28 Şubat teşebbüs değil, düşürmedir

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü 28 Şubat soruşturmasıyla ilgili olarak yapılan açıklamalar ve soruşturmayı yürüten savcının tutanakları, şüphelilere hangi suçlamanın yöneltileceği tartışmasına yol açtı. Başsavcılık açıklamalarında suçun “hükümeti düşürmeye teşebbüs” olarak belirtmesine karşın, soruşturmayı yürüten Savcı Mustafa Bilgili suçu “hükümeti düşürmek” olarak nitelendirdi. Prof. Dr. Ersan Şen de eski Türk Ceza Kanunu’nda hükümeti düşürmeye teşebbüs suçunun bulunmadığını, düzenlenen suçun hükümeti düşürme olduğunu söyledi. Şen, iki durumda şüphelilere isnat edilen suçun niteliğinin ve zamanaşımı sürelerinin de buna göre değişebileceğini kaydetti.
T24 internet sitesine konuşan Şen, Ankara Başsavcılığı’nın soruşturmanın her iki dalgasında yaptığı açıklamalarda, suçu “hükümeti düşürmeye teşebbüs” olarak nitelediğinin anımsatılması üzerine şu yorumu yaptı:

Yeni TCK’da farklı
“28 Şubat döneminde 765 sayılı eski Türk Ceza Kanunu yürürlükteydi. O yasada hükümeti cebir ve şiddetle yıkmaya teşebbüs suçu değil, hükümeti cebirle yıkmak suçu var. Bu nedenle ortaya çıkan durum suça teşebbüs olarak ayrıca değerlendirilmeli. Eskiden suç, ‘hükümeti cebren devirmek’ti ve tanımlanan suç ‘devirmek’ fiili ile tamamlanırdı. Bugün yürürlükte olan tanım ise ‘cebir ve şiddetle devirmeye teşebbüs’ olarak gösterilmiştir. Önemli olan cebrin kullanılıp kullanılmadığı, icra hareketlerine başlanıp başlanılmadığıdır.
Bu, görevi kötüye kullanma suçu da sayılabilir. Bu hususun darbe kapsamında sayılıp sayılmayacağı, somut fiil ve suçun unsurlarına bakmak suretiyle ayrı bir değerlendirme konusunu teşkil eder. Ayrıca, BÇG’nin (Batı Çalışma Grubu) gücü buna yeter mi, yetmiş midir? Yoksa hükümet, ‘iç kargaşa çıkmasın istedik’ diyerek mi dik durmamış veya duramamıştır gibi detaylara bakmak da gerekir.
Suç vasfında hükümeti devirmek değil de görevi kötüye kullanma esas alınırsa, soruşturma zamanaşımından düşer. Eski kanunda görevi kötüye kullanma suçunun zamanaşımı 7.5 yıl. ‘Hükümeti cebren devirmek’ yönünden ise zamanaşımı 20+10, yani 30 yıldır.”

Savcılık tanımlamış
Bir süredir kulislerde de sürdürülen bu tartışma, başsavcılığın yaptığı açıklamalarda, suçu “hükümeti düşürmeye teşebbüs” olarak tanımlamasına dayanıyor. Başsavcılığın bu açıklamalarına karşılık, soruşturmayı yürüten Savcı Mustafa Bilgili’nin ise suçu “hükümeti düşürmek” olarak tanımladığı ifade tutanaklarından anlaşıldı. İddianameyi de hazırlayacak olan Bilgili’nin bu konudaki tespitleri ifade tutanaklarında özetle şöyle yer aldı:
“54. hükümet kurulduktan sonra TBMM’den güvenoyu almış ve programı doğrultusunda icraatlarına başlamıştır. Ancak başta büyük ortağı olmak üzere, hükümet irtica olarak nitelendirilmiş, kendisine karşı psikolojik harp başlatılmıştır. Bu psikolojik harekatlar sırasında, TSK’nın en önemli kara silahı olan tanklar Sincan’da yürütülmüştür. Tankların yürütülmesinden sonra başbakan, başbakan yardımcısı ve birçok bakanın bu olayı, askeri müdahalenin habercisi olarak değerlendirdikleri anlaşılmaktadır. Tankların yürütülmesi toplumun büyük kesiminde de hükümete karşı bir eylem olarak algılanmıştır.
Bir gün sonra yayınlanan günlük gazeteler bu olayı askeri müdahale belirtisi olarak manşetlere taşıdıkları ve takip eden süreçte hükümetin ayrılmak zorunda bırakıldığı açıkça görülmektedir. Bu konuda son olarak ilave edeceğiniz bir husus var mıdır?”