40 yıllık gerilla savaşında mutlu son

Güneydoğu Asya ülkesi Filipinler’de Müslüman azınlığın en büyük gerilla örgütü Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİLF) 40 yıllık çatışmayı bitirecek adımı Manila hükümetiyle birlikte arttı. Nüfusunun yüzde 90’ı Hıristiyan olan Filipinler‘in genelinin aksine bir zamanlar Müslüman ağırlıklı olan, doğal kaynak zengini Mindanao’da yarı özerk bir yönetim kurulmasına zemin sağlayacak çerçeve anlaşmayı Devlet Başkanı Benigno Aquino televizyonlardan canlı yayınlanan ulusa sesleniş konuşmasıyla açıkladı.

Bağımsızlıktan vazgeçtiler
150 bine yakın kişinin öldüğü çatışmayı sona erdirecek gelişme için Aquino “Bu çerçeve anlaşma Mindanao’da kalıcı ve sürekli olacak bir barışın yolunu döşüyor” ifadesini kullanırken 12 bin kişilik MİLF için de “Bütün ayrılıkçı gruplarla ortak noktaya geldik. Artık MİLF bağımsız bir devlet istemeyecek” dedi.
Malezya’da sene başından beri süren barış görüşmelerinin son turunda alınan kararı destekleyen MİLF de varılan anlaşmayı ‘barışın başlangıcı’ diyerek selamladı. MİLF’in siyasi işlerden sorumlu başkan yardımcısı Gazali Cafer yaptığı açıklamada “Mutluyuz ve devlet başkanına bunun için teşekkür ediyoruz” dedi. İki taraf da nihai barış anlaşmasının Aquino’nun görev süresinin 2016’da bitmesinden önce kesinleşmesini istese de sürecin önünde önemli engeller mevcut.

Referanduma sunulacak
Aquino nihai anlaşmanın halkoylamasına sunulacağını açıkladı. Fakat 2008’de benzer bir barış süreci şiddetli iç muhalefetin etkisiyle son anda çökmüştü. Gazali ayrıca Malezya’da cuma günü varılan anlaşmanın sadece bir ‘yol haritası’ olduğunda ve özerk yönetimin sınırları ve yetkileri konusunda henüz uzlaşmaya varılmadığında ısrar etti.

2008’de yarım kalmıştı
Aquino ise altın ve bakır zengini bölgede Müslümanların ‘gelir ile vergilerden adil ve eşit bir şekilde pay alacağını’ vurguladı. Mindanao’da Katoliklerin göçü nedeniyle azınlılığa düşen 4 milyona yakın Müslüman yaşarken, İbrahim gençleri şiddetten uzak tutmak istediğini açıklamıştı.

Barışa giden uzun yol
1972: Devlet Başkanı Ferdinand Marcos, ‘Müslüman ve komünist ayaklanmalara karşı’ ülke çapında sıkıyönetim ilan etti. Mindanao bölgesindeki Müslümanlar Nur Misuari önderliğinde MNLF’yi kurdu.
1974: Marcos orduyu güç kazanan MNLF’nin üzerine gönderdi. Çatışmanın 150 bine yakın kurbanın önemli bir bölümü bu on yıllık dönem içinde öldü.
1976: Libya lideri Muammer Kaddafi’nin arabuluculuğuyla Mindanao’da 9 şehrin ve 13 bölgenin özerkliğini öngören Trablus Anlaşması imzalandı.
1981: Bağımsız bir İslam devleti için savaşmayı düşünen şahin kanattan Salamat Haşim, MİLF’i kurdu.
1986: Halk isyanı sonucunda devrilen Marcos’un yerine geçen Corazon Aquino barış görüşmelerini başlattı.
1996: MNLF hükümetle barış anlaşması imzaladı. MNLF, Mindanao’da Müslüman nüfus ağırlıklı beş bölgenin birleşerek özerklik kazanmasını kabul etti.
1997: MİLF barış görüşmeleri için ön temasları kabul etti.
1998: Devlet Başkanlığını kazanan Joseph Estrada MILF’e karşı ‘topyekün savaş’ ilan etti. Ordu MİLF’in ana kampını yok etti, yüzlerce kişi öldü.
2003: Estrada’nın halefi Gloria Arroyo barış görüşmeleri için ateşkes ilan etti.
2008: Arroyo hükümeti MİLF’e 700 yerleşim biriminin kontrolünü verecek barış planını duyurdu. Ama Yüksek Mahkeme planı anayasaya aykırı ilan edince MİLF, Mindanao’da ağırlıklı olarak Hıristiyanların yaşadığı bölgelere saldırdı. 400 kişi öldü.
2011: Devlet Başkanı Benigno Aquino, MİLF lideri Murad İbrahim’le Japonya’da görüştü. İlk kez devlet başkanı ve MİLF lideri yüzyüze görüşmelere katılmış oldu.