Türk çağdaş sanatında büyük aileler devlet gibi

İstanbul bugünlerde sanatsal etkinliklerle soluk alıp veriyor adeta. Koç Holding’in sponsorluğunda gerçekleşen 13. İstanbul Bienali, Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer’in desteğiyle şehre gelen Anish Kapoor sergisi... Bienal’e paralel düzenlenen onlarca sergi ve etkinlik şehre yüzlerce yabancı koleksiyoner, gazeteci, sanatsever ve galeri yöneticisinin de gelmesine neden oldu. Sakıp Sabancı Müzesi’nde açılan Anish Kapoor sergisinde sohbet ettiğimiz Akbank Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Murahhas Üyesi Hayri Çulhacı’nın, “Sergi için düzenlediğimiz basın toplantısına katılanların yarısına yakını yabancıydı” sözleri de bunu teyit eder nitelikteydi.

Yeni nesil sanat okuyor
Kentte sanat adına verilen davetlerden birisi de dün Kıbrıslı Yalısı’ndaydı. Davetlileri iş adamı Halis Komili ve kızı Arzu Komili karşıladı. Tam da bu noktada bir parantez açmak gerekiyor. Gelişen Türk sanat piyasasına paralel olarak görünen o ki Beyaz Türklerin çocukları, artık işletme değil, sanat okuyor. Halis Komili’nin kızı Arzu Komili Galeri Mana’nın başında.
İnci Aksoy’un, bir süre Metropolitan Müzesi İslami Sanat Bölümü’nde de çalışan kızı Eda Aksoy, Pınar Yoldaş’ın Süzer Plaza’daki “Bir başka Evrim/Alterevolution” sergisinin küratörlüğünü yapıyor.
Jefi Kamhi’nin kızı Lara Kamhi, Cem Boyner’in sanatçı kızı Elif Boyner aklıma gelen birkaç isim. Halis Komili’ye iş adamlarının çocuklarının değişen eğitim tercihlerini sordum. Halis Komili hızlı bir çıkış yapan Çağdaş Türk sanatının tercihlerin bu yöne evrilmesinde etkili olduğunu söylerken ekledi: “İkinci, üçüncü kuşak sanatla daha ilgili. Dünyanın her yerinde gelişim bu yönde oldu.”

‘Medici ailesi gibiler’
Kentte bu hafta sonu düzenlenecek etkinliklerden birisi de Artinternational İstanbul. Haliç’te düzenlenecek sergiye Anish Kapoor, Richard Hudson gibi dev isimlerin eserleriyle katılan New York merkezli Leila Heller Gallery’in sahibi Leila Taghinia da Kıbrıslı Yalısı’ndaydı.
Yaptığımız sohbette dünyada Çağdaş Türk sanatının gelişimi kadar desteklenme biçimiyle de konuşulduğunu söylerken ilginç tespitlerde bulundu: “Başta Katar olmak üzere Ortadoğu ülkelerinde, Asya’da sanat devlet eliyle gelişiyor. Dev müzeleri devlet kuruyor. Abu Dhabi, Bahreyn, Doha, Dubai, Katar hepsinde böyle. Türkiye’de ise bu misyonu Koç, Sabancı, Eczacıbaşı gibi büyük aileler üstlenmiş durumda. Türkiye’de sanatın özel sektör katkısıyla bu kadar büyümesi bize inanılmaz ve çok saygı uyandırıcı geliyor. Devlet katkısı Türkiye’de çok az. Zenginleriniz 21. yüzyılın Medici ailesi (İtalyan rönesansını etkileyen varlıklı aile) gibiler. Rönesans dönemini hatırlatıyorlar.”

‘Koleksiyoner sayınız artıyor’
Dünya çapında tanınan 20 büyük Türk koleksiyonerin bulunduğunu kaydeden Taghinia bu isimlerin alım refleksiyle ilgili de çarpıcı tespitler yaptı: “Koç, Sabancı, Eczacıbaşı, Demirören, Barut ailesi gibi büyük koleksiyonerler, önemli eserleri yatırım için değil kamusal miras bırakmak amacıyla alıyorlar. Aldıkları önemli eserleri satmıyor, koleksiyonlarında tutuyorlar.
Türkiye gelişen bir ülke. Servet birikimine paralel olarak koleksiyoner sayısı hızla artıyor. Biz yabancı galeriler de Türkiye’deki fuarlara katılmak, koleksiyonerlerle tanışmak için İstanbul’a çok sık geliyoruz. Koleksiyonerleriniz çok cesur, hiç ummadığınız eserleri bağenip, alıyorlar.
Koleksiyoner sayınız her yıl katlanarak artıyor” diyor. New York sanat piyasasının önde gelen isimlerinden Leila Taghinia’ya göre Türkiye’de ilk 20’nin arkasından gelen ve giderek güçlenen 200 kişilik büyük koleksiyoner grubu daha var.