‘Disko’lar tarih oluyor

Son olarak Er Uğur Kantar’ın KKTC’de askerliğini yaptığı sırada yediği dayak sonucu yaşamını yitirmesiyle gündeme gelen ve “disko” olarak adlandırılan disiplin koğuşlarının tamamen kaldırılmasını içeren yasa tasarısının Başbakanlık’a sunulduğu öğrenildi. Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde çok sayıda mahkumiyete neden olan askeri disiplin cezalarına düzenleme getiren tasarıda, komutanın inisiyatifiyle verilen “disko” cezası tamamen kaldırılıyor.

Orgeneral Özel’in talimatı
Türkiye’nin AİHM nezdinde çok sayıda mahkumiyet cezası almasına neden olan askeri disiplin hükümlerini “sil baştan” değiştirecek bir tasarının Başbakanlık’a sunulduğu öğrenildi. Askeri kaynaklardan edinilen bilgiye göre son olarak KKTC’de Er Uğur Kantar’ın “disko” olarak adlandırılan disiplin koğuşunda yediği dayak sonucu yaşamını yitirmesi üzerine başlayan tartışmalar ve AİHM’in “disko” uygulaması aleyhine verdiği kararları dikkate alan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in talimatylabaşlayan inceleme tamamlandı.
Askeri bürokrasinin hazırladığı tasarı Başbakanlık’a sunuldu. Bakanlar Kurulu’nun onayına sunulacak ve sonra TBMM’ye sevk edilecek.

Disiplin suçları tek yasa
Milliyet’e bilgi veren askeri kaynaklar, “Hazırlanan tasarıyla disko cezalarının kaldırılması amaçlanıyor. Komutanın inisiyatifiyle, hakim kararı olmadan askerlere ceza verilmesi konusunda çok sayıda şikâyet geliyor. Bu kapsamdaki AİHM kararları da Türkiye’yi zor durumda bırakıyor. Disko cezası tamamen kaldırılacak. Tasarı farklı kanunlarda bulunan askeri disiplin cezalarının da tek bir yasada toplanmasını sağlayacak” diye konuştu.
Tasarıda disiplin amirleri tarafından verilen oda hapsi cezası, komutanların yetkisinden çıkartılacak ancak savaş ve seferberlik halinde verilebilecek. Göz hapsi de “hizmet yerini terk etmeme” şeklinde uygulanacak.

Sivil disiplin hükümleri
TSK İç Hizmet Kanunu, Askeri Ceza Kanunu ve TSK Personel Kanunu’nda ayrı ayrı düzenlenen disiplin cezalarının da tek bir kanunda toplanması öngörülüyor. TSK’daki sivil memurlar, disiplin suçları bakımından Devlet Memurları Kanunu’ndaki düzenlemelere, emre itaatsizlik ve saygısızlık fiilleriyle sınırlı olarak ise Askeri Ceza Kanunu’na tabi tutuluyor. Tasarıda, askeri personel için de Devlet Memurları Kanunu’ndakine paralel düzenlemeler öngörülüyor.
Komutan inisiyatifiyle verilen disko yerine uygulanacak ceza için birkaç alternatif belirlendiği, bunun yerine çarşı izninin iptal edilmesi uygulamasının getirilebileceği ifade edildi.

TSK’nın ceza karnesi kötü
- Askeri Ceza Kanunu’nun 171. maddesi disiplin amirlerine tutuklama yetkisi veriyor. Yüzbaşıdan başlayarak tüm amirler, astlarına, 3 ila 7 gün arasında oda hapsi cezası verme yetkisine sahip bulunuyor.
- 1994 yılında “emre itaatsizlikle” suçlanan astsubay A.D.’ye yarbay rütbesindeki disiplin amiri tarafından 21 gün oda hapsi cezası verilmişti. Konu AİHM’e taşınmış, AİHM 2005’te “mahkeme kararı olmadan özgürlüklerin kısıtlanamayacağından” hareketle Türkiye’yi 3 bin 500 TL tazminata mahkum etmişti. - AİHM, geçtiğimiz yıllarda verdiği başka bir kararda askeri disiplin cezalarının yargı denetimine kapalı olmasının yapısal bir sorun olduğunu vurgulayarak, Ankara’dan bu soruna çözüm üretmesini istedi. AİHM, çözüm yolu olarak, askerlerin özgürlüklerinin elinden alınmasını gerektiren askeri disiplin cezalarının hukuksal güvenceye sahip bir otorite tarafından verilmesi veya kontrol edilmesini önermişti.
- 2007 yılında Er Ersin Pulatlı, idari işleme giren oda hapsi cezası yargı kararlarına kapalı olduğu için AİHM’ye başvurmuştu. Disko cezasını insan haklarına aykırı bulan AİHM, Türkiye’yi 9 bin 500 euro tazminat ödemeye mahkûm etti.