Kavganın bedeli ağır oldu

Kavganın bedeli ağır oldu
Başbakan Ecevit’in Cumhurbaşkanı Sezer’e yönelik sert açıklamaları piyasaları karıştırdı. Repo faizi yeniden 1000’li rakamlara yaklaşırken, bono faizi yüzde 100’e dayandı. Borsa yüzde 14.6’lık tarihi bir düşüş yaşadı
Beş saatte 5.1 milyar dolar uçtuTARIK YILMAZ

Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) toplantısını terkederek Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer hakkında sert açıklamalarda bulunan Başbakan Bülent Ecevit, para piyasasını alt üst etti. Bankalar ve yabancı yatırımcılar ellerindeki bono ve hisse senetlerini dövize yöneltip Merkez Bankası'na satmak için kıyasıya bir yarış içine girince dün piyasalardan 5.1 milyar dolara yakın çıkış oldu.
Devletin zirvesindeki tartışmanın bedeli 20 Kasım 2000'de başlayan ve 6 Aralık'ta Demirbank'a el konulmasıyla durulan 15 günlük kriz döneminden daha ağır oldu. Geçen yılki krizde 15 günde 7 milyar dolarlık çıkış olurken dün beş saatte toplam 5 milyar 77 milyon dolarlık satış yapıldı. Döviz alımları, ABD'de piyasaların kapalı olması nedeniyle bugün vadeli yapıldı.
Dünkü döviz çıkışı yılbaşından bu yana artıda giden döviz girişlerini de eksiye döndürdü. Geçen hafta başına kadar 3.3 milyar dolar olan döviz girişi dün yapılan satışlarla birlikte 1 milyar 759 milyon dolar eksiye döndü.
Şubat ayı başından bu yana toplam döviz çıkışı ise 4 milyar 915 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Bankacılar dün hiç durmayan döviz talebinin bugünde sürmesi bekliyor.
Bu arada bankaların döviz alırken dolar almalarına karşın kur sepetini düşünerek aldıkları doların bir kısmını Euro'ya çevirdikleri bunun da uluslararası piyasalarda Euro'nun yükselişini sağladı. Bankacılar, Türkiye'deki krizin uluslararası piyasalarda Euro'nun değerini etkilemesinin nedenini, ABD'de piyasaların resmi tatil nedeniyle kapalı olmasına ve Avrupa piyasalarının durgun olmasına bağladılar. Bu gelişmeler sonrası Euro, gün içinde 91.67 sentten, 92.19 sente kadar yükseldi.

Repo yüzde 760
Bono piyasası da Başbakanın açıklamasından hemen sonra satışa geçti. Piyasanın en aktif bonolarından 20 Haziran 2001 vadeli tahvilin yıllık bileşik faizi yüzde 93'e kadar çıktı. Bankaların yüzde 137'ye kadar faiz tekliflerine piyasada alıcı çıkmazken 20 Haziran kağıdında son işlemler ise yüzde 108'lerden gerçekleşti.
İMKB repo piyasasında ise gecelik faizler yüzde 760'a kadar tırmanırken ortalama faiz yüzde 317 düzeyinde gerçekleşti.
Sarsıntının büyük olmasına karşın piyasaların krizi sakin bir ortamda yaşadığını kaydeden bankacılar, ABD'de piyasaların kapalı olması nedeniyle döviz işlemlerinin bugün vadeli olduğunu, bu nedenle gecelik faizlerin tahmin edilen oranların altında arttığını dile getirdiler. Piyasaların bugün 3.5 katrilyon liraya yakın bir eksiyle güne başlayacağını ifade eden bankacılar, Türk Lirası sıkışıklığı had safhada olacağı için gecelik faizlerin yüzde 2000'lere kadar tırmanacağını iddia ettiler.
Bankacılar, Merkez Bankası'nın piyasaya verdiği her kuruşun dövize yöneldiğine dikkat çekerken Merkez Bankası'nın bu nedenle piyasaya TL vermekte tereddütlü davrandığını ifade ettiler.



Borsaya vurulan en büyük ikinci tokatDevletin zirvesindeki kriz borsayı dibe çaktı. Hisse senetleri ortalama yüzde 14.62 ile borsa tarihindeki ikinci büyük düşüşü yaşarken, endeks 1486 puan gerileyerek 8.683'e indi
Orhan Tekeoğlu

Türkiye'nin en büyük iç borçlanmasına 24 saat kala patlak veren MGK krizi piyasalarda panik yarattı. Devletin zirvesinde Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan kriz ve ardından Ecevit'in MGK toplantısını terk etmesi para ve sermaye piyasalarında panik yarattı. Ecevit, saat 11'de yaptığı açıklamada "Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer bana ağır ithamlarda bulundu. Aynı üslupta yanıt vermemek için toplantıyı terkettim" şeklindeki sözleri piyasalara bomba gibi düştü. Borsa yüzde 14.62'lik düşüşle tarihi ikinci büyük kaybını yaşarken, repo faizleri yüzde 760'lara fırlarken, bono faizleri de yüzde 100'ün üstüne çıktı. Bankaların yoğun talebi karşısında Merkez Bankası 5.1 milyar dolarlık döviz satmak zorunda kaldı.
Ecevit'in, Sezer'in çıkışını "terbiyesizce" olarak nitelemesi ve bu tutumun devlet gelenekleriyle bağdaşmadığını söylemesiyle, borsada saat 11'de çok sert düşüşler yaşandı. Tüm hisseler taban seviyelerine indi. Endeks beş dakika içinde dibe çakıldı ve ilk seansı yüzde 11.54'lük düşüşle 8.996'dan kapattı.
İkinci seans açılır açılmaz borsa ikinci bir şok daha yaşadı ve endeks 8.528'e geriledi. Bu arada, Bakanlar Kurulu toplantısına ara veren Başbakan Ecevit'in "Hükümet görevinin başındadır. Kriz çıkmaması için tüm önlemleri alacağız. Siyasal açıdan istikrarı sağlayacağız" şeklindeki açıklamaları, endeksin 9.250 puana kadar çıkmasına ve tansiyonun biraz da olsa düşmesine neden oldu. Ancak daha sonra satışların yeniden hız kazanmasıyla endeks gün sonunda yüzde 14.62'lik kayıpla 8.683 puandan kapattı. İşlem hacmi de 600.3 trilyon liraya ulaştı. Borsada en büyük düşüş yüzde 14.98 ile 11 Kasım 1998'deki Korkmaz Yiğit'in açıklamalarıyla yaşanmıştı.

Bir günlük krizin faturası ağır oldu
Hisse senetleri 14.62 zarar etti
Şirketlerin piyasa değeri 7.2 katrilyon düştü
Repo faizi 40'dan 760'a kadar fırladı
Bono faizi 60'dan yüzde 100'ün üstüne çıktı
Bono faizindeki artış 200 trilyonluk yük getirdi
Merkez Bankası'nın kasasından 5.1 milyar dolar çıktı





EKONOMİ