Cazibesi yatırıma mekan on binlere iş oluyor
23.10.2020 - 07:05 | Son Güncellenme:
EBRU SUNGUR
Bereketli toprakların, ballı kayısıların şehri Malatya son yıllarda sanayi yatırımcısının da gözdesi. Cazibe Merkezleri kapsamına alındığından bu yana özellikle tekstilde marka şehir olma yolunda ilerliyor. MTSO Başkanı Sadıkoğlu, “Program 4 yıl daha uzatılırsa OSB’de 32 yılda sağlanan istihdamı ikiye katlarız” diyor.
Doğu Anadolu’nun sanayisi en gelişmiş ili olan Malatya’nın yıldızı son üç yıldır daha fazla parlıyor. 2017’de Cazibe Merkezleri programına alınarak yatırımcıya bu programa özel teşviklerin verildiği Malatya, tekstil alanında marka şehirlerden biri oldu. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, gelişimin son derece hızlı yaşandığını şöyle anlatıyor:
“Göreve geldiğimiz yaklaşık iki yıllık süreçte 26 yer tahsisi gerçekleştirdik. Yer tahsisi yaptığımız firmaların birçoğu 6-7 ay gibi kısa sürede fabrikalarını kurarak üretime geçti. Şu an, yeni açılan fabrikalarda 2 bin 500’ü aşkın hemşehrimiz istihdam edildi. Pandemi süreci dolayısıyla yer tahsisleri noktasında bir duraksama olsa da yeni ve nitelikli yatırımcılarla görüşmelerimiz devam ediyor. Yer tahsisleri yapılmış ve yakın zamanda faaliyete geçecek olan fabrikalarla beraber 8 bin 500 kişiye istihdam imkânı sağlanmış olacak.”
Malatya’nın iş gücü ve iş sahası olarak güçlü bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan Sadıkoğlu, “Maalesef uzun yıllar bu potansiyeli ortaya çıkaracak yeterli çalışmaların yapılmaması Malatya’yı olması gereken seviyenin gerisinde bıraktı. Malatya Organize Sanayi Bölgesi’nin temellerinin atıldığı günden bu yana geçen 32 yıllık süreçte toplamda 22 bin istihdam yapıldığını görüyoruz. Biz 32 yılda yapılan çalışmaları ve sağlanan istihdam rakamını 4 yıllık görev süremiz içerisinde kurulacak yeni ve büyük tesislerle yakalama gayretindeyiz.”
‘4 yıl daha sürsün’
Teşviklerde 6. Bölge kapsamında olan Malatya’nın ağustos ayında yapılan değişiklikle 4. Bölge’ye alınmasının şehirde büyük üzüntüye neden olduğunu anlatan Başkan Sadıkoğlu, bu karardan geri dönülmesi adına yaptıkları çalışmaların sonuç verdiğini ve yeniden 6. Bölge’ye alınmalarının son dönemde sanayicileri en fazla memnun eden gelişmelerden biri olduğunu belirtiyor. Son karara göre Malatya’nın 6. Bölge teşviklerinden 2021 Aralık ayına kadar yararlanacağını hatırlatan Sadıkoğlu, “Hem Malatya iş dünyası hem de vatandaşlarımız yatırım, üretim ve istihdam koşullarının iyileşmesi adına bu desteklerden en az 4 yıl daha kesintisiz yararlanabilmeyi arzu ediyor” diyor.
Temiz sanayi
Malatya OSB’nin yaklaşık 30 yıldır çözülemeyen atık su arıtma tesisi sorununun da yakın zamanda çözüme kavuştuğunu kaydeden Sadıkoğlu şu bilgileri veriyor:
“Yeni arıtma tesisi projesinin ihalesi geçtiğimiz günlerde gerçekleşti. Günlük 80 bin metreküp atık su arıtma kapasitesi ile çalışacak tesisin 24 ayda tamamlanmasını hedefliyoruz. Tesis tamamlandığında öncelikle Şahnahan Deresi ve çevresindeki sanayi kaynaklı kirliliğin önüne geçilecek ve sanayimizin gelecek en az 50 yıllık arıtma ihtiyacı karşılanmış olacak. Ayrıca yeni arıtma tesisi ile OSB’de yüksek arıtma ihtiyacı olduğu için yer tahsisi yapamadığımız büyük sanayi kollarının faaliyete geçmesi sağlanarak şehrimizde yeni ve geniş istihdam alanları oluşmasının önü açılacak.”
TMO’NUN KAYISI HAMLESİ SEVİNDİRDİ
Malatya denildiğinde kayısıdan bahsetmezsek olmaz. Sanayi her ne kadar hızlı gelişse de Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret alan “Malatya Kayısısı” ise şehir ekonomisinin lokomotifi konumunda. Şehirde üretilen kayısının yüzde 95’i ihraç ediliyor ve dünya kuru kayısı ihracatının yüzde 80’i Malatya’dan yapılıyor. Malatya’nın ihracat değerinin yarısına yakınını kurutulmuş ve işlenmiş kayısı oluşturuyor. Sadece bu yılın üçüncü çeyreğinde 62 bin 263 ton ihracatı gerçekleştirilerek, 175 milyon 555 bin dolar gelir sağlandı.
Çiftçi kayıt sistemi verilerine göre Malatya’da yaklaşık 50 bin aile kayısı tarımıyla uğraşıyor. Malatya’da kayısı işleme tesislerinde yaklaşık 5 bin kişi istihdam ediliyor, 300 kadar esnaf ve tüccar ile 50 kadar da ihracatçı kayısı işletmeciliği ile uğraşıyor. Ayrıca 10’a yakın firma kayısı makineleri imalatı yapıyor.
MTSO Başkanı Sadıkoğlu, “Toprak Mahsulleri Ofisi’nin kayısı alım ilanı ve taban fiyat açıklaması çiftçimizin ve tüm vatandaşlarımızın yüzünü güldürdü. Üreticimiz, tüccarımız şehrimizin en önemli marka değeri olan kayısı için uzun yıllardır bu gelişmeyi bekliyordu. TMO’nun alım müdahalesi, her yıl fiyat dalgalanması yaşanan kayısı piyasasında fiyat istikrarı oluşmasını sağlayarak özellikle üreticimizin emeğinin karşılığını bulması noktasında büyük yarar sağlayacak” diyor.
MİMSAN’IN ‘ENERJİSİ’ BÜYÜYÜP PANDEMİDE YATIRIMA DÖNÜŞTÜ
Isı kazanları ve endüstriyel kazanlar alanında başladığı üretimine, 10 yılı aşkın bir süre önce biyokütleden enerji santralleri tasarımı ve kurulumunu ekleyen Mimsan, bugün Malatya’nın adını dünyaya duyuran şirketler arasında yer alıyor. Mimsan Grup Yönetim Kurulu Başkanı Enver İlhan, biyokütle enerjisi alanındaki uzmanlaşma süreçlerini şöyle anlatıyor:
“2008 yılında bir kağıt fabrikasının saha atıklarından enerji üreterek başladığımız referanslarımızın kurulu gücü 2019’da yaklaşık 53 MWe (megawatt elektrik) ulaştı. Bu seneki devam eden projelerimizle birlikte 98MWe ulaşmasını bekliyoruz. 2018’de Malatya Belediyesi’ne çöpten enerji santrali yaptık. Malatya’da 40 bin konutun enerji ihtiyacını karşılıyoruz. Projemiz, Sanayi Bakanlığı tarafından düzenlenen 2019 Verimlilik Proje Ödülleri kapsamında ‘Büyük İşletme Ar-Ge’ kategorisinde ödüle layık görüldü. Hayata geçirdiğimiz projelerle, Türkiye’nin enerji bağımlılığının azaltılmasına katkı sunabilmenin gururunu yaşıyoruz. Aynı zamanda büyük bir çevre problemi haline gelen atıkları bertaraf ediyoruz ve ülkemizdeki karbon emisyonunun azaltılmasına katkıda bulunuyoruz.”
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’nın (YEKDEM) 30 Haziran 2021’e kadar uzatılmasının lisans çalışmaları yapılmış birçok projeyi yatırıma dönüştüreceğini belirten İlhan, “Ancak 2021 sonrası için özellikle biyokütle ve çöpten enerjide yatırımlarının devam edebilmesi için bir destek mekanizmasına ihtiyaç var. Bu sadece enerji açısından sunduğu katkı için değil, günden güne çevresel bir problem haline gelen bu atıkların bertarafı için de gerekiyor” diyor.
İhracatta büyüyor
Mimsan’ın iç piyasada endüstriyel kazan sektöründe yüzde 30, biyokütle enerji santrali sektöründe de yüzde 40 pazar payına ulaştığını bildiren İlhan, ihracatta da büyüdüklerini kaydediyor. Mimsan Grup, ihracatın toplam cirosu içinde geçen yıl yüzde 15 olan payını bu yıl yüzde 20’ye çıkarmayı hedefliyor. Pandemiye rağmen ihracatta büyümeyi amaçlayan şirket, bu zorlu süreçte hayata geçirdiği 6 bin metrekarelik yeni üretim tesisi ve sağladığı yeni istihdamlarla da Malatya’ya katkıda bulunuyor. Enver İlhan şehirde bir de ‘Enerji Teknolojileri Kampüsü’ kurmak istediklerini belirterek şunları söylüyor:
“Önümüzdeki 5 yılda Malatya’da 2 bin 500 sanatkar ve 250 teknik uzman yetiştirmeyi ve 100 yan sanayi kuruluşu ile işbirliği hedefliyoruz. Bu stratejik hedefin bir parçası olarak Mimsan Akademi Eğitim Merkezi’mizi büyük bir heyecanla açmış bulunuyoruz.”
MAKİNELERİYLE 61 ÜLKEYE TAT VERİYOR
Malatyalılar, çalışkanlıklarıyla da ün yapmıştır. Ellerindeki imkanları verimli şekilde kullanıp işlerini büyüten Malatyalıların öyküleri, hayata yeni başlayan gençlere ilham versin diye anlatılır.
Ticari hayatına küçük bir atölyede başladığı halde bugün 7 bin metrekare kapalı alana ulaşan tesislerinde ürettiği makineleri Türkiye’nin 81 iline ve dünyanın 61 ülkesine ulaştıran Altuntaş Makina da buna örnek... Altuntaş Makina, unlu mamül ve tatlıcılık sektörüne hitap eden makine ve teçhizatlar üretiyor. Hatta geçtiğimiz yıllarda makineleri kullanılarak yapılan dev baklava Guinness Rekorlar Kitabı’na girmişti.
Hijyen hassasiyeti
Altuntaş Makina Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Altuntaş, “2019 ciromuz yaklaşık 22 milyon liraydı ve yüzde 25’ini ihracat oluşturuyordu. Bu yıl için ciro hedefimiz 30 milyon lira. İhracatın cirodaki payını da yüzde 30’un üzerine çıkarmayı amaçlıyoruz” diyor.
Pandeminin tüm şirketler gibi kendilerini de zorladığını, ancak bu süreçte hijyenin öneminin anlaşılmasının satışlarını artırdığını belirten Mahmut Altuntaş şunları söylüyor:
“Pandemi süreci çok zor bir süreçti. Bütün dünyayı etkilediği gibi bizi de elbette hem mali hem piskolojik açıdan etkiledi. Fakat normalleşme başladıktan sonra, bu süreçte hijyen ve minimum insan teması ön plana çıktı. Bizim de gıda hijyen standartlarına uygun ürettiğimiz makinelere daha fazla talep oldu. Şu an çok yoğunuz.”
Altuntaş Makina’nın işlerini artıran bir başka gelişme de son yıllarda künefe, lokma gibi tatlılar üzerine uzmanlaşmış zincirlerin hızla artması. Mahmut Altuntaş, “Tek ürüne özel firmalar zincirleşti, kendi alanında büyüyor ve yatırım yapıyorlar. Biz künefe ve baklava sektöründe tüm zincir firmalar ile uzun süredir çalışmaktayız. Bu firmaların şube sayılarını artırmaları daha çok istihdam, daha çok makine ekipmanı gerektiriyor. Bu durum da bizim yeni makinalar üretmemizi sağlıyor” diyor.
