Iran’da sivil ahlak polisi korku saçıyor

Cumhurbaşkanlığı görevine Hasan Ruhani’nin gelmesinin ardından değişim rüzgârlarının estiği İran’da, başkent Tahran’da yeni göreve başlayan sivil kıyafetli ahlâk polisi, korkuya neden oluyor. Herkesin kendilerini ihbar edebilecek bir polis olabileceğini düşünen vatandaşlar birbirine şüpheyle bakıyor.

Tahran Emniyet Müdürü General Hüseyin Sacedinia, kısa bir süre önce sivil ahlak polisi birimi oluşturulduğunu açıklamıştı. Başkent sokaklarında geçen hafta göreve başlayan 7 bin kişilik birim, hem kadın hem de erkeklerden oluşuyor. Tahran’daki birimin İran’da bugüne kadarki en büyük sivil ahlak polisi departmanı olduğu belirtiliyor. Yetkililer, birimin kadınlara yönelik tacizi ve aşırı korna çalma gibi düzen bozan davranışları denetleyeceğini iddia ediyor.

Yeni bir mücadele alanı
Eleştirenler ise, birimin kadınları artan oranda İslami giyim tarzını benimsemeye zorlayacağını savunuyor, kararın Cumhurbaşkanı Ruhani gibi ılımlılar ile serbest kuralların İslam Cumhuriyeti’nin değerlerini yozlaştıracağını düşünen sertlik yanlıları arasındaki mücadelenin yeni bir cephesi olarak görüyor.

Normalde diğer polisler gibi yeşil üniformalar giyen ahlâk polisleri, genellikle kadınlara sözlü uyarılarda bulunuyor, başörtülerini saçlarını gözükmeyecek şekilde bağlamaya zorluyor, kadınların yüzündeki makyajları siliyor. En kötü durumda “kuralları” ihlâl edenler mahkemeye çıkarılarak 250 dolar para cezasına çarptırılıyor ya da aileleri onları alıp, aynı suçu bir daha işlemeyeceklerini belirten bir kağıt imzalayana dek nezarette tutuluyorlar.

‘Herkes polis olabilir’
Karardan endişe edenler şimdiden güçlük yaşadıklarını anlatıyor. AP ajansına konuşan 22 yaşındaki Tahran sakini Suzan Haydari, bu hafta araba kullanırken başörtüsünü omuzlarına indirdiği için sivil bir ahlak polisi tarafından durdurulmuş. Genç kadın şimdi başörtüsünü korkudan sıkı sıkıya bağlarken, “Her kadın ya da her erkek, birimin üyesi olabilir. Bilmiyorum. Belki de sivil polisler makyaj yaptığım için çoktan beni ihbar etmiş olabilir” diyor. Üniversiteye giden iki kızı olduğunu belirten Azize Şirazi, okula gittikleri sırada çocuklarının başına bir şey gelmesinden endişe ediyor. Şirazi, “Kızlar telefonumu açmadığında kalbim daha hızlı atıyor” diyor.

‘Bununla kalmayacak’
Etkili mollalardan Muhammed Ali Movahedi Kermani, “kadınların başı açık şekilde araba kullanmasına özgürlük denemeyeceğini” söylese de karara üst düzey isimlerden de tepki yağdı. Kadın ve aileden sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Şahindokht Molaverdi, endişeli olduğunu belirterek, sivil ahlâk polisinin sadece kadınların kıyafetlerini denetlemekle kalmayarak daha ileriye gideceğini söyledi.

Ruhani’ye karşı çıkan muhafazakârlara yakın Hamşari gazetesi dahi birimin raporlarının nasıl doğrulanacağını sorguladı.
Sertlik yanlılarının domine ettiği yargı ise “sosyal yolsuzluğa karşı alınan kararı desteklediklerini” duyurdu.
Tahranlı siyasi analist Saeed Leilaz’a göre, bu kararın ardında Tahran’da sertlik yanlılarının büyük bir yenilgiye uğraması yatıyor. Kısa bir süre önce yapılan genel seçimlerde Tahran’daki sandalyelerin tamamını reformcular kazanmıştı.