1.5 milyar dolar geliyor

1.5 milyar dolar geliyor
YASEMİN ÇONGAR

Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye'ye yaklaşık 1.5 milyar dolarlık yeni bir kredi dilimi için yeşil ışık yaktı. Fon'un 24 üyeli İcra Direktörleri Kurulu'nun dünkü toplantısından sürpriz karar çıkmadı. Direktörler, stand - by kapsamındaki dokuzuncu gözden geçirme sürecinin başarıyla tamamlandığını ve bununla bağlantılı olarak 1.2 milyar özel çekme hakkı birimine (SDR) karşılık gelen yaklaşık 1.5 milyar dolarlık kredinin serbest bırakıldığını açıkladılar.
Türkiye'nin programına destek bildiren İcra Direktörlerinin kararına göre bu paranın, önümüzdeki hafta başında T.C. Merkez Bankası'nın kasasına girmesi bekleniyor. Bu yeni dilimle birlikte, Türkiye'nin Aralık 1999 tarihli stand - by anlaşması çerçevesinde IMF'den aldığı kredi toplamı 9.5 milyar dolara ulaştı. IMF İcra Kurulu, dün ayrıca Türkiye'nin ek niyet mektubunu da görüşerek onayladı.

Mektuptan yatırımcıya konsey çıktıYabancılardan taahhüt
IMF’ye gönderilen ek niyet mektubunun özeti:
Parasal tabana ilişkin endikatif üst sınırların ve Merkez Bankası'nın Net iç Varlıklarına ilişkin performans kriterinin, güncellenmiş makroekonomik çerçevemiz doğrultusunda yılın kalan kısmı için değiştirilmesini talep ediyoruz.
Reel faiz oranlarının ısrarlı bir şekilde çok yüksek seviyelerde seyretmesi ve iç talebin küçülmesi bankaların ve şirketlerin bilançolarına yük getirmiş ve başta büyük bir istihdam kaynağı olan küçük ve orta ölçekli işletmeler olmak üzere özel sektör girişimcileri üzerinde baskı oluşturmuştur. Diğer taraftan, kısmen, artan ihracat ve turizmde yaşanan patlamanın etkisiyle, ekonomide canlanma sinyalleri alınmaya başlanmıştır. Enflasyonda mayıs ayında başlayan yavaşlama, haziranda da aynı seyri sürdürmüştür.
IMF'den ve Dünya Bankası'ndan sağlanan mali destek kaynak konusunda güvence sağlamaktadır. Ayrıca yabancı ticari bankalarla 12 - 13 Haziran 2001 tarihlerinde yapılan toplantıları müteakiben mektuplar yollanmış ve kredi seviyelerini korumaları yönünde taahhüt istenmiştir. Bazı yanıtlar alınmış olup kredi seviyelerini muhafaza etmekte güçlük çeken bankalar ile temaslarımız sürmektedir.

Yatırımcıya konsey
IMF uzman raporlarının da yayımlanmasına karar vermiş bulunuyoruz. Önümüzdeki dönemde, ana uluslararası finans merkezlerinde tanıtım amaçlı ek toplantılar yapmaya devam edecek, dahası, uluslararası yatırımcılarla temaslarımızın üzerine inşa etmek üzere, belli başlı diğer bazı gelişmekte olan ülkelerde yapıldığı gibi daha resmi bir yatırımcı konseyi oluşturma konusunu irdelemekteyiz. Konsey, yatırımcı güvenini daha da artırmaya yardımcı olarak, sermaye akımlarındaki dalgalanmaları azaltacak ve piyasa beklentilerindeki değişiklikleri izleme kabiliyetimizi güçlendirecektir.
2001 yılı makroekonomik projeksiyonlarımızı revize etmiş bulunuyoruz. Konsolide bütçeye ilişkin olarak, faiz dışı harcamalar mayıs sonu için belirlenmiş olan üst limit içerisinde kalmış ve haziran sonu için kümülatif faiz dışı denge, program tahminlerinin GSMH’nin yüzde 0.2'si kadar üstünde gerçekleşmiştir. Telefon hizmetlerine uygulanması önerilen KDV artışının iptalinin gelirlere olan etkisinin, yurtdışına çıkışlarda alınacak harçlar ve vadeli mevduat hesaplarından alınacak özel işlem vergisi ile telafi edilmesini bekliyoruz.

Bütçe ekim ayında
Daha yüksek enflasyonun, yılın ikinci yarısında GSMH’nin yüzde 0.2'si kadarlık bir ek gelir elde edilmesini sağlayarak, daha düşük büyümenin gelirler üzerindeki olumsuz etkisini fazlasıyla telafi etmesi beklenmektedir.
Faiz dışı harcamalardaki artışın yaklaşık GSMH'nın yüzde 0.4'ü kadarlık kısmı, konsolide bütçede yansıtılacak olup bu artış emekli ve memur maaşlarının enflasyona endekslenmiş olmasından ve sosyal güvenlik kuruluşlarına sağlık harcamalarını reel olarak sabit tutabilmeleri amacıyla aktarılan ek kaynaklardan oluşmaktadır. TL'nin tahmin edilenden daha fazla değer kaybetmesi nedeniyle su, elektrik, doğal gaz vb. maliyetler ile tarım sübvansiyonlarının maliyetinin artması muhtemel olmakla birlikte, bu ilave maliyetleri mevcut bütçe ödenekleri ile sınırlı tutabileceğimizi tahmin ediyoruz.
Konsolide bütçe teklifinin ekim ayında sonuçlandırılması beklenmektedir. Harcamalar kısılırken, yeni bir devlet ihale kanununun uygulanması suretiyle kamu harcamalarının etkinliğinde artış sağlanmasını ümit etmekteyiz. Söz konusu kanunun, 15 Ekim 2001'e kadar Meclis'e sunulması beklenmektedir (yapısal kriter). İzleme aracı olarak üçer aylık anketler kullanılacaktır. Vergi tabanını genişletmenin yolları aranmaktadır. Türk vergi sistemini 2001 yılı sonuna kadar iyileştirmek için orta vadeli bir strateji oluşturmak üzere Dünya Bankası ile ortak çalışmalar yürütüyoruz. Vergi idareleri için sıkı performans standartları hazırlanarak, vergi alacaklarının tahsilatını sağlamaya yönelik çabalar yoğunlaştırılacaktır.
Türkiye'nin borç yükü, sürdürülebilir durumdadır.

Enflasyon hedeflemesi
Enflasyon hedeflemesine geçişte hızla ilerleme kaydetmekteyiz. Bazı mekanizmalar oluşturmak yönündeki çabalarımızı, enflasyon raporlarının düzenli biçimde yayımlanması da dahil olmak üzere, hızlandıracağız. Bir sonraki enflasyon raporu ekim ayı başında yayımlanacaktır. 2001 yılının son çeyreğinden itibaren enflasyon hedeflemesini resmi olarak para politikasının nominal çıpası haline getirmeyi planlamaktayız.
Finansal durumu zayıf olduğu belirlenen özel bankalarla, sermayelerinin 2001 yılı sonuna kadar yeterli düzeylere çıkarılmasına ilişkin planları içeren taahhüt mektupları imzalanmıştır. BDDK, gerektiğinde Bankalar Kanunu'nda öngörülen yaptırımları ivedilikle uygulayacaktır. Özel bankaların finansal durumu izlenmeye devam edilecektir. Finansal açıdan güçsüz olduğu belirlenen bankaların sermaye güçlendirme planları üzerinde BDDK ile görüş birliğine varmaları zorunlu kılma yönünde muhafaza edilecektir.
Yasal süreç tamamlanır tamamlanmaz Türk Ticaret Bankası'nın çözüme kavuşturulması için gönüllü tasfiye yoluna gidilmesine ilişkin bir strateji oluşturmuş bulunmaktayız. Sözkonusu çözüm sürecinin iki ay içerisinde başlatılmasını bekliyoruz.
TMSF'ni0n Tahsilat Birimi yakın bir gelecekte tam anlamıyla faaliyete geçecektir.

Tahsilat birimi
Sümerbank, Bank Ekspres ve Türk Ticaret Bankası'nın 75 milyar TL'nin üzerindeki geri dönmeyen kredilerinin büyük çoğunluğu Tahsilat Birimi'ne devredilmiştir. Etibank, Interbank, Esbank, Demirbank ve iktisatbank'ın dosyaları 2001 yılı eylül ayı sonuna kadar Tahsilat Birimi'ne devredilecektir.
Ziraat Bankası ve Halk Bankası’nın operasyonel yeniden yapılandırmasına ilişkin ilerleme sağlanmıştır. Vakıfbank'ın özelleştirilmesi süreci piyasa koşulları izin verir vermez yeniden başlayacaktır.
TÜPRAŞ ve POAŞ’a ilişkin taslak teklifleri tamamlanmakta olup halka arzların planlandığı gibi 2001 yılının son çeyreğinde gerçekleştirilmesi beklenmektedir. TEKEL ve Şeker Fabrikaları’nın özelleştirilmeleri 2001 yılı sonuna kadar hazırlanacaktır. İşletme Hakkı Devri için halihazırda imzalanmış sözleşmeler dışındaki elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının özelleştirilmesi için hazırlıklar hemen başlatılacaktır. İmzalanmış ancak sonuçlandırılmamış sözleşmeler ise Ekim 2001 sonundan evvel sonuçlandırılacaktır. Daha sonra kalan varlıkların satışına hız verilecektir.

Özelleştirmeden 1 milyar $
Yeni Elektrik Piyasası Kanunu’nun uygulanmasında Dünya Bankası’ndan yardım alınmaktadır. BOTAŞ’ın özelleştirme idaresi portföyüne alınmasına ilişkin hazırlık çalışmaları yürütülmektedir. PETKİM ve THY’nin yeniden yapılandırma çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, ERDEMİR’in İSDEMİR ile birleştirilerek özelleştirilmesi için hazırlıklar yapılmaktadır. Programda öngörüldüğü üzere 2001 yılının kalan kısmında özelleştirmeden gelmesi beklenen 1 milyar ABD Dolarlık gelirin sağlanacağı inancımız devam etmektedir.

Telekom’da birçok adım
Türk Telekom’un özelleştirilmesine ilişkin olarak birçok adım atılacaktır: Kuruluş, faaliyetlerini iyileştirecek bir şirketleşme planını 2001 yılı sonuna kadar oluşturmak amacıyla faydalanılacak danışmanları, 2001 yılı ekim ayı sonuna kadar tutacaktır (yapısal kriter); Özelleştirme idaresi, özelleştirme planını hazırlamaya başlayacak olup, sözkonusu planın 2001 yılı sonuna kadar tamamlanması beklenmektedir (yapısal kriter).
Temmuz ayı başlarında yolsuzlukla mücadele yollarına ilişkin Dünya Bankası destekli bir çalışma toplantısı yapılmıştır. Eylül ayında yapılması planlanan yolsuzlukla mücadele konferansı öncesinde bir hareket planı hazırlanmaktadır.
Ekonomik ve Sosyal Konsey’in kanuni statüsü belirlendikten sonraki ilk toplantısı Ağustos 2001’de gerçekleştirilecektir.

Sosyal politikalara hız
Dünya Bankası’nın desteğiyle bir dizi geliştirilmiş sosyal politika yürütmekteyiz. Bunlar: (i) krizin sosyal etkisinin daha yakından izlenmesi; (ii) gelecek yılın ortasından itibaren işsizlik sigortasının uygulamaya konması hazırlıkları; (iii) sosyal güvenlik ağlarının çocuklar başta olmak üzere toplumun en zayıf kesimleri için güçlendirilmesi; (iv) özelleştirme sonucu işini kaybetmiş işçilere nakdi yardım ve yeniden istihdam programlarının sağlanması; (v) sağlık, eğitim ve sosyal koruma harcamalarının (GSMH’ya oran olarak) son üç yılın ortalamasının üzerinde muhafaza edilmesi; ve (vi) 2001 yılının kalanında çiftçilere doğrudan gelir desteğinde bulunulmasıdır.




EKONOMİ