Özütleme Nedir? Kimyada Özütleme Ne Amaçla Kullanılır, Örnekleri Nelerdir?

Saf olan maddelerin birbirinden ayrılması kimyasal yöntemler ile gerçekleştirilirken, saf olmayan maddeler yani karışımların birbirinden ayrılması ise fiziksel yöntemler ile gerçekleştirilmektedir. Karışımları birbirinden ayırma yöntemleri içerisinde sıklıkla kullanılan yöntemlerden birisi de özütlemedir.

Özütleme Nedir?

İki ya da daha çok bileşenden oluşan karışımlar içerisinden, bir maddenin veya istenmeyen safsızlıkların bir çözücü aracılığı ile karışımdan ayırılması işlemine ekstraksiyon denir. Ayırılmak istenen karışımlar sıvı maddelerden oluşuyor ise sıvı-sıvı ekstraksiyon, katılar içeriyorsa katı-sıvı ekstraksiyon adı verilmektedir.

Biyolojide Ekstraksiyon: Bir çözücü içerisinde çözünen sıvı ya da katıdan bir maddenin çıkarılması işlemi.

Kimyada Ekstraksiyon: Karışımı oluşturan bileşenler içerisinden istenilen bir bileşeni uygun çözücü ile çözünmesini sağlayarak bulunduğu ortamdan uzaklaştırılması işlemidir.

Teknik Terim Anlamı: Herhangi bir maddenin farklı yöntemlerde özünü elde etmek, özünü çıkarma.

Kimyada Özütleme Ne Amaçla Kullanılır, Örnekleri Nelerdir?

Kimyada özütleme işlemi karışımların saflaştırılması yani bileşenlerine ayırılması amacı ile kullanılmaktadır. Özütleme işlemlerinde dışarıdan bir çözücü karışıma eklenir ve istenilen maddeyi çözmesi sağlanarak ortamdan uzaklaştırılır. Özütleme örnekleri ise şunlardır:

Meyve aromalarının elde edilmesi

Bitkilerden yağ elde edilmesi

Şeker pancarı bitkisinden şeker elde edilmesi

Tuzlu topraktan tuz elde edilmesi

Parfüm ve ilaç üretimleri

Söğüt ağacından aspirin elde edilmesi

Çayın demlenmesi

Çaydan kafein elde edilmesi

Özütleme işlemleri oval ya da yuvarlak olan ayırma hunileri yardımı ile yapılır. İşlem için seçilen ayırma hunisinin büyüklüğü, karışımın hacminin iki katı olmalıdır.