Çöl varanının nesli tehlikede

Şanlıurfa’da görüntülenen, boyu bir metre olan çöl varanının (Varanus griseus) nesli, tarım alanlarının genişlemesi nedeniyle tehlike altında. Çöl varanı, çoğunlukla Şanlıurfa Birecik, Ceylanpınar ve Şırnak Silopi’de görülüyor.
Doğa Derneği’nin “Urfa’nın Bozkırları” projesi kapsamında Şanlıurfa’da yürüttüğü koruma çalışmaları sırasında görülen çöl varanı, Türkiye’de ilk görüntülenen ilk çöl varanı oldu. Doğa Derneği uzmanı Turan Çetin, bu nadir canlı türünü doğal yaşam ortamında ilk kez fotoğraflamayı ve filme almayı başardı. Çalışma Urfa bozkırlarında yaşayan nesli tehlikedeki canlıların korunmasına yönelik umutları artırdı. 

‘2 yıldır peşindeydi’
Doğa Derneği Genel Müdürü Güven Eken şunları söyledi: “Çöl varanı gibi çok nadir canlıların doğal alanlarında görüntülenmesi, doğanın yalnızca mavi ve yeşilden oluşmadığını Türkiye’ye hatırlatmak için son derece önemli gelişmeler. Doğa Derneği, tehlike altındaki bozkır yaşamını tanıtmaya ve korumaya devam edecek. Bölgede yaşayan Ahmet Demir, Doğa Derneği gönüllüsü olarak son iki yıldır bu dev kertenkele için arazi çalışmaları yapıyor ve görüldüğü yerleri kayıt altına alıyor. Türün tam olarak görüntülenmesini de yine bölgedeki köylülerin çalışmaları sağladı”. 

Gündüzleri aktif
Çöl ve yarı çöl alanlarda yayılış gösteren çöl varanı, Kuzey Afrika’dan Güneybatı Asya’ya, Afganistan, Pakistan ve Kazakistan’a kadar olan bölgede yaşıyor. Türkiye’de ise Güneydoğu bölgesinde özellikle Şanlıurfa Birecik, Ceylanpınar ve Şırnak Silopi’de görülüyor.
Çöl varanının en belirgin özelliği dillerinin uzun, ince ve uçlarının çatallı olması. Sırt bölgesinin rengi genel olarak sarımsı kahverengi ya da grimsi olan ve en fazla 130 santimetre kadar uzayabilen çöl varanı, gündüzleri aktif. Genel olarak diğer küçük kertenkeleler, kemiriciler, avlayabildikleri kuşlar ile sürüngen yumurtalarıyla besleniyorlar. Ayrıca, toprağı kazabiliyor ve ağaçlara tırmanabiliyorlar. Dişiler bir defada 10-12 yumurta bırakabiliyor.