Depremde bir arpa boyu yol gidemedik

Ama bugün gelinen noktada en olumlu gelişme, Türkiye'nin arama-kurtarma kapasitesinin 17 Ağustos 1999 öncesine oranla önemli ölçüde geliştirilmesi... Bugüne kadar yapılan deprem çalışmaları yetersiz ve ivedilikle önlem alınmadığı takdirde, doğal afetler karşısında büyük kayıplar vermeye devam edeceğiz... Bu değerlendirmeyi yapan Ulusal Deprem Konseyi (UDK) Başkanı Prof. Dr. Haluk Eyidoğan... Marmara depreminin üzerinden tam 6 yıl geçti. Yarın yıldönümü... "Plansız şehirleşme ve sanayileşme, kaçak, denetimsiz yerleşme ve yapılaşma yoğun olarak devam ediyor" diyen Eyidoğan, bu durumun Türkiye'deki deprem ve diğer doğal afet risklerini sürekli artırdığını vurguluyor. Eyidoğan, bir noktanın da altını çiziyor: "Günümüzde büyük kentlerimizin ve diğer yerleşim birimlerimizin, 1999 yılı öncesinden daha güvenli olduğunu söylemek olanaksız. Aksine nüfus artışı ve gelişme hızına bağlı olarak her geçen gün gelecekteki afetlerde kayıp ihtimali daha da artmaktadır." Kayıp ihtimali arttı Eyidoğan, olumlu gelişme sağlanamayan konuları şöyle sıraladı: Afet yönetim sistemi kurulamadı. Yeni bir kurumsal yapılanma oluşturulamadı.Ülke, bölge ve yerel ölçeklerde zarar azaltma amaçlı "sakınım planları" hazırlanamadı.İmar ve afet mevzuatı, 1999 depremlerinden elde edilen dersler doğrultusunda yeniden düzenlenmedi.Büyük ümitlerle hazırlanan 595 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin iptal edilmesi üzerine çıkarılan ve sistemi geriye götüren 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu'na sahip çıkılamadı.1999 sonrasında 587 sayılı KHK ile getirilen 'Doğal Afet Sigortaları' sistemi geliştirilip yaygınlaştırılacağı yerde, yeni çıkarılan yasalarla mevcut sistem zayıflatıldı. Bu konuda yeni bir yasa çıkarılamadı.Milli Eğitim Bakanlığı, halkın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi faaliyetlerini sistematik yaklaşımla ele almadı.Ülke genelinde depremlerin kaydedilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi, arşivlenmesi, tüm ilgililerin ve araştırmacıların yararlanmasına sunulabilmesi için ulusal sismik ağlar, afet bilgi bankası ve afet bilgi sistemleri kurulması konusunda olumlu adım atılmadı.Coğrafi bilgi sistemleri ve uydu teknolojileri kullanarak doğal afetlerle ilgili erken uyarı ve alarm sistemleri kurulması ile deprem hasarı erken haber alma sistemlerinin geliştirilmesi konusunda bir gelişme sağlanamadı.Deprem tehlikesi ve riskinin belirlenmesi çalışmalarının temelini oluşturan, Türkiye'nin aktif tektoniği, diri fayları ve depremselliği faaliyetlerinde bugüne kadar ciddi bir koordinasyon ve işbirliği sağlanamadı. Bu amaçla MTA tarafından bir program çerçevesinde ve kıt kaynaklarla yürütülmeye çalışılan AR-GE çalışmalarına başlanamadı.İstanbul için 4 üniversite tarafından hazırlanan master planda öngörülen okullar, kamu binaları ve viyadüklerin güçlendirilmesi gibi çözüm yollarının çok azı eyleme geçirildi. İşte 'yoklar' listesi...