Enkaz Fransa’dan gelen sinyalle bulundu

Sağlık Bakanlığı tarafından açılan “Hava Ambulans İhalesi”ni kazanan Koçoğlu firması tarafından Polonya’dan satın alınan çift motorlu “Eurocopter 135” tipi helikopter, önceki gün Bolu’nun Kıbrısçık ilçesi yakınlarındaki dağlık alana düştü.
Helikopterde bulunan ELT cihazından alınan sinyallerin ulaştığı Fransa’daki merkezden alınan koordinatlarla ulaşılan helikopterin Polonyalı kaptan pilotu Andrzej Wojewodzki ile gözlemci emekli Kara Pilot Albay Süleyman Kıyak’ın yaşamını yitirdiği belirlendi. Cesetler, 19 saatlik aramadan sonra bulunan enkazdan, Genelkurmay DAK ekibince halatlarla alınarak GATA’ya kaldırıldı.

Radardan kayboldu
Sağlık Bakanlığı’nca açılan “Hava Ambulans İhalesi” kapsamında ihaleyi kazanan Koçoğlu Havacılık firmasınca Türkiye’ye getirilmesine izin verilen 2005 üretimi helikopter, önceki gün 11.53’te Bulgaristan’ın Gorna şehrinden havalandı ve yakıt ikmali için 14.40’ta Atatürk Havalimanı’na indi. İkmalin ardından 14.58’de Ankara Esenboğa Havalimanı’na gitmek üzere havalanan helikopterin pilotu, 16.11’de Esenboğa Hava Trafik Kontrol Kulesi’yle telsiz bağlantısı kurdu ve olumsuz hava şartları nedeniyle 10.000 feetin üzerine çıkma talebinde bulundu. Verilen iznin ardından helikopter Köroğlu Tepesi mevkiinde bir anda radardan kayboldu.

DAK ekipleri ulaştı
Şirket yetkililerine göre, son olarak deniz seviyesinden 8200 feet yükseklikte temas kesilen helikopter çağrılara cevap vermeyince durum Esenboğa Hava Trafik Merkezi tarafından Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bildirildi.
Harekete geçen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü yetkilileri, kendilerine ulaşan 10 ayrı kaynaktan gelen veriler doğrultusunda helikopterin yerini belirlemek için çalışma başlattı.
Helikopterde bulunan ELT (Emergency Locator Transmitters- Acil Durum Vericisi) cihazından sinyal alındığını tespit eden yetkililer, sinyallerin ulaştığı Fransa’daki Sinyalizasyon Merkezi’yle bağlantıya geçerek bölgenin tam koordinatlarına ulaştı.
Olumsuz hava şartları nedeniyle bölgeye gelen 100’den fazla kişi önceki gün karadan ve havadan yapılan çalışmalardan sonuç alınamazken, sabah Eskişehir’den havalanan, TSK’ya bağlı bir ekip bölgeye geldi.
Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutanlığı’na bağlı “Doğal Afetler Arama Kurtarma (DAK) Tabur Komutanlığı” ekipleri, yoğun sis ve tipi nedeniyle helikopterin bulunduğu noktaya güçlükle ulaştı.
Askeri helikopter enkazın bulunduğu tepeye inemeyince, DAK ekibi halatlarla indi ve Wojewodzki ile Kıyak’ın cesetlerini seyyar bir sedyeye bağlayıp Kıbrısçık’ta yetkililere teslim etti. Wojewodzki ve Kıyak’ın cesetleri buradan da Ankara GATA’ya kaldırıldı. Kıyak’ın, 5 bin 500 saat uçuş tecrübesinin olduğu, Wojewodzki’nin ise bir dönem Polonya Başbakanı’nın kullandığı helikopterin pilotu olduğu öğrenildi.

‘Arızaya rastlanılmadı’
Sivil Havacılık Genel Müdürü Ali Arıduru, yoğun sis ve kar yağışı nedeniyle ekiplerin geri çekildiğini ve “Kaza Kırım Ekibi”nin bugün tekrar yola çıkacağını kaydetti. Şirket yetkilileri de helikopterin havalanmadan önce teknik kontrollerin yapıldığını ve herhangi bir sorunla karşılaşılmadığını, uçuş öncesi ve sonrası da herhangi bir arızaya rastlanılmadığını belirtti.



Kazanın hatırlattığı ‘tartışmalı’ ihale
Nedim Şener

Bolu’da düşen ambulans helikopteri Sağlık Bakanlığı’nın açtığı ihaleyi kazanan Koçoğlu İnşaat’ın getirdiği ortaya çıkmıştı. Bakanlığın süre uzatım taleplerini reddedip gerçekleştirdiği ihaleyi Koçoğlu İnşaat Mayıs 2008’de almış, ihale dışında kalan firmalar da işlemin kanuna aykırı olduğunu iddia etmişti. Sözleşmesi mayısta imzalanan 17 helikopteri kapsayan ihaleyi alan firmanın daha önce havacılıkta hiçbir tecrübesi olmaması da tepki çekmişti.
Bakanlık 17 helikopter ve dört uçağın, uçuş ekibi ve sağlık personeliyle birlikte beş yıllığına kiralanmasını içeren hava ambulansı ihalesine ilk kez 2007’de çıktı. İhaleye Koçoğlu İnşaat, Nurol Grubu’yla birlikte katıldı. İhale tek katılımdan dolayı iptal edildi ve Nisan 2008’de yenilenmesini kararlaştırıldı.
Toplam 6 şirket (Agusta helikopter fabrikasının Türkiye distribütörü Başarı Holding, Türkiye’nin en büyük hava ambulansı şirketi Medline-Medair (Esas Holding), Avrupa’da bu alanda en büyük işletmeci olan Heli Portugal ile Zorlu Air, Türk Hava Kurumu’na bağlı Gökçen Havacılık ile Koçoğlu İnşaat’ın başını çektiği konsorsiyum) şartname aldı.

Şartname değişti
Firmalar teklif hazırlarken bakanlık şartnamede değişiklik yaptı. Tüm hazırlıklarını tamamlayan Esas Holding, Başarı Holding ve Portekizli Heli Portugal ihale sürecinde şartname değiştiği için mevzuat gereği ihale tarihinin 20 gün ertelenmesi talebinde bulundu. Tartışma üzerine Bakan Recep Akdağ şirketleri toplantıya çağırdı. Bazı şirketler erteleme talebini yinelerken, Koçoğlu İnşaat tekliflerinin hazır olduğunu belirtti. Bakanlık erteleme taleplerini kabul etmedi ve ihalenin 2 Nisan 2008’de yapılacağını açıkladı. İhale, Koçoğlu konsorsiyumu ile Gökçen Havacılık’ın katılımıyla yapıldı.

İtirazlar reddedildi
Şartname gereği uçak ve helikopterler için ayrı ayrı teklif verilebilirken, araçların beş yaşından büyük olmaması gerekiyordu. Gökçen Havacılık beş yaşından büyük ve yalnızca iki uçak kiralaması için teklif verdiğinden elendi. Böylece tek geçerli teklifi Koçoğlu İnşaat vermiş oldu ve 17 helikopter için verdiği 159 milyon euro’luk teklif kabul edildi. Dört uçak için verdiği teklif yüksek bulunarak reddedildi. Başarı Holding ile Heli Portugal firmalarının ihalenin iptali için bakanlığa yaptığı başvuru da reddedildi. Koçoğlu İnşaat ihaleyi saati 4.950 euro’dan 27 bin uçuş saati garantili ve toplam 159 milyon euro teklifle kazandı. Sözleşme 1 Mayıs 2008’de imzaladı.
Koçoğlu İnşaat şartname gereği yedi helikopteri 28 Ekim 2008’e kadar, diğer 10 helikopteri de bir yıl içinde bakanlığa teslim edeceğini taahhüt etti. Ancak yedi helikopteri bu tarihe kadar teslim edemeyen firma üç ay süre istedi. Bakanlık da bu süreyi her bir helikopter için günlük 5 bin euro para cezası şartıyla verdi. Biri Medline’dan satın alınan ve kalanı değişik kişi ve kuruluşlara ait helikopterlerden beşi geçen hafta teslim edildi. Bunlardan biri EC -145, üç adedi EC-135, biri de Agusta 109 tipi helikopter oldu.

OSTİM’de yaptırdı
Helikopterlerin ikisi satın alınırken diğerleri VIP olarak leasing yapıldı. VIP helikopterlerin OSTİM’de bir şirkete verilerek ambulans helikoptere dönüştürüldüğu öne sürüldü. Bolu’da düşen helikopter de Polonya’dan kiralandı. Helikopterin, Koçoğlu İnşaat’ın sözleşmeyi imzaladıktan sonra satın alıp konsorsiyuma soktuğu Skyline firmasına geçici tescili yapıldı. Yedinci helikopter ise halen getirilmedi.
Firmanın ambulansa çevrilen bu helikopterler için gerekli sertifikayı da Almanya’dan bir şirketten aldığı ve bakanlığa teslim ettiği iddiaları ortaya atıldı.

Mavi Hat sanığı
Sağlık Bakanlığı ile sözleşmeyi “Mavi Hat 3” operasyonunda Enerji Bakanlığı ihalelerine fesat karıştırmaktan yargılanan Şükrü Koçoğlu’nun sahibi olduğu Koçoğlu İnşaat Ltd. şirketi ile Global Savunma Ltd. ve Güneydoğu Havacılık Ltd. firması üçlü konsorsiyum olarak imzaladı. Bu şirketlerden yalnızca Güneydoğu Havacılık şirketinin hava taksi lisansı bulunuyordu. Ancak havacılık tecrübesi olmayan Koçoğlu İnşaat, bakanlık izniyle Güneydoğu ve Global firmasını konsorsiyumdan çıkardı. Bu şirketilerin yerine Koçoğlu Havacılık firması ve yine bakanlık izniyle Koçoğlu İnşaat’ın satın aldığı hava taksi işletme lisansı sahibi Skyline şirketi arasında konsorsiyum oluşturdu.