Küçücük bir garajda milyar dolarlık bir imparatorluk kurdu
03.03.2017 - 16:50 | Son Güncellenme:
Kurulduğu yıl olan 1995'ten bu yana attığı her adımla dünya e-ticaret sektörünün gidişatını değiştiren Amazon, Jeff Bezos‘un dahiyane stratejilerinin ışığında yükseliş ivmesinden hiçbir şey kaybetmeden yoluna devam ediyor. Peki, Amazon Kurucusu ve CEO’su Jeff Bezos’un bu yolculuğa nasıl adım attığını hiç merak ettiniz mi?
Jeff’in annesi Jackie, 1964 yılında onu doğruduğunda daha çok gençti. Kübalı göçmen Mike Bezos ile evlendi ve Bezos, Jeff’i evlat edindi. Jeff, Mike’ın gerçek babası olmadığını 10 yaşına kadar bilmedi. Annesi Jacklyn Gise Jorgensen’in henüz 18 yaşındayken dünyaya getirdiği oğul Jeff, öz babası Ted Jorqensen’in doğumun hemen ardından evi terk etmesiyle üvey babası Miguel Bezos’un himayesinde bir çocukluk geçirdi
Bezos 4 yaşındayken annesi, biyolojik babasını kendisiyle iletişime geçmemesi için uyardı. O zamanlar bir sirk sanatçısı olan babası, sonrasında Brad Stone’a “The Everything Store” kitabı için verdiği röportajda oğlunun nerelere geldiğini bilmediğini itiraf etti.
Bezos, daha küçük yaştan zekası ile sivriliyordu. Küçükken bir tornavida yardımıyla beşiğini sökerek gerçek bir yatakta uyumak istediğini söylemişti.
4 yaşından 16 yaşına kadar Bezos, yazlarını dedesinin çiftliğinde geçirirdi. Burada yel değirmenlerini tamir eder, boğaları kısırlaştırırdı.
Dedesi Preston Gise, Bezos için büyük bir ilham kaynağıydı. Entellektüel uğraşlara olan tutkusunun büyümesine büyük katkısı oldu. 2010’da yaptığı bir konuşmada Bezos, dedesinin ona “nazik olmanın, akıllı olmaktan daha zor olduğunu” öğrettiğini açıkladı.
Bezos, aynı zamanda gençlik yıllarında büyük bir Star Trek hayranıydı. Zamanında Amazon’u, film karakteri Kaptan Jean-Luc Picard’ın bir sözü olan MakeItSo.com olarak adlandırmayı bile düşünmüştü.
Okulda ise Bezos, öğretmenlerine, insanlığın geleceğinin bu gezegende olmadığını söyler dururdu. Çocuk olarak hep bir uzay girişimcisi olmak isterdi. Şimdi ise Blue Origin isimli bir uzay araştırma şirketine sahip.
Ergenliği sırasında bir yaz dönemini McDonalds’da çalışarak geçiren Bezos, sonrasında kız arkadaşıyla birlikte çocuklar için 10 günlük bir yaz kampı niteliğinde olan Dream Enstitüsü’nü kurdu. Kampa katılım için kişi başına 600 dolar aldılar, ona rağmen 6 öğrenci yazdırmayı başarabildiler. Yüzüklerin Efendisi ise okuması zorunlu kitaplar listesindeydi.
Princeton Üniversitesi’ne giren Bezos, bilgisayar bilimleri okudu. Mezuniyeti sırasında Intel ve Bell Labs’ten aldığı iş tekliflerini reddederek Fitel isimli bir startupa katıldı.
Fitel’den ayrıldıktan sonra, ileride CNET’in kurucusu olacak olan Halsey Minor ile az kalsın faks üzerinden haber hizmeti sunan bir startup kuruyordu.
Ancak onun yerine Bezos, yatırım fonu olan D.E. Shaw’da çalışmaya başladı. Yalnızca 4 yıl çalıştıktan sonra kıdemli genel müdür yardımcısı oldu.
Bu sırada Bezos, aynı zamanda salon dansı dersleri alıyordu. Bezos’un buradaki amacı, ‘analitik yoldan’ kız ayarlamaktı.
1993 yılında ise D.E. Shaw’da tanıştığı MacKenzie Tuttle ile evlendi. Kendisi şu anda bir yazar.
1994 yılında Bezos, webin bir yılda yüzde 2,300 büyüme gösterdiğini öğrendi. Bu rakam onu inanılmaz derecede şaşırttı ve bu hızlı büyümeden bir şekilde yararlanması gerektiğine karar verdi. Online olarak satılabilecek 20 ürünün listesini çıkardıktan sonra en iyi seçeneğin kitaplar olduğuna karar verdi.
Harika bir işe sahip olmasına rağmen D.E. Shaw’dan ayrılmaya karar verdi: “Her şey harika giderken küçük şeyler dikkatinizi fazlasıyla dağıtabiliyor. Biliyorum ki 80 yaşıma bastığımda neden 1994 yılında, yılın ekonomik açıdan en kötü zamanında, Wall Street ikramiyesinden vazgeçtiğimi asla sorgulamayacağım. 80 yaşına bastığında böyle şeylere kafa yormazsın. Bununla birlikte, internet denen bu şeye katılmazsam hayatım boyunca bundan pişman olacağımı da biliyordum. İnternetin devrim yaratacak bir hareket olacağını tahmin edebiliyordum. Bu şekilde bakınca aslında karar vermek hiç de zor olmadı.”
Firmadaki patronu David E. Shaw, Bezos’u kalması için ikna etmeye çalıştı. Ancak Bezos, çoktan kendi şirketini kurmaya karar vermişti bile.
Ve böylece Amazon doğdu. MacKenzie ve Jeff, Texas’ta bulunan babasından araba ödünç aldılar. Yol boyunca Bezos, kar öngörüleri yaptı.
Bezos, Amazon’u bir garajda başladı. Çoğu iş toplantısını da garajın yakınlarındaki Barnes & Noble’da gerçekleştirdi.
İlk zamanlarda, bir satış gerçekleştiğinde ofiste bir zil çalardı. Herkes, yeni bir müşteri olup olmadığını görmek için toplanırdı. Sadece birkaç hafta içerisinde zil o kadar sık çalmaya başlamıştı ki, durdurmak zorunda kaldılar.
Çıkışının ilk ayında Amazon, hem tüm 50 ABD eyaletine, hem de 45 farklı ülkeye kitap satmıştı. 1997 yılında ise halka açıldı.
Dot-com patlaması geldiğinde ise analistler, şirkete amazon.bomb (amazon.bomba) ismini taktılar. Ancak Amazon, bu patlama karşısında güçlü durdu ve dot-com fırtınası sırasında ortalıktan kaybolmayan birkaç startup arasında yer aldı.
Amazon’un hisseleri, bu patlamadan itibaren büyümeye devam etti. Şimdi ise kitap satışının yanısıra, beyaz eşyadan giyime ve bilgisayar hizmetlerine kadar aklınıza gelebilecek her türlü ürünü satıyor.
Jeff Bezos, talepkar bir patrondu ve bazen çalışanlarına patlayabiliyordu. Kimi söylentilere göre bu huyunu törpülemek adına bir liderlik koçu bile tutmuştu.
Bezos, Amazon’da Powerpoint sunumları yasaklamasıyla bilinir. Bunun yerine çalışanlarından sade, hedef odaklı, en fazla 6 sayfalık taslaklar sunmalarını istiyor.
Bununla birlikte bedava yemek dağıtmayıp masaj hizmeti sunmayan, tutumlu bir şirket kültürü yaratmakla da adından söz ettiriyor.
1998 yılında Bezos, Google’ın erken yatırımcılarından biri oldu. Yaptığı 250.000 dolarlık yatırım ile şirket halka açıldığında 3.3 milyon hisse sahibi oldu.
Şu anda Bezos’un net varlığı, yaklaşık 57 milyar dolar.
Pekiyi Bezos bu parayla ne yapıyor? 2012 yılında Washington’da eşcinsel evliliği desteklemek adına 2.5 milyon dolar bağış yapan Bezos, aynı zamanda hem Texas’taki arazisinin bir kısmını, hem de 42 milyon dolarını 10.000 yıl boyunca çalışmak için tasarlanan, The Clock of the Long Now isimli bir yer altı saatine bağışladı.
2013 yılında ise Bezos, 250 milyon dolara The Washington Post’u satın aldı.
The Washington Post, oldukça hızlı büyümekte. Ekim raporlarına göre ilk defa The New York Times’ı tekil ziyaretçi sayısında geçti.
Öte yandan Bezos’un uzay şirketi Blue Origin de geçtiğimiz yıl tekrar kullanılabilir bir roket fırlatarak tarih yazdı.
Bezos’un uçmaya olan ilgisi, ona sıkıntılar yaratmadı değil. 2003 yılında, bir helikopter kazasında neredeyse hayatını kaybediyordu.
Geçtiğimiz ay kişisel jetini, İran tarafından tutulan bir Washington Post çalışanını evine götürmek için kullandı.
2013’ün sonlarına doğru Bezos, Amazon’un, siparişleri 30 dakika içerisinde teslim edebilecek drone’lar üzerinde çalıştığını duyurarak yine herkes şaşırttı.
Bezos’un Lake Washington’da bir evi, Beverley Hills’te de 24.25 milyon dolarlık bir arsası var.
Amazon, donanım hedeflerini de büyütmeye devam ediyor. Geçtiğimiz aylarda kendine ait bir TV yayın aracı ile bir akıllı telefon piyasaya sürdü.
Fire Phone adı verilen bu akıllı telefon tam bir fiyaskoydu, ancak bu, Bezos’un donanım girişimlerini durduracak gibi görünmüyor. Geçtiğimiz yıl Business Insider’a verdiği bir röportajda, “Cihaz portfolyomuzu geniş açıdan incelersiniz, donanım ekibimizin harika işler çıkardığını göreceksiniz. Telefon konusuna gelince ise biraz daha beklemenizi tavsiye ederim.” dedi.
Aslna bakarsanız Amazon’un birden fazla farklı işletmesi var. Şu an için en hızlı büyüyen işi aslında e-ticaret değil. Amazon Web Hizmetleri, cloud programlama hizmeti sayesinde geçtiğimiz yıllarda 8 milyar dolar ciro getirdi.
Bezos’un yakın zamanda yeni şeyler denemeyi bırakacağını düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Bezos’un Business Insider’a belirttiği gibi “Asıl önemli olan şu: Denemeyi sürdürmeyen, başarısızlığı kabullenip ileriye bakamayan firmalar, kurumsal varlıklarının sonunda sadece dua edebilecekleri bir konuma düşerler.”
Amazon CEO’su Jeff Bezos, Ay'a koloni kurup, sahibi olduğu "Blue Moon" (Mavi Ay) adını taşıyan uzay aracıyla da Ay’a kurulacak yerleşim noktaları için gerekli malzemelerin sevkiyatını yapacak.
