27.04.2023 - 13:57 | Son Güncellenme:
Arapça kökenli bir sözcük olan lehçe, sözlük anlamına gelir. Kelimelerin alfabetik sıraya göre anlamlarının açıklandığı kitapçıklara sözlük denir. Osmani ise Osmanlı anlamında kullanılmıştır. Sözlükte Osmanlı'nın sınırları içerisinde yaygın olarak kullanılan Türkçe kelimelerin manaları açıklandığı için, bu isim verilmiştir.
Lehce-i Osmânı̂ Nedir?
Lehce-i Osmani, sadece eski Türkçe ve uzun yıllardan beri kullanıldığı için Türkçeleşmiş olan kelimelerin yer aldığı, geniş kapsamlı bir sözlüktür. Bu sözlükte, az da olsa Arapça ve Farsça kökenli kelimelere de yer verilmiştir.
Lehçe-i Osmani Kimin Eseridir?
Lehçe-i Osmani, Ahmet Vefik Paşa'ya ait bir eserdir. Çok yönlü bir kişiliğe sahip olan Ahmet Vefik Paşa, uzun bir süre diplomatlık yapmıştır. Aynı zamanda oyun yazarı ve çevirmen olan Ahmet Vefik Paşa, Türkçeye hak ettiği önem verilmesi için hayatı boyunca mücadele etmiştir. Lehçe-i Osmani de bu mücadelenin bir sonucudur.
Ahmet Vefik Paşa'nın en önemli eserlerinden bir diğeri 5 binden fazla atasözünü derlediği Müntehabât-ı Durub-ı Emsal adlı eseridir. 1865 yılında yayımlanan hikmet-i tarih ise, ülkemizde tarih felsefesi üzerine yazılan ilk kitaplardan biridir.
Lehçe-i Osmani'nin Özellikleri nelerdir?
1- İlk defa bir sözlükte tamamen Türkçe kelimelere öncelik verilmiştir. Bunun amacı unutulan Türkçe kelimeleri yeniden gün yüzüne çıkarmak ve edebiyatta Arapça-Farsça kelimelerin kullanım oranını azaltmaktır.
2- O tarihe kadar yazılan sözlüklerden farklı olarak Lehce-i Osmani'de sade bir dil kullanılmıştır.
3- Sözlükte, birçok kelimenin geçtiği deyimlere ve atasözlerine de yer verilmiştir.
4- Modern anlamda hazırlanmış ilk Türkçe sözlük olduğu için kendisinden sonra hazırlanan sözlüklere esin kaynağı olmuştur.