Uzel Holding’de olanlar zincirleme dolandırıcılık

Uzel Holding’le ilgili bilirkişi raporu, binlerce küçük yatırımcısı olan Uzel Makina’nın sahibi olan bu kuruluşta, iktisat tarihinde okutulmayı hak edecek kadar önemli dersler içeren operasyonlarla şirket hisselerinin ve kaynaklarının nasıl boşaltıldığını anlatıyor.
Uzel Holding, sahibi Ahmet Uzel’in vefatından sonraki 10 yıl içinde birçok devir, satış operasyonu yapıldı. Uzel Holding’in hisseleri 5 - 6 kademe devir ve muvazalı satıştan sonra Ahmet Uzel’in büyük oğlu Önder Uzel’in hâkim olduğu şirkete geçti...
4 kişilik bilirkişi heyeti, Uzel Holding Yönetim Kurulu Başkanı Önder Uzel ile üyeler Bedirhan Çelik ve Mehmet İzzet Kalaycı’nın evrakta sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçunu işlediklerini rapor etti.
Rapor şu çarpıcı tespitlerle bitiyor:
“....Uzel Traktör ve Otomotiv, Uzel Traktör Sanayi ve Ticaret, Uzel AGRI N.V, Uzel Corporation N. V, Corporation Sarl (Luxemburg), Ingria Luxenbourg Sarl firmalarının en üstünde bulunan Ingria Capital (Jersey) Ltd. firmasında da en büyük yetki, 2 oy hakkına sahip A grubu hisseyi elinde bulunduran Önder Uzel’in kontrolünde bulunuyor.
Önder Uzel, çok iyi planlanmış ve tamamen görünürde yasal bir ortam içerisinde Uzel Holding AŞ’nin içini boşalttı. Müştekilerden Türkan Uzel, Şafak Kibar ve Ahmet Serdar Uzel’in Uzel Holding A.Ş bünyesinde sahip olduğu yüzde 83.19 oranındaki Uzel Makina Sanayi AŞ hisseleri kendilerine ait olan kısmını ustaca hazırlanmış şirket silsileleri yaratmak suretiyle zimmetine geçirdi.
Müştekileri zarara uğrattığı, yurtiçinde ve yurtdışında kurulan tüm şirketlerdeki ortaklık yapısının neredeyse aynı kişilerden oluşmasının hile muvazaa durumunu açıkça ortaya koymaktadır.”

Savcılık soruşturma yapıyor
Ahmet Uzel’in kızı Şafak Kibar, ortağı olduğu Uzel Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı ve ağabeyi Önder Uzel ile Yönetim kurulu üyesi Bedirhan Çelik hakkında 5 Nisan 2007’de ‘görevi kötüye kullanma’ iddiasıyla Eyüp Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu. Bir gün sonra da küçük kardeşi Serdar Uzel, ‘nitelikli dolandırıcılık ve görevi kötüye kullanma’ iddiasıyla suç duyurusu yapmıştı.
Savcılık işte bu iki şikâyet üzerine 4 kişilik bilirkişi heyeti atamıştı. Heyetin raporu 17 Haziran 2008’de çıktı.
Raporda, şüpheli Önder Uzel, Bedirhan Çelik, Mehmet İzzet Kalaycı’nın Uzel Holding ve Uzel Makina A.Ş.’nin içini boşalttığı, “zincirleme suç şeklinde gerçekleşen nitelikli dolandırıcılık” sonucu diğer ortaklarını da zarar uğrattıkları, ayrıca faiziyle 57 trilyon lira vergi kaybına yol açtıkları belirtildi. Raporda Uzel Holding’in aktifinde bulunan halka açık şirket Uzel Makina hisselerinin usulsüz yollarla el değiştirmesi ve şirket içinin boşaltılmasını grafikle anlatıldı.

150 yıllık şirket
Traktör ve zirai makine üretiminde dünyanın en büyük 10 firması arasında yer alan Uzel Holding, 150 yıllık Amerikan markası Massey Ferguson markasıyla ürettiği traktörleri 41 ülkeye ihraç ediyor. ABD’deki ‘Century 21’ adlı emlak şirketinin Türkiye distribütörlüğünü yapan holdingin yaklaşık 90 milyon dolar borcu bulunuyor. Yıllık cirosu 600 milyon dolar olan şirketin bütçesi ise 820 milyon doları buluyor.

PEŞ PEŞE 7 ŞİRKET KURUP HİSSELERİ AKTARDI
Operasyonlar 2002’de başladı
- Serdar Uzel, Ahmet Uzel’in vefatından sonraki genel kurulda ilk adımı attı. 9 Ağustos 2002’deki genel kurul hazirun cetvelinde şirketin yüzde 25.07 ile en büyük hissedarı olan Turkan Uzel’in hisselerinin bir kısmının diğer ortaklara (çocukları) dağıtıldığı ve payların eşitlendiği (tüm ortaklar yüzde 24.99) ortaya çıktı. Kalan binde 1 pay da Uzel Sınai Yatırımlar AŞ üzerinde gözüküyordu.

- Bilirkişi, Türkan Uzel’e ait hisselerin bir bölümünün (6.213.853 adet) kendisinin izni, haberi, satış ve devir anlaşması olmadan Önder ve Serdar Uzel ile Şafak kibar’a dağıtıldığını belirledi.

- Bu operasyon sonucu, Önder Uzel, o dönem kendisi ile birlikte hareket eden kardeşi Serdar Uzel ve yine Önder Uzel’le paralel hareket eden Bedirhan çelik’in (Sınai Yatırım’ın temsilcisi) toplam hissesi yüzde 50.0005 ile holdingde çoğunluğu oluşturdu. Böylece iki kardeş Uzel Holding’i kontrol etmeye başladı. İlk iş olarak yönetim kurulu üyelerini değiştirdiler

İkinci aşama operasyon
- İkinci adımda (2004) Önder ve Serdar Uzel, hisseleri tamamen kendilerini ait Uzel Traktör Sanayii Ltd’yi kurdular ve Uzel Holding’de muvazaalı şekilde sahip oldukları hisseleri Uzel Traktör’e devrettiler.

- Uzel Traktör’ün hisselerinin yüzde 99’unu da 14 Haziran 2005’te Hollanda’da kurdukları Uzel Industries N.V’ye devrettiler. Bu şirket Uzel Traktör’ün yüzde 99’unun sahibi oldu. 0.5 Önder Uzel ve yüzde 0.5 de Serdar Uzel üzerinde gözüküyordu. 22 Kasım 2005’de ismini Uzel Corparation N.V olarak değiştirdiler.

Anne Türkan Uzel dava açtı
- Bu aşamada anne Turkan Uzel, İstanbul 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne, kendisine ait hisselerinin bir miktarının çocukları arasında usulsüz bir yolla dağıtıldığını gerekçesiyle dava açarak iadesini talep etti. 
- Kızı Şafak Kibar ile küçük oğlu Serdar Uzel, hisselerin gerçekte annelerine ait olduğu ifadesini verdi. Şubat 2007’de Yargıtay 11.Hukuk Dairesi’nin kararıyla hisselerin usulsüz devredildiği kesinleşmiş oldu.

- Bu kararın ardından Tuzla Asliye Hukuk Mahkemesi, 26 Mart 2007’de Önder Uzel ile Bedirhan Çelik’in yönetim kurulu üyeliği yetkilerini kullanmaması yönünde ihtiyati tedbir kararı aldı ve şirkete kayyım atadı.

Hisse kaçırma operasyonu
Usulsüz yolla holdingin yönetiminde tek söz sahibi haline gelmiş olan Önder Uzel ile Serdar Uzel, Tuzla Asliye Hukuk Mahkemesi kararı karşısında yeni bir adım attılar. Uzel Holding’in aktifinde bulunan halka açık şirket Uzel Makina AŞ’nin yüzde 83.19 hissesini 162 milyon 869 bin dolara (yüzde 100’ü Uzel Corporation N.V’ye ait) Uzel AGRI N.V’ye sattıklarını 2 Nisan 2007’de İMKB’ye yaptıkları açıklama ile duyurdular.

- Arkasından kurdukları birkaç dolar veya paund sermayeli şirketlere devir üstüne devir gerçekleştirdiler. Uzel Corporation N.V’nin hisselerini Lüksemburg’da kurulu bulunan Uzel Corporation SARL’e, Uzel Corporation SARL hisselerini yine Lüksemburg’ta kurulan INGRA LUXEMBURG SARL’a, bu şirketin hisselerini de Jersey adısında kurulan sermaye şirketi INGRA CAPİTAL SARL’a devrettiler.

Kardeşler bozuştu
- Bu aşamada ağabeyi Önder Uzel ile Serdar Uzel’in arası açıldı. Çünkü nihai devir yapılan şirketin (INGRA CAPİTAL SARL) A grubu hissesi Önder Uzel’in, B grubu hissesi Serdar Uzel’in üzerinde gözüküyordu.
İki kardeş eşit payla ortaktılar ancak A grubu hissedarın şirket kararlarında 2 oy, B grubu hissedarın 1 oy hakkı vardı. Kendisini de kandırıldığını anlayan Serdar Uzel, soluğu kızkardeşi Şafak Kibar’la birlikte Eyüp Cumhuriyet Savcılığı’nda aldı. Savcılık bilirkişi atayarak konunun araştırılmasını istedi. Rapor böyle ortaya çıktı.

Ahmet Uzel vefat edince...
Rapordaki anlatıma göre Uzel’de olaylar şöyle gelişti:  Şirketin sahibi Ahmet Uzel vefat ettiğinde, hisse dağılımı şöyleydi: Ahmet Uzel yüzde 95.9, eşi Türkan Uzel yüzde 1.1, kızı Şafak Uzel 0.99, büyük oğlu Önder Uzel yüzde 0.99 ve küçük oğlu Serdar Uzel yüzde 0.99.
Ahmet Uzel’in 5 Ekim 1998’de vefatından sonra yüzde 95.9 oranındaki hissesi eşi Türkan, Kızı Şafak Kibar, oğulları Önder ve Serdar Uzel arasında eşit şekilde dağıtıldı. Böylece yüzde 25.07 ile en büyük hissedar anne Türkan Uzel oldu. Üç çocuğun her birinin hissesi yüzde 24.97’du.
Vefatla hissedar sayısı 4’e düşünce, AŞ kuralı gereği beşinci ortak gerekti. Bunun üzerine (yüzde 90’ı holdinge, yüzde 10’u da 4 ortağa eşit dağılan) Uzel Sınai Yatırım AŞ adında bir şirket kuruldu. Binde 1 oranında hisse bu şirkete devredildi. Uzel Sınai Yatırımlar AŞ’yi temsilen Bedirhan Çelik de yönetime katıldı. Önder Uzel’in asıl operasyonları bundan sonra başladı.