Deprem vanaları niye çalışmadı?

Önder Yılmaz - Enerji piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), sismik hareketleri algılayarak doğal gaz akışını kesen ve binaların doğal gaz ana giriş hatlarına takılan deprem vanalarının deprem bölgesindeki bazı illerde çalışmadığının tespit edildiğini açıkladı. EPDK Doğal Gaz Piyasası Dairesi Başkanı Hüseyin Daşdemir, “Bazı illerde mekanik deprem vanalarının çalışmadığını gözlemledik. Rapor hazırlıyoruz. O rapor geldiğinde piyasada üretilen ürünlerin standarda uygun üretilip pazarlanıp pazarlanmadığını takip edeceğiz” dedi.

TBMM Deprem Araştırma Komisyonu’na sunum yapan EPDK Doğal Gaz Piyasası Başkanlığı Daire Başkanı Daşdemir, 180 bin kilometreye ulaşan doğal gaz dağıtım şebekesiyle 70 milyon vatandaşa ulaşıldığını, 19.5 milyon abone bulunduğunu söyledi. Bölgede deprem öncesinde doğal gaz kullanan nüfusun 7.5 milyon, konut abonesinin 2 milyon ve bina sayısının da 398 bin olduğunu belirten Daşdemir, depremden 21 bin kilometrelik doğal gaz hattının etkilendiğini, konut abonesinin de 1 milyon 686 bine düştüğünü aktardı. Daşdemir, konut abonesi sayısındaki 336 binlik düşüşün yüzde 85 bina yıkılması, yüzde 15 de göç etkisinden kaynaklandığı bilgisini paylaştı.

İç tesisatlarda...

Daşdemir, deprem bölgesinde konutlara giden ana hatlardaki gazı kesen “gas-stop” ve “check valf” denilen sistem sayesinde binalara giden şebekelerde ikinci afetlerin çoğunlukla önlendiğini ancak bina iç tesisatlarında kullanılan “deprem vanalarının” çalışmadığını da belirlediklerini söyledi. Daşdemir şöyle devam etti:

“Deprem vanası ismi verilen veya ‘deprem sensörü’ olarak da adlandırılıyor doğal gaz iç tesisatlarında kullanılan bir ekipman var. Bu aslında Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında bir şey. Bunları da biz sahada gözlemledik, bazı illerdeki mekanik deprem vanalarının çalışmadığını gördük. Bu mekanizma belli standartta belirlenen sarsıntı aralığı var, o sismik aralığı hissettiği anda kapatması lazım gaz akışını fakat biz rapor olarak da şu anda hazırlatıyoruz ilgili kontrol müşavir firmalara rapor yazdırıyoruz. Bu rapor geldikten sonra bunu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve TSE’yle paylaşıp standardın ya gözden geçirilmesi ya da piyasada bu kapsamda üretilen ürünlerin standarda uygun üretilip, pazarlanıp pazarlanmadığının üzerine gidilmesini takip edeceğiz.”

Doğal gazda hasar maliyet 1 milyar TL

Daşdemir, “11 ilde oturulabilir durumda olan binalara yeniden gaz verme oranımız şu anda yüzde 98. Depremden etkilenen illerdeki doğal gaz kullanan toplam 398 bin adet binadan 59 bin adeti oturulamaz durumda olup geriye kalan 339 bin binanın 332 binine hâlihazırda doğal gaz arzı sağlanmıştır. Geriye kalan 7 bin binaya da doğal gaz verme çalışmaları devam etmektedir” değerlendirmesini yaptı.

Daşdemir, bölgede oturulabilir durumda olup evine girmek, duş almak isteyen vatandaşlardan 203 bin talep geldiğini, bunun 112 bininin gaz açma talebi olduğunu ve yüzde 99’unun karşılandığını kaydetti. Bölgeye yeniden gaz verilmesi sırasında yangın, patlama gibi ikincil afetlere neden olmamak adına titiz bir çalışma yürüttüklerini aktaran Daşdemir, bu amaçla hazırladıkları bir rehberi de personele dağıttıklarını belirtti.

Daşdemir, deprem bölgesindeki toplam doğal gaz hasar maliyetinin 1 milyar TL olduğunu, bunun 417 milyonunu sadece İslahiye ve Nurdağı ilçelerinden kaynaklandığını bildirdi.