Kablo işini çok iyi yaptı Prysmian ‘Gel, CEO ol’ dedi

Daha sonra Goldman Sachs, şirketi aldığında da Prysmian olarak yola devam eden şirketin Türkiye bölümünün CEO’su olarak başına geçmiş. Döneminde şirketin cirosu 147 milyon liradan, 634 milyon liraya gelmiş. Şimdi çok daha büyük bir göreve atandı. Prysmian’ın telekom bölümünün CEO’su olarak İtalya’ya gidiyor.
Özmen’le Türkiye’deki görevini Francesco Fanciulli’ye devretmeye hazırlandığı günlerinde, Mudanya fabrikasında görüştük.

Kısa bir süre önce Prysmian Kablo’nun telekom bölümü CEO’luğuna atandınız. Ne zaman gidiyorsunuz?
Evet, 1 Haziran itibariyle başlayacağım. Halen Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri AŞ Genel Müdürü ve CEO’suyum. Yeni atama sürpriz oldu. Önümüzdeki günlerde İtalya’ya giderek yeni görevimi devralacağım. Prysmian kablo’nun iki büyük bölümü var. Birisi telekomünikasyon kabloları, diğeri de enerji kabloları... Ben telekom bölümünün sorumluluğunu üstlenmiş olacağım.
Siz 39 yaşındasınız. Genç yaşınıza iyi bir kariyer sığdırdınız... Kısaca anlatabilir misiniz?
ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü’nü bitirdim. Hocalarım okulda kalmamı istediler ama iş açısından iyi teklifler gelince olmadı. Profesyonel iş hayatım Siemens A.G-Simko Ticaret’te başladı. Siemens - Koç ortaklığıydı. Mudanya fabrikasına denetim sorumlusu ve genel sekreter olarak atandım.
İtalyan Pirelli’nin, Siemens Kablo’yu satın alma sürecinde Pirelli teklif etti, İtalya’da Pirelli Kablo’nun merkez ofisine geçtim. Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’ya denetimler yaptım. 3 yıl kaldım İtalya’da. Sonra Türkiye’yi teklif ettiler. Aslında bir süre daha İtalya’da kalmaya niyetliydim ama bana nazikçe, “Size daha sonra böyle önemli bir pozisyon teklif etme imkânımız olmayabilir” diyerek, nazikçe zorladılar.
2001 yılında Türkiye’ye döndüm. 147 milyon liralık ciroya sahip Türk Pirelli Kablo’nun Mali ve İdari İşler Direktörü oldum. Kısa bir süre sonra da Genel Koordinatörlük görevi verildi. Çok önemli operasyonlar gerçekleştirdik. Bu çalışmalar sonunda şirketin pazardaki payı önemli ölçüde arttı.

En büyük fabrika
Sonra Pirelli Kablo da el değiştirdi...
Evet, dünyanın en büyük yatırım bankalarından biri olan Goldman Sachs, 2005 yılında Pirelli Kablo’yu satın aldı. Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri olarak isim değiştirdi. Genel Müdürlük ve Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildim. Kapasite kullanımını yüzde 60’lardan yüzde 100’lere çıkardık, kârlılığımız arttı. Prysmian sektör liderliğine oturdu.
Şimdi telekom kabloları bölümünde ne kadarlık bir büyüklüğü yöneteceksiniz?
Prysmian’nın cirosu 5 milyar 144 milyon euro’dur. Bu cironun yaklaşık 600 milyon euro’su telekom kablolarından gelir. Dünyada 54 fabrikası var Prysmian’ın. Bunun 21’i telekom kablosu üretiyor. Türkiye’de Bursa-Mudanya’da 180 bin metrekarelik alana kurulu fabrikası, çok önemli bir üretim merkezidir. Türkiye’deki tek fabrikamız budur. Bu fabrika Siemens-Simko döneminden beri var. Vehbi Bey (Vehbi Koç) kurmuş. Tabi o zaman çok küçük bir fabrika. Ama şimdi kapalı alanı 70 bin metrekare.
Mudanya’nın en önemli özelliği grup içinde bu kadar büyük bir kablo fabrikası olmaması. Çünkü diğer fabrikalar genelde enerji veya telekom kablosu üretiyor.
Hammaddeyi nerden alıyorsunuz?
Hammaddeyi hem yurtiçinden hem de yurtdışından alıyoruz. En önemli girdimiz bakır. Sürekli hedge ederiz ve satın alma büyüklüğümüze karşın asla fiyat spekülasyonları ile ilgilenmeyiz. Bizim için operasyonel gelir çok önemli. Şirketler bu dönemde artık kârlılığa değil nakit akımına önem veriyor. Nakit yaratıyorsanız sıkıntı yok.
Üretim ne kadar?
Yıllık üretim enerji kablolarında 50 bin ton, telekom kablolarında 30 bin ton. Çin’i bilmiyorum ama bizim kadar büyük bir başka fabrika yok. Telekomda 3.6 milyon çift kilometre (Telekom hatlarında ses gidiş ve geliş ayrı olduğu için çift kilometre deyimi kullanılıyor) üretim yapıyoruz.
Fiber optikte 400 bin fiber kilometre civarında ürün çıkarıyoruz. Değişik üretim yapan birimlerin bir fabrikada toplanması sinerji yaratıyor. Çalışanların tümü yüksek kalifikasyona sahip. Bir birimde üretim azalınca diğer birimlerdeki üretime kaydırılabiliyor. Şu anda ana işte 70 kişi çalışıyor ancak harici çalışanlarla birlikte (güvenlik, yemek, artık kabloları sıyırma gibi) işlerle birlikte 500 kişiye iş veriyoruz.

Yıldırım testi yapıyor
Burada Ar-Ge de var mı?
Prysmian’ın Mudanya fabrikası sadece Türkiye’de değil dünyadaki kablo fabrikaları içinde önemli bir Ar-Ge merkezidir. Elindeki ekipman üniversitelerden bile gelişkindir. Ar-Ge’ye 15 milyon euro’luk bir yatırım yapıldı. Fabrika TSE tarafından akreditedir. TSE’nin bazı ölçümleri için kullandırabiliyoruz.
Son bir ölçüm cihazı aldık, kablonun içinde hangi malzemelerin kullanıldığını ayrıntılarıyla verebiliyor. Bu sayede getirilen numunelerin aynısı yapılabiliyor. Burada yıldırım testi de yapabiliyoruz. Doğadaki yıldırımı simule edecek bir aletten 2.8 megavoltluk akım geçirerek kabloların durumunu test edebiliyoruz. TV antenlerinde kullanılan koaksiyel kabloyu TÜBİTAK’la birlikte modifiye ederek Türkiye’de üretebildik. Bu üretimle Türkiye’nin koaksiyel kablo ithal etmesine artık gerek kalmadı.
Krizde işçi çıkardınız mı? Üretim düşüşü var mı?
İşçi çıkarmadık. Sendikayla da aramız gayet iyidir. Birlikte çalışırız. Krizle birlikte son 4 yıldır yüzde 100 olan kapasite yüzde 80’lere kadar düştü. Üretimde yüzde 13-14’lük azalma oldu ama kimseyi çıkarmadık.

Ishak Alaton’un bursuyla okudu yönetim kurulunda başkanı oldu
Siz bu şirkette Türk sanayinin duayenleriyle çalışmışsınız. Bu deneyimden kısaca söz eder misiniz?
İshak Alaton’dan üniversite için burs aldım. Yıllar sonra Türk Pirelli’ye yönetime geldiğimde bana üniversite yıllarında burs veren Alaton’la aynı yönetim kurulunda görev aldım. Pirelli Kablo, Prysmian Kablo’ya devredilirken yönetim kurulu başkanlığını Selahattin Bayazıt’tan devraldım. İshak Alaton da benim yönetim kurulu başkanlığı dönemimde üyeydi. Görevi devralırken Alaton’a plaket verdim. Çok duygusal bir andı.
Bu şirkette gerçekten Türk sanayisinin duayenleri ile çalışma fırsatım oldu. Vehbi Koç, Bülent Eczacıbaşı, Selahattin Bayazıt, İshak Alaton, Aldo Kaslowski. Bunlar yöneticileriydi.

Çanakkale Boğazı’na tek parça kablo
Deniz altından geçirilen kablolarınız da var mı?
TEİAŞ’ın bir projesinde böyle bir sistem isteniyor. Çanakkale Boğazı’nda sualtında tek parça bir yüksek gerilim kablosu döşenecek. 13 kilometre civarında olacak. Dünyada eşi olduğunu sanmıyorum. Tek parça ağırlığı 300 ton civarında olacak. Bu işi dünyada yapabilecek birkaç firma var. Üretim tek parça olduğu için gemi üzerinde hem üretim hem döşeme yapılıyor.
Rusların isteği üzerine Sibirya’daki petrol bölgesinde kullanılmak üzere eksi 60 dereceye dayanıklı kablo ürettik. Bu Türkiye’deki Ar-Ge’nin bir ürünü. Bu üretim tez konusu bile yapıldı. Mudanya’da asansör kablosundan, elektrik kablosuna, fiber optikten, yüksek gerilim kablosuna kadar her biri ayrı fabrika olacak üretim yapılıyor. Fiilen 8 bin kablo üretimi var, veri tabanında 15 bin kablo yapılabilecek bilgi bulunuyor.

‘Milli futbolcu’ olacaktı, Siemens çalışmaya ikna etti
Kendinizden söz eder misiniz?
Almanya’da doğdum. Türkiye’ye geldiğimde Türkçe bilmiyordum. İzmir Çınaraltı Koleji’nde futbol oynadım, Türkçe öğrendim. Almanya’da Stutgart’ın B takımında oynadım. Türkiye’de Göztepe’nin genç takımında oynuyordum. Mahalle arkadaşım Beşiktaş’ın eski milli oyuncusu Alpay Özalan’dı. Altay’ın A takımına gidecektim.
ODTÜ’de üniversiteyi ilk 50 içinde kazandım. Annem “Kariyerini bitirme” deyince futbolu bıraktım. Endüstri Mühendisliğini ikincilikle bitirdim. Okulda kalmamı çok istediler. John Hopkins Üniversitesi’nde tam burs çıktı ancak Siemens’tekiler gözümü boyadı. Almanya’ya gittim.
Siemens Kablo, Pirelli’ye satılırken satan taraftaydım. Alıcı beni Milano’ya çağırdı. 2001’de Türkiye’de işler iyi gitmemeye başladı. İtalyanlar Mudanya’yı teklif etti. “Bir daha böyle bir teklif yapamayabiliriz” denilince görevi kabul ettim, geldim. 1 Haziran’da da Milano’da yeni göreve başlayacağım.
Futbolcu olmadığım için pişman değilim ama milli oyuncu olmak isterdim. Ama spordan vazgeçemedim. Motokros yarışlarına katıldım. Fabrika içinde bir spor salonu açtım. Bütün çalışanlar yararlanabiliyor.

Hakan Özmen kimdir?
Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş. Genel Müdürü / CEO’su Hakan Özmen, 1970 yılında Almanya Ulm’da dünyaya geldi. 1993’te ODTÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü’nü bitiren Özmen, profesyonel hayatına aynı yıl Siemens A.G-Simko Ticaret’te başladı. Mudanya Kablo Fabrikası’nda denetim sorumlusu ve genel sekreterlik yaptı, Romanya fabrikası, Kazakistan yatırımı ve Simko dahilindeki tüm denetlemelerin sorumluluğunu aldı. Pirelli’nin Siemens Kablo’yu almasının ardından, İtalya’da bulunan Pirelli Kablo’nun merkez ofisine atandı ve EMEA sorumlusu oldu.
2001’de Türk Pirelli Kablo’nun Mali ve İdari İşler Direktörü, sonra Genel Koordinatörü oldu. Goldman Sachs’ın 2005’te Pirelli Kablo’yu almasının ardından Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri A.Ş olarak isim değiştiren şirketin Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildi. Özmen İngilizce, Almanca ve İtalyanca biliyor. TÜSİAD ve YASED üyesi.

Prysmian Türkiye’nin rakamları
-  Üretimden satışlara göre Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları içinde 62. sırada
-  Bursa’daki 250 büyük firma sıralamasında altıncı
-  Bursa’nın en yüksek ihracat yapan beşinci firması
-  Kablo ve izoleli iletken ihracatçıları sıralamasında Türkiye birincisi
-  Mudanya fabrikası Prysmian Grubu bünyesindeki 54 fabrika içinde en başarılı ve süreklilik gösteren tesis
-  Cirosu 634 milyon lira
-  Cirosunun yüzde 38’i ihracattan geliyor
-  Toplam 500 kişi çalışıyor