İstiklal Marşı’nın tarihine yolculuk

Müziğe destek veren özel kuruluşlar arasında en eskilerden biri Tekfen Holding. 1992 yılında Karadeniz Ekonomik İşbirliği’ne üye ülkelerin müzisyenlerinden oluşan bir orkestra kurmak gibi gerçekten parlak bir fikirle müzik dünyasına adım atan Tekfen Holding, 1992’den bugüne projeyi geliştirdi ve sınırları içine Hazar Denizi ile Doğu Akdeniz ülkelerinin müzisyenleri haricinde çok sayıda ülkenin kendine özgü çalgılarıyla müziklerini de kattı.
Uluslararası ilişkiler konusunda renkli bir kişiliğe sahip olan Saim Akçıl da orkestra şefliği kariyerine Tekfen Filarmoni Orkestrası'nı yöneterek başlamıştı. Cumhuriyet’in kuruluşunun 85. yılı dolayısıyla özel bir projeyle çıkıyor karşımıza Tekfen Holding. Kurtuluş Savaşı'nın en hummalı günlerinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin, ölüm kalım savaşı verirken bile bir milli marş bestelenmesi için yarışma açması konusunu gündeme getirerek, belleklerimizin berraklaşmasını sağlıyor. Osmanlı İmparatorluğu zamanında, özellikle Tanzimat’tan sonra tahta çıkan her padişah için bir marş bestelenmesi dışında bir milli marşın olmayışı, yeni kurulmakta olan Cumhuriyet’in mimarlarını epey düşündürmüş ve yarışmaya katılan bestelerin arasında seçim yapmakta zorlanmışlar.

1 güfte, 12 beste
Tekfen Holding’in desteği ile Mehmet Altun ve ekibi, çoktan unutulan ve çoğu kaybolan bu bestelerin izini sürmüş, sonuçta 11 bestenin notalarını bulmuş. Önceki akşam Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda, yaklaşık 85 yıl önce bestelenmiş bu bestelerin, 11 çağdaş bestecimiz tarafından yapılan düzenlemelerini dinledik. İzlediğimiz programın bir de hikayesi vardı. Yücel Erten’in yönetiminde Arsen Gürzap ve Yetkin Dikiciler, milli marş yarışması serüvenini, Kurtuluş Savaşı ortamındaki meclis oturumlarını anlatan bir metni okuyarak canlandırdılar.
Bulunan İstiklal Marşı besteleri Mehmet Zati Arca, Mustafa Sunar (iki beste), Kâzım Uz, İsmail Hakkı Aksoy, Lemi Atlı, İsmail Zühtü Ateş, Ahmet Yekta Madran (iki beste), Abdülkadir Töre, Ali Rıfat Çağatay’a aitti. Öğrendik ki bu bestelerin bazıları Cumhuriyet’in ilk yıllarında belirli bölgelerde milli marş olarak söylenmiş, hatta Kâzım Karabekir “Türk Yılmaz” diye bir marş bile bestelemiş ama sonuçta Zeki Üngör’ün bestesi kabul görmüştü.

Yeni düzenlemeler yapıldı
İyi bir kemancı olan Zeki Bey, Muzika-yı Hümayûn şefliğinden Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti başına geçen bir müzisyen olarak da diğer bestecilerden daha belirgin bir ağırlığa sahipti kuşkusuz. Bestelerin orkestra ve koro için düzenlemelerini Çetin Işıközlü, Betin Güneş, Emre Aracı, Ertuğ Korkmaz, Hüseyin Sermet, Turgay Erdener, Hasan Uçarsu, Nevit Kodallı, Ayşe Önder, Özkan Manav ve Murat Kodallı yapmışlardı. Düzenlemelerin hepsi değişik besteciler tarafından yapıldığından değişik karakterlere sahipti. "İstiklal Marşı"nın sözlerini prozodi açısından iyi kullanan besteciler de vardı. Ancak yine de son karar olarak Zeki Üngör'ün bestesinin en iyi seçim olduğu kanısındayım.
Bu arada Tenor Şenol Talınlı hem sesi hem de mükemmel diksiyonu ile dikkatimi çekti. Ankara Devlet Operası böyle birinci sınıf bir tenora sahip olduğu için çok şanslı.
Ayrıca, bu marşları coşkuyla yorumlayan TRT Gençlik Korosu’na karşı içimde oldum olası ayrı bir yer bulunduğunu da söylemeliyim. Gökçen Koray’ın yetiştirdiği, özveriyle çalıştırdığı, müziğe aşık ve saygılı bu gençlerin amatör ruhla oluşturdukları harika müzik ortamına hayran olmamak elde değil. TRT adını yücelten bir koro bu koro.