BOLU’DA 50 MİLYON DOLARLIK GÖÇÜK

Kuzey Anadolu Fayı üzerinde olduğu için risk taşıdığı belirtilmesine rağmen, Bayındırlık Bakanı Koray Aydın'ın "sağlam" dediği ve 17 Ağustos depreminden sonra da inşaatına devam edilen Bolu Tüneli'nin 12 Kasım 1999'daki depremde çöktüğü resmi olarak kabul edildi.
Karayolları Genel Müdürü Dinçer Yiğit, dünkü Sabah gazetesinde yer alan açıklamasında, depremle ortaya çıkan 500 metreye ulaşan göçük nedeniyle güzergahın değiştirileceğini söyledi. Yiğit, göçük hasarının 50 milyon dolar olduğunu, güzergah değişikliğinin maliyetinin de 107 milyon doları bulduğunu söyledi.
Milliyet'in edindiği bilgiye göre, projeyi sigortalayan İtalyan Generalli Sigorta hasar rakkamını 20 milyon dolar olarak hesapladı. Generalli Sigorta'nın bunun yüzde 85'i kadar, yani 17 milyon dolarlık ödeme yapacağı belirtiliyor.
Tünel inşaatlarını yapan İtalyan Astaldi şirketi yetkilileri, Bayındırlık Bakanlığı'nın hasar rakamının sigorta şirketinin belirlediğinden fazla olduğunu belirtirken şunları söyledi:
"Biliyorsunuz her sigorta belli bir oranda hasarı karşılar. Burada de Generali Sigorta hasarın yüzde 85'ini ödeyecek. Bizim öğrendiğimize göre şirket yaptığı hasar incelemeleri sonucunda 20 milyon dolar hasar belirlemiş. Bunun 17 milyon dolarını öder. Geri kalan 3 milyon dolar işin sahibi tarafından karşılanmalı. Depremin tünelde yarattığı hasar 20 milyon dolar civarında. Projenin 1992 yılındaki başlangıcından bu yana ortaya çıkan maliyet farkı 60 - 70 milyon dolar civarında."
Tünel çıkışında iki yıl önce de sel baskını deneniyle dolgu yolun kaybolduğunu hatırlatan Astaldi yetkililei, bunun için bakanlığı uyardıklarını ve "Viyadük yapalım" dediklerini, ancak bakanlık dolgu yolda ısrar ettiğini anlattı. Yetkililer, şöyle konuştu: "İki yıl önceki selde de dolgu tamamen gitti. Dolgu toprak gidince tekrar bizim talebimiz olan dolgu viyadük sistemine geçildi. Bunun yaratığı zarar da 15 milyon dolardır. Ayrıca 1992'de iki gidiş geliş olan tüneller daha sonra üç şeride çıkartıldı. Bunlar projenin maliyetinin artmasına neden oldu. Ama yine söylüyorum bütün bunlar 70 milyonu geçmez. Depremin yarattığı hasarın 100 milyon doları bulması mümkün görünmüyor."
Sigorta şirketinin yabancı uzmanlar ve Türk bilim adamlarına konuyu incelettiğini kaydeden yetkililer, sonuçta 20 milyon dolarlık hasar tespit edildiğini belirterek, "Çöküntü üzerine yeni projeleri bakanlığa sunduk çareyi tüneli sola kaydırarak bulduk, şimdi şirket de işi başlamak için bakanlığın onayını bekliyor" dedi.

Yeni güzergah da fay hattı üzerinde

Bayındırlık Bakanlığı adına projede kontrolörlük yapan Yüksel - Rendel Ortak Girişimi Kontrol Teşkilatı Başkanı Mehmet Çilingir, Bolu Tüneli'nde ilk çöküntünün 12 Kasım'da meydana geldiğine söyledi. Çilingir, artçı depremlerin çöküntüyü 450 metreye kadar çıkardığını ve projede değişiklikler yapıldığını kaydetti.
Buna göre güzergan Elmelık Köyü'nün batısına kaydırılacak. Türkiye Mimar ve Mühendisler Odası (TMMOB) adına daha önceki güzergah hakkında da "fay hattı üzerinde olduğu" uyarısında bulunan Jeoloji Mühendisi Doçent Dr. İlyas Yılmazer, "Tüneli 3 - 5 km. kaydırmakla önlem alınmaz" dedi. Yılmazer, yeni güzergahın da fay hattı üzerinde olduğunu savunarak, şöyle konuştu: "Tünelin kaydırıldığı yer daha da tehlikeli. Bizim önerimiz Ayaş - Beypazarı - Mudurnu - Dukurcun Vadisi - Akyazı - Adapazarı'nın kuzeyinden yola uğramadan eski İstanbul yolunu takip edip birinci ve ikinci köprüye bağlanmaktı. Projemiz Adapazarı Vadisini dik kesecekti. Dokurcun Vadisi de fay hattında ama sert kayalık olduğu için deprem hasarı az olur."

Uyarılar dikkate alınmadı

* Bolu Tüneli ile ilgili ilk uyarı Jeolog İlyas Yılmazer'den geldi. Yılmazer, tünel projesine "Kuzey Anadolu Fayı üzerinde olduğu" gerekçesiyle itiraz etti.
* Dönemin Karayollar Genel Müdürü Atalay Çoşkunoğlu ve ekibi, "tünellerin 9 şidtetinde depreme dayanacağını" savundu.
* 12 Kasım 1999'daki 7.2 şiddetindeki depremin merkez üssüne yakın Bolu Tünelleri ve viyadüklerin hasar göreceği uyarıları yinelendi.
* Milliyet'in Bolu Tüneli ile ilgili haberleri üzerine, Bayındırlık Bakanı Koray Aydın, "Bolu Tüneli sağlam" dedi.
* Ancak bakanın bu açıklamasına karşın, Karayolları Genel Müdürü Dinçer Yiğit dünkü Sabah gazetesindeki demecinde hasarı kabul etti.
* Buna göre, Bolu Tüneli'nde 12 Kasım'da yaşanan deprem sırasında 50 metrelik göçük meydana geldi. Artçı depremlerle göçük 500 metreye çıktı.
* Çare ise tünelin Ankara'dan İstanbul'a gidiş yönünde batıya doğru kaydırılmasında, yani göçüğün by - pass edilmesinde bulundu.

Yiğit: Sigorta şirketi bizi bağlamaz

Karayolları Genel Müdürü Dinçer Yiğit, Çöken Bolu Tüneli'nin by - pass edilerek daha ucuza mal edileceğini savundu. Projenin 433 milyon dolara kadar yüzde 100 sigortalı olduğunu belirten Yiğit, çöken bölümde bugüne kadar 50 milyon dolar harcama yapıldığını söyledi. Yiğit, bu zararın sigorta şirketinden talep edileceğini anlattı. Sigorta şirketinin bu rakamın altında hasar belirlediğini aktardığımız Yiğit, şöyle konuştu: "Beni sigorta şirketinin söylediği değil, yaptığımız harcamalar ilgilendiriyor. Ne kadar para harcadığımız belgeleriyle ortada. 107 milyon dolarlık toplam maliyetin de geri kalan kısmı, Elmalı Köyü by - pass edilirken kullanılacak. Dolayısıyla toplam maliyette bir artış hesaplamıyoruz. Yani sigorta şirketinden alacağımız 50 milyon dolar ve aynı bölüm için harcanmayan kısım, by - pass için gerekli finanasmanı sağlıyor. Zaten proje 433 milyon dolara kadar yüzde 100 sigortalı."