Tasarım ve iş dünyasının trend kahini: Li Edelkoort

 ‘Trend forecaster’ (trend tahmincisi/analizcisi) olarak bilinen Li Edelkoort, böyle bir iş tanımı henüz yokken bu işe başlayıp, son 36 yıldır sektöre gelecek trendleri hakkında danışmanlık veren bir isim.

Özellikle moda alanında gelecek trendlerini kovalayan Li Edelkoort, Hollanda Arnhem’deki Güzel Sanatlar Okulu’nda eğitim görmüş. Henüz okurken diğer öğrenciler kadar artistik yeteneğinin olmadığını sezen Edelkoort, diğer arkadaşlarının stil konusunda sürekli ona danışmasından hareketle, mezun olduktan sonra yapacağı işi seçmiş. Hollanda’nın önde gelen department store’u  De Bijenkorf’ta işe girerek, gelecek trendleri sezme yeteneğiyle birkaç  sezon sonra neyin daha çok satılacağını tahmin edip, alınacak koleksiyonların seçilmesinde katkıda bulunmuş.

1975’te Paris’e taşınarak burada bağımsız trend danışmanı olarak çalışmaya başlamış. 80’lere gelindiğinde de, ‘Trend Union’ adında kendine ait dinamik bir network oluşturmuş.

Trend Union, tasarım dünyasına renk ve lifestyle konusunda trend tahmini hizmeti veren bir şirket. Aynı zamanda çıkardıkları dergilerle trend tahminlerini basılı hale getirerek, sınırlı sayıda satışa sunuyorlar.

‘View on Colour’ adlı dergilerinde, trendlere renk penceresinden bakıp; renklerin grafik tasarımı, endüstriyel tasarım, ambalaj tasarımı, kozmetik ve diğer alanlardaki etkisini örneklerle araştırıyor.

Fotoğraf dergisi ‘Bloom’daysa, bu kez trendler çiçeklerle ve onların imajlarının kullanımları analiz edilerek anlatılıyor. İlginç bir yol değil mi?

Şimdiye kadar birçok büyük şirkete danışmanlık yapan Li Edelkoort’un analizlerinden faydalanan markaların bazılarını sayalım:  , , , , , , , , … Edelkoort, bu markaların yeni ürünlerinin şekillendirilmesinde, konseptlerin oluşturulması ve uygulanmasında katkıda bulunuyor.

Edelkoort, Eindhoven Tasarım Akademisi’nde başkanlık koltuğuna seçilmiş durumda. Aynı zamanda sosyal sorumluluk projesi ‘Heartwear’ in de kurucusu. Heartwear, üçüncü dünya ülkelerindeki zanaatkarların üretimlerini, bir mail sipariş kataloğu yardımıyla, batıdaki müşterileriyle buluşturan bir program.  Böylelikle yerel küçük üretimler dünyaya açılabiliyor, zanaatkarların el emeği batıdakiler tarafından hak ettiği değere satın alınabiliyor ve elde edilen kar üreticinin toplumunun gelişmesine yardım ediyor.

Gelecek kahinliği desek de, Li Edelkoort trendler konusunda medyumluk yapmadığını sadece çevresini ve dünyayı iyi izleyip gerekli elementleri topladığını söylüyor. İnsanların ruh halini, davranışlarını izleyip not ediyor, toplumun gitmekte olduğu yönü önceden kestirmeye çalışıyor ve elde ettiği tüm verileri trend analizlerine yansıtıyor. Senenin yarısını seyahat ederek geçiriyor; en çok ilham aldığı şehirler olarak da Tokyo, Stockholm, New Delhi ve tabi İstanbul’u sayıyor.

Edelkoort, CNN’in büyük bir hayranı. Ofisinde sürekli arka planda CNN’in açık olduğunu ve dünyada olup biteni bu şekilde takip edebildiğini belirtiyor. Nereye giderse gitsin, otelde zaman geçirmek yerine dışarıyı keşfetmeye çıktığını, stilini orijinal bulduğu yabancılarla konuşup böylelikle ilham aldığını söylüyor. 

Edelkoort’un gelecekle ilgili tahminlerinden örnekler verelim…

Yeni trend kitabı ‘The Bible of Well Being’ de, toplumun giderek konfor duygusuna daha çok sarıldığını ve ‘iyi hissetme’ tatminini hayatın her alanına taşıma arayışında olduğunu anlatıyor. Ayrıca globalizasyonun sona yaklaştığını, insanların dünyanın her yanında aynı markaları görmekten sıkıldığını, lokal ürünlerin ve yerel mutfaklarının rönesansının yaşanacağını söylüyor. Ama yine de bunun global markaların sonunun yaklaştığı anlamına gelmediğini,  büyük markaların yerel öğelerle ilişki kurarak tüketicilerine daha sıcak bir yaklaşımla ilişki kurmasının yararlı olacağını ön görüyor.  ‘Mainstream’in (ana akım) sona erdiğini, özelleşmiş lokalliğin yükseleceğini belirtiyor.

Trend analizlerinde konu lifestyle’a gelince Edelkoort, toplumun bir dönemeçte olduğunu, hayatın yavaşlama eğiliminde, işlerin daha az aceleyle yapılma isteğinin de yükselmekte olduğunu söylüyor. İnsanlar orijinallik, dürüstlük, gerçeklik ve direk iletişimi daha çok arar hale geliyor.

Edelkoort’a göre, çağımızın içinde bulunduğu zaman içinde yaşanan terörist saldırıları, doğal felaketler, ekonomik krizler yüzünden insanlar güvenlik, konfor, denge ve uyum konularına hiç olmadığı kadar önem verir hale geliyor. 

‘İyi hissetme’ (well-being), hayatımızın her alanında en önemli husus haline gelmekte. Bu, insanların boş zamanlarını değerlendirme konusunda da değişikliğe yol açacak; sene içinde bir tane uzun tatile çıkmak yerine, tatil hissini günlük hayata taşıma arayışı, ‘her gün tatil’ duygusu yaratma isteği baş gösterecek. İnsanlar kendi ‘wellness’ dünyalarını evlerinde yaratacak; kendilerine rahatlama, denge, istikrar duygusu veren bir ortamla şımartmak isteyecekler. Bunun için de en iyi kalite yiyecekleri, saç ve vücut için lüks ürünleri satın alma eğiliminde olacaklar.

Lüksün anlamı son yıllarda değişti. Artık lüks sadece markaların astronomik fiyatlı çantaları demek değil.  Yeni lüks sağlıklı yemek, kendine dikkat etmek ve iyi hissetmek demek.  Yüksek kalitede dayanıklı ürünlerle yeni lüks tanımlanmaya başlıyor. Markalara bu yönde üretimlerde bulunmalarını tavsiye ediyor.

Tarımla uğraşan topluluk, toplumun yeni ‘elit’leri haline gelecek. Çiftçilik önem kazanacak ve çiftçi imajı ilham verici şekilde değişecek. En önemlisi de çiftçiler gelecek yıllarda bizi giydiren, doyuran, evimizi inşa eden, yakıtımızı üreten ve hatta iyileştiren kesim olacak. Gelecek tarımla ve topraktan yeşerenlerle şekillenecek. Çiftçiler biyolojik ve teknolojik eğitimle tasarım yapmaya başlayacak ve böylelikle kırsal hayat ve şehir hayatı birbirine bağlanacak. Bu da daha yeşil şehirler, daha doğal sosyal alanlar ve daha çağdaş bir kırsal alan anlamına geliyor.  

Tarımın giderek önem kazanmaya başlayacak olmasının ilk işaretlerinden birinin, Facebook’ta 29 milyon kullanıcısı olan Farmville oyunu olduğunu örnek gösteriyor.

Edelkoort, trend tahminlerinde zamanlama konusunda yanlışa düşse de, hiçbir zaman yanılmadığını güvenle söylüyor. En zor tarafın trendlerin tam zamanını ve devam etme süresini tahmin etmek olduğunu belirtiyor.

İngiliz tasarım dergisi i-D tarafından ‘Dünyanın en önemli 40 tasarımcısı’ listesine seçilen, Time Magazine tarafından da ismi ’Dünyanın en önemli 25 ilham verici moda uzmanı’ arasında gösterilen Li Edelkoort; moda ve iş dünyasına ‘gelecek kahinliği’ konusundaki katkılarıyla her zaman hatırlanacak gibi.