Aşılar her yıl 2-3 milyon ölümü engelliyor

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) rakamlarına göre her yıl dünya genelinde yapılan aşılarla 2-3 milyon ölüm engelleniyor. Buna karşın 22 milyon çocuğa aşı hizmetlerinin ulaşamadığı tahmin ediliyor. Dünya Aşı Haftası dolayısıyla, aşılar konusundaki duyarlılığın yükseltilmesi ve yanlış bilgilerin giderilmesi için etkinlikler düzenlenecek.

AA muhabirinin DSÖ verilerinden derlediği bilgilere göre, 10 yaşın altındaki çocuklara bağışıklık kazandırılması amacıyla her yıl 2,5 milyar dozdan fazla aşı kullanılıyor. Örgütün uyguladığı aşı ön yeterlilik programı sayesinde dünya çocuklarının üçte ikisi yüksek kalitede, güvenilir ve ucuz aşılanabiliyor ve böylece 2-3 milyon ölüm engellenebiliyor.

Ancak dünyadaki çocukların yaklaşık 22 milyonunun aşılanmadığına dikkati çeken DSÖ, aşılamanın öneminin daha iyi anlatılmasının acil bir gereklilik olduğunu bildiriyor. Konuyla ilgili duyarlılığın yükseltilmesi için de bu hafta boyunca Dünya Aşı Haftası dolayısıyla pek çok ülkede etkinlikler yapılacak.

-Aşılama hakkındaki on yanlış bilgi-

Dünya Sağlık Örgütü, aşılama hakkında dikkati çeken on konudaki yanlış bilgi ve doğruları şöyle sıralıyor:

Yanlış: Daha iyi hijyen ve temizlik hastalığın yok olmasını sağlar, aşılar gerekli değildir.

Doğru: Eğer aşılama programlarına son verilirse, aşılama yapılabilen hastalıklar geri dönecektir. Daha iyi hijyen, el yıkama ve temiz su, bulaşıcı hastalıklardan korusa da, pek çok bulaşıcı hastalık, ne kadar temiz olunursa olunsun bulaşacaktır. Eğer insanlar aşı olmazlarsa, yaygın olmaktan çıkan çocuk felci ve kızamık gibi hastalıklar çabucak yeniden ortaya çıkacaktır.

Yanlış: Aşıların henüz bilinmeyen pek çok zararları ve uzun dönemli yan etkileri vardır. Aşılar öldürücü bile olabilir.

Doğru: Aşılar çok güvenilirdir. Aşı reaksiyonlarının pek çoğu, dokununca acıyan kol, düşük ateş gibi önemsiz ve geçicidir. Çok ciddi sağlık olayları çok nadiren görülür, çok dikkatli bir biçimde izlenir ve araştırılır. Aşılamayla önlenebilecek hastalık dolayısıyla ciddi biçimde zarar görmek, aşıdan zarar görmekten çok daha büyük bir olasılıktır.

Yanlış: Difteri, tetanos ve boğmaca karma aşısı ile çocuk felci aşıları ani çocuk ölümlerine neden olur.

Doğru: Aşıların uygulanması ile ani çocuk ölümleri arasında nedensel bir bağlantı yoktur. Fakat aşılar, bebekler ani çocuk ölümü sendromundan hasta oldukları dönemde uygulanmış olabilir. Diğer bir deyişle, ani çocuk ölümleri ile aşılamalar aynı zaman diliminde olabilir ve bu ölümler aşılama yapılmasa da olacaktır. Şunu unutmamak önemlidir; bu dört hastalık yaşamı tehdit eden hastalıklardır ve bunlara karşı aşılanmayanlar ciddi ölüm ve sakat kalma riski ile karşı karşıyadır.

Yanlış: Aşıyla önlenebilen hastalıklar "benim ülkem"de neredeyse tamamen son buldu, bu nedenle aşılanmaya gerek yok.

Doğru: Her ne kadar aşıyla önlenebilen hastalıklar pek çok ülkede yaygın olmaktan çıktıysa da, bunlara neden olan bulaşıcılar dünyanın bazı bölgelerinde dolaşmaya devam ediyor. Dünyadaki etkileşimin arttığı günümüzde, bu bulaşıcılar coğrafi sınırları geçebilir ve korunmayan herkesi etkileyebilir.

Yanlış: Aşıyla önlenebilen çocuk hastalığı sadece hayatın talihsiz bir gerçeğidir.

Doğru: Aşıyla önlenebilen hastalıkların hayatın gerçekleri olmalarına gerek yoktur. Kızamık, kabakulak, kızamıkçık gibi hastalıklar ciddidir ve çocuklarda ve yetişkinlerde zatürre, beyin iltihabı, körlük, ishal, doğuştan kızamıkçık sendromu ve ölüm gibi komplikasyonlara neden olabilir.

Yanlış: Çocuğa tek seferde birden fazla aşı yapmak, zararlı yan etkiler riskini artırır ve çocuğun bağışıklık sisteminde aşırı yüklenmeye neden olur.

Doğru: Bilimsel araştırmalar, bir defada birden fazla aşı yapmanın çocuğun bağışıklık sistemi üzerinde herhangi bir yan etkisi olmadığını göstermiştir. Çocuklar her gün bağışıklık sisteminin tepki vermesine neden olan yüzlerce yabancı maddeye maruz kalmaktadırlar. En basitinden, yemek yerken bile, vücuda yeni antijenler girer ve pek çok bakteri ağzın ve burnun içinde yaşar.

Yanlış: Grip sadece sıkıntı veren bir durumdur, zaten aşı da çok etkili değildir.

Doğru: Grip sadece sıkıntı veren bir durumdan çok daha önemli bir durumdur. Her yıl dünyada gripten 300-500 bin arasında kişi ölmektedir. Hamileler, küçük çocuklar, sağlığı iyi olmayan yaşlılar ile astım ve kalp rahatsızlığı gibi kronik durumları bulunan herkes hastalığa yakalanma ve ölüm riskiyle karşı karşıyadır. Aşı olan hamile kadınlar doğacak bebekleri için de koruma sağlamış olurlar. Çünkü altı aya kadar bebeklere aşı yapılmamaktadır.

Yanlış: Hastalanarak bağışıklık kazanmak, aşıyla bağışıklık kazanmaktan daha iyidir.

Doğru: Aşı, tıpkı hastalığın yaptığı gibi bağışıklık sistemiyle etkileşimde bulunarak sistemin tepki vermesini sağlar, ancak hastalığa neden olmaz ve aşılanan kişiyi potansiyel sorunlarından dolayı riske sokmaz.

Yanlış: Aşılar tehlikeli olan civa içermektedir.

Doğru: Tiyomersal, organik ve civa içeren bir bileşimdir, bazı aşılara koruyucu olarak konur. Çok dozlu şişelerdeki aşılarda koruyucu olarak yaygın biçimde kullanılır. Aşılarda kullanılan tiyomersal miktarının sağlık riski oluşturduğuna dair bir kanıt yoktur.

Yanlış: Aşılar otizme neden olur.

Doğru: Karma aşı ve otizm arasında olası bir ilişki bulunduğuna dair kaygıları ortaya çıkaran 1998 yılında yapılan araştırma, ciddi biçimde hatalıdır ve araştırmayı yayımlayan dergi tarafından geri çekilmiştir. Araştırmanın yayımlanması aşılama oranlarında düşüşe ve buna bağlı olarak da salgınlara neden olmuştur. Karma aşı ile otizm veya otistik bozukluklar arasında bir ilişki bulunduğuna dair herhangi bir kanıt yoktur.