Çığ tehlikesine karşı yapay önlem

Yrd. Doç. Dr. Dağ, GAZ-EX yöntemiyle oksijen ve propan gazlarının karıştırılarak, kontrollü patlatmalar neticesinde yapay çığ oluşturulduğunu belirtti.

Çığın, özellikle bitki örtüsü bulunmayan veya çok seyrek olan, engebeli ve eğimli arazilerde, tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin değişik kuvvetlerin etkisiyle vadi tabanına doğru hızla akması olduğunu ifade eden Dağ, kar yağışının çığ oluşumu için en büyük etken olduğunu vurguladı.

Özellikle mevcut kar örtüsü üzerine 25 santimetreden daha fazla kar yağmasının çığ riskini artırdığını vurgulayan Dağ, "Kar yağışının tipi şeklinde gerçekleşmesi, rüzgarsız bir havada yağan kar yağışına oranla yaklaşık 10 kat daha fazla miktarda kar birikmesine sebep olmaktadır" dedi.

Dağ, buna en güzel örneğin Zigana Dağı olduğunu vurgulayarak, "Topağrafik açıdan 30 ve 45 derece arasındaki eğim değerleri, çığ açısından en riskli eğim değerleridir. Bu veriler, daha önce çığların meydana geldiği yamaçların eğim değerlerinin istatistiksel olarak incelenmesi sonucu belirlenmiştir" diye konuştu.

Son 10 yılın en yoğun kar yağışının bu yıl yaşandığını, dolayısıyla çığ riskini arttığını vurgulayan Dağ, şöyle devam etti: "Kar yağışı diğer dönemlere göre, yoğun ve uzun süreli oldu. Büyük miktarda kar birikintisi olan alanlarımız var. Özellikle Gümüşhane için düşündüğümüzde ve geçmiş çığları göz önünde bulundurduğumuzda, engebenin fazla olduğu, yükselti açısından bin 200, bin 300 rakımın üzerinde, kısa ve bodur bitki örtüsünün bulunduğu alanları dikkate aldığımızda, ilkbaharda yaşanabilecek yağışlar, hala mevcut olan kar kütlelerinde çığ olaylarını tetikleyebilir." Dağ, çığ oluşumunun önlenmesi ya da yaşanacak olumsuzlukların en az seviyede tutulabilmesi için en doğal yöntemin uzun ağaçlarla kaplı bitki örtüsünün yoğunlaştırılması olduğunu söyledi.

Bu durumda kar kütlesinin harekete geçmesinin engellenmiş olacağını belirten Dağ, şunları kaydetti: "Kayak turizminin yaygın olduğu bölgelerde ve potansiyel çığ alanlarında GAZ-EX yöntemi uygulanarak, yapay çığ oluşturulabilir. GAZ-EX yöntemiyle beklenmedik çığın önüne geçilebilir. Çığ beklentisinin olduğu dönemlerde bölge halkını uyarmak, yaşanabilecek olumsuzlukları önlemek adına bu önemli bir husustur." Dağ, Gümüşhane açısından engebeli, dağlık ve bitki örtüsünün bulunmadığı alanların daha fazla olduğu Torul, Kürtün ve Zigana bölgelerinin çığ potansiyeli yönünden riskli yerler olduğunu ifade ederek, önceki yıllarda bölgede yaşanan çığ olaylarının da bunun bir göstergesi olduğunu kaydetti.