Merkez Bankası’nda esaslı değişiklik

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) esas mukavelesindeki değişiklikler, “yeni bir hukuki durum yaratılmaksızın” ve “hukuki bir gereklilik” olarak yapıldı. Anonim şirket olarak kurulan Merkez Bankası’nın, 1211 sayılı TCMB Kanunu’na ek olarak, bu kanunun tekrarı niteliğinde ‘esas mukavele’si bulunuyor. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin ardından 2018 yılında yapılan değişiklikler Merkez Bankası Esas Mukavelesi’ne de yansıtıldı.

Bu nedenle 18 Mayıs 2020’de yapılan 88. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda hissedarlarca oylanarak kabul edilen bu kapsamdaki değişiklikler, 11 Temmuz 2020’de Resmi Gazete’de yayımlandı.

Hissedarlar onayladı

Merkez Bankası Esas Mukavelesi’nde yeni hiçbir değişiklik yapılmadı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin ardından 2 Temmuz 2018 tarihli ve 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Merkez Bankası Kanunu’nda bazı değişiklikler getirdi. Buna ek olarak 17 Temmuz 2019 tarihli ve 7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun da yine Merkez Bankası Kanunu’nda bazı değişiklikler getirdi. Ancak kanunda yapılan bu değişikliklerin, esas mukaveleye yansıtılması gerektiği için 18 Mayıs 2020’de gerçekleştirilen 88. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda TCMB Esas Mukavelesi’nin belirli maddelerinde değişiklik yapılması genel kurulun onayına sunuldu ve bu değişiklikler hissedarlarca kabul edildi. 

Genel kurul kararları

1211 sayılı Kanun dolayısıyla zaten yürürlükte bulunan hükümler, genel kurulun onayı ile esas mukaveleye de işlenmiş oldu. 

Genel kurul toplantısı sonrası TCMB Esas Mukavelesi’nde bazı değişiklikler yapıldı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet  Sistemi’ne uyum amacıyla çıkarılan kararname uyarınca ‘Başbakan’, ‘Bakanlar Kurulu’, ‘Hükümet’ ibareleri ‘Cumhurbaşkanı’ ya da ‘Cumhurbaşkanlığı’ olarak değiştirildi.

Yapılan diğer değişiklikler şöyle: “Bankaların ve Merkez Bankası’nca uygun görülecek diğer mali kuruluşların bilanço içi veya bilanço dışı uygun görülecek kalemlerinin zorunlu karşılığa tabi tutulabilmesi. Piyasaların izlenmesi amacıyla Merkez Bankası’nca bankalar, diğer mali kurumlar ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlara yöneltilebilecek bilgi taleplerinin anlık ve gerçek zamanlı karşılanmasına ve bilgi işlem sistemlerine erişim sistemleri kurulması. İhtiyat akçesi ayırma oranının yüzde 10 olarak belirlenmesi.” 

Mezuniyet şartları aynı

Resmi Gazete’deki son düzenlemelerde başkan yardımcılarına ilişkin de bazı düzenlemeler yapıldı. 10 Temmuz’da yayımlanan ve başkan yardımcılarına ilişkin düzenleme şöyle:

“Başkan Yardımcıları, hukuk, maliye, ekonomi, işletme, bankacılık, finans, mühendislik, kamu yönetimi, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler ile istatistik alanlarından birinde veya iktisadi ve idari bilimler fakültelerinde lisans veya lisansüstü öğrenim görmüş, yeterli bilgi ve deneyime sahip kişiler arasından atanır.”

Yüksek tecübe ve liyakat...

2018 ve 2019’da başkan yardımcılığı görevine yapılan tüm atamaların yasal koşulları sağlamasının yanı sıra yüksek tecrübe ve liyakate dayalı olarak gerçekleştirildiği görülüyor. Halihazırda TCMB Başkan Yardımcılığı görevlerini Dr. Emrah Şener, Dr. Uğur Namık Küçük, Murat Çetinkaya ve Dr. Oğuzhan Özbaş yürütüyor. Çetinkaya ve Özbaş 2019’da atanmıştı.

Bankacılık bölümü mezunu

Murat Çetinkaya, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Malzeme ve Metalurji Mühendisliği’nden mezun oldu. Yüksek lisansını Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü - Bankacılık anabilim dalında tamamlayan Çetinkaya, meslek hayatına Ziraat Bankası Fon Yönetimi Müdürlüğü’nde başladı.Tekstilbank ve Diler Yatırım Bankası hazine bölümlerinde çalışan Çetinkaya, 2010-2017 arasında ise Halk Yatırım Menkul Değerler AŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi, Halk Portföy Yönetimi AŞ kurucu Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak görev yaptı.

Çetinkaya, 2017’de Borsa İstanbul Grubu’na geçerek, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü, İstanbul Takas ve Saklama Bankası Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalıştı. Çetinkaya, Ağustos 2019’da TCMB Başkan Yardımcılığı’na atandı.

MIT’de doktora eğitimi aldı

Oğuzhan Özbaş, Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. Eğitim hayatına ABD’de devam eden Özbaş, 1995 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi’nde Endüstriyel Yönetim Yüksek Lisans programını birincilikle tamamladı. İş hayatına Ford Motor Company’de başlayan Özbaş, şirketin hazine bölümünde 1998 yılına kadar görev yaptı. 1998-2002 yılları arasında Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) Finansal Ekonomi üzerine doktorasını alan Özbaş, 2002 yılında araştırmacı öğretim üyesi olarak Güney Kaliforniya Üniversitesi’ne katıldı. Özbaş, kurumsal finans, reel yatırım, kaynak dağılımı ve aktarımı, sermaye piyasası düzenlemesi ve iktisadi organizasyon teorisi alanlarında araştırmalar yaptı. Özbaş, Ağustos 2019’da TCMB Başkan Yardımcılığına atandı.