Alimler ormanı İzmir’de kayıp bir medrese
17.12.2017 - 03:21 | Son Güncellenme:
Orhan Beşikçi / Kent Gözlemcisi
İzmir’in zengin bir medrese kültürüne sahip olduğunu vakıf kayıtlarından, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde verdiği bilgilerden öğreniyoruz. Evliya Çelebi, İzmir’de 40 medrese bulunduğunu, her cami hareminde ve etrafında medrese hücrelerinde talebelerin ders yaptığını anlatıp “Zira bu şehrin uleması ve talebesi çoktur” diye tarihe kayıt düşer.
Osmanzade Yokuşu’nda, Altınordu Spor Kulübü’nün karşısında 1941 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ihale yolu ile satılan ve yıkıldığı düşünülen Merdivenli Medrese’yi kentin gündemine getirmek istiyorum. Fotoğrafa dikkatlice bakarsanız, Emir Sultan Haziresi, Şeyh ve Pazaryeri camilerinin yakınında olan medresenin avlusu etrafında sıralanan yapıların, dönemin mimari özelliklerini taşıdığını görürsünüz. Daha önce, medreselerin kurucularının adı ile anıldığını, Merdivenli Medrese’nin müderris ‘İzmir-i İsmail Efendi’ adıyla kayıtlara geçen medrese olabileceğini, haziresinde diğer müderrislerin mezarlarının bulunduğunu, şevli bir arazide inşa edilen medreseye merdivenle ulaşıldığı için mahalli olarak Merdivenli Medrese olarak adlandırıldığını yazmış, Merdivenli Medrese’nin duvarında bulunan Köprülü Fazıl Ahmet Paşa vakfiyesinde adı geçen çeşmenin bilgilerini açıklamıştım...
Kente kazandırılmalı
945-956 sokaklarla çevrili 572.75 metrekare alanı kapsayan medrese avlusunun etrafında sıralanan çeşme, hazire, türbe, okuma odaları ve diğer yapıların korunması, her gün biraz daha zorlaşıyor. Önceki yıllarda İzmir-i İsmail Efendi’nin türbesi, defineciler tarafından kazılıp tahrip edilmişti. Merdivenli Medrese, İzmir Büyükşehir Belediyesi veya diğer ilgili kurumlar tarafından kamulaştırılırsa Emir Sultan Haziresi gibi önem kazanır, eski Türk mahallesinde İzmir’de ziyaret edilebilecek tek medrese özelliğini de korumuş olur.
Yıllardır gizli kalmış, farklı işlerde kullanılmış ikinci bir örneği olmayan tarihi medresenin İzmir’e yeniden kazandırılacağı umudu içindeyim. Yazımı, Prof. Dr. Münir Aktepe’nin ‘İzmir Yazıları’ kitabından bir alıntıyla bitiriyorum. ”İzmir, çok eski devirlerden itibaren bir ticaret şehri olduğu kadar bir ilim şehriydi. Roma İmparatoru Hadriyanus zamanında gerek Ege adalarından gerek İzmir’e civar şehirlerden gelen birçok genç, İzmir okullarında çeşitli derecede tahsil gördüğü için bu şehre ‘alimler ormanı’ adı verilmişti.” Alimler ormanı İzmir’den, Osmanzade Yokuşu’nda kurtarılmayı bekleyen tarihi medreseden iyi pazarlar diliyorum.
