Kahvehanede sigaraya özgürlük yolu

Danıştay 10. Dairesi, İzmir Kahveciler Odası’nın açtığı davada, kahvehanelerde sigara yasağı getiren yasa maddesinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesi için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, kahvelerdeki yasağı iptal ederse, bu karar, bar, kafeterya ve diğer eğlence yerleri için de emsal olabilecek.
Böylece, bazı kapalı mekânlarda, “sigaralı-sigarasız” bölümler oluşturulmasının yolu açılacak. Kahveciler Odası, sigara yasağına ilişkin çıkarılan genelgenin iptali için Danıştay’da dava açtı. Dava dilekçesinde genelgenin dayanağı olan yasa maddesinin anayasaya aykırı olduğu ve iptalinin gerektiği savunuldu. Danıştay 10. Dairesi de başvuruyu ciddi buldu ve genelgeye dayanak oluşturan yasanın iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yaptı. Dairenin başvuru kararında şöyle denildi:

Çalışma özgürlüğü uyarısı
“Tütün ürünlerinin tüketilmesinin ciddi bir halk sağlığı sorunu olması, kamu sağlığı ve çevresel etkiler bakımından büyük sorun yaratması nedeniyle, yasal düzenleme yapılması anayasa ve Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin gereğidir. Bu çerçevede tütün tüketimine bir kısım yasaklar ve sınırlandırmalar getirilebilir.
Ancak, yasak ve sınırlandırmaların, bu ticari işletmelerin varlıklarını sürdürebilmelerini ölçüsüz bir şekilde zorlaştırmaması; işleticilerin çalışma özgürlüklerini kullanmalarını ağır bir takım şartlara bağlamaması gerekir. Zira işletmecilerin çalışma özgürlüklerini kullanıp, faaliyetlerini güvenli biçimde sürdürmeleri de anayasal güvence altındadır.


Tütün, 500 yıldır içiliyor
Toplum hayatımızda 500 yıla yakın geçmişi bulunan, dinlenilip vakit geçirilen kahvehanelerde, çay, kahvenin yanı sıra tütün de geçmişten bu yana tüketilmektedir. Yasal düzenlemelerde de, kahvehanelerin bu özellikleri mümkün olduğunca korunarak iş yerlerinin işlevlerini sürdürebilmeleri sağlanmalıdır. Oysa kahvelerin toplum hayatı içerisindeki nitelikleri göz ardı edilerek, tütün tüketimi bütünüyle yasaklanmıştır. Üretim ve satışı engellenmemek suretiyle tütün ürünlerinin tüketimi kişilerin tercihine bırakılmıştır. Dolayısıyla, tütün ürünlerini tüketmek, kişi özgürlüğü alanına girmektedir.


‘Ölçülü yasak getirilmeli’
Yasakların, bir yandan kahvehane işleticilerinin çalışma özgürlükleri, bir yandan da tütün ürünlerini tüketenlerin kişisel özgürlükleri gözetilerek, ölçülülük ilkesine uygun biçimde belirlenmesi hukuki bir zorunluluktur. Kahvehaneler açısından tütün ürünlerinin tüketildiği ve tüketilmediği bölüm ayrımına gidilmesi mümkündür.” Anayasa Mahkemesi’nin kanunu iptal etmesi halinde, kahvelerde, sigaralı-sigarasız bölümler oluşturulabilecek. TBMM’nin oluşacak yasal boşluğu doldurması gerekecek ancak boşluk, kahvelerde sigaranın bütünüyle yeniden yasaklanması şeklinde doldurulamayacak.