ve İstanbul kızılcık yetiştiriciliğinde öne çıkıyor. Sizi bilmem ama ben dondurmasını da çok seviyorum. Bir de kızılcıklı tarhanayı. Özellikle Bolu kızılcık tarhanası favorim.

Ölümsüzlük meyvesi

Çin hurması olarak bilinen hünnap nedir diye merak edenler için, dikenli ağaç familyası cehrigiller türünün meyvesidir diyebiliriz. İçi tıpkı elma gibi beyaz. Hünnap ağacı 10-12 metreye ulaşabilir. Aslında, toplum olarak çok bildiğimiz bir meyve değil. Pazar tezgâhlarında hünnap sepetini gösterip “Aa bu nedir” diye soranları hep duyarım. Eylül ayı tam taze hünnap zamanı. Kuzey Afrika ve Suriye’den Hindistan’a oradan Çin’e yayıldığı biliniyor. Aslında halk arasında her derde deva,  “ölümsüzlük meyvesi” olarak yaygın bir şöhreti var. İbni Sina reçetelerinde de sık sık hünnap tariflerine rastlanıyor.

Ağırlık olarak Marmara Bölgesi ile Batı ve Güney Anadolu’da hünnap ağacı bulunuyor. Kurabiyelerde, yaş pastaların içinde ya da üzerinde kullanılıyor ama bana göre en lezzetlisi taze olanı.

Sofralarınıza renk katacak iki tarif:

Mürdüm eriği reçeli

(Şef Ceyda Baza)

MALZEMELER:
*1 kilogram mürdüm eriği
*750 gram toz şeker
*1 limonun suyu
*2 adet karanfil
*1 adet çubuk tarçın

Yapılışı: Öncelikle mürdüm eriklerini ortadan ikiye kesin ve çekirdeklerini çıkarın. Erikleri iri parçalar halinde doğrayın, bir tencereye aktarıp üzerine şekeri ilave edin. Tencerenin kapağı kapalı olarak 1 gece bekletin. Ertesi gün orta ateşte reçel kıvamına gelinceye kadar pişirin. Limon suyunu da tencerenin içine ekleyip biraz daha kaynatın. Ocaktan almadan 25 dakika önce karanfil ve tarçını atın. Soğumaya bırakın. Tarçın ve karanfili içinden çıkarıp kavanozlara doldurarak muhafaza edin.

Kızılcık şerbeti

(Sevim Duran, Tokat)

MALZEMELER:
*1 kilogram kızılcık
*1 litre su
*150 gram şeker

Yapılışı: Mevsiminde tam olgunlaşmamış kızılcıkları saplarından ve çöplerinden ayrıştırıp yıkayın. Su ve kızılcığa şeker katıp, kaynatın. Meyve ve şekerin özleşmesinden sonra 10 dakika daha kaynatın. Sıcak şerbeti istediğiniz tortu miktarına bağlı olarak elekten geçirin. Çekirdekten ve tortulardan arındırın ve şerbet kıvamına getirin. Şerbeti tekrar kaynatarak şişeleyebilir ya da hemen kullanabilirsiniz.