Haluk Perk: Biçki dikişte geriledik

“Osmanlı’dan Günümüze Biçki Dikiş” sergisi, geçtiğimiz günlerde Mimar Sinan Üniversitesi Tophane-i Amire Kültür Merkezi’nde ziyaretçileriyle buluştu. Sabancı Olgunlaşma Enstitüsü tarafından desteklenen ve 25 Ekim’e dek sürecek sergi, Osmanlı döneminden günümüze gelen biçki ve dikişte kullanılan malzemeleri ve o dönem verilen eğitimi gözler önüne seriyor. Projenin araştırma bölümünde yer alan Haluk Perk ile hem sergi hem de biçki dikiş eğitimi hakkında konuştuk.

Terziliğin bittiği gibi..

“Osmanlı’dan Günümüze Biçki Dikiş”in hikâyesini nasıl özetlersiniz?

Kültür Bakanlığı’na bağlı özel bir müze sahibiyim. Arkeolojik alandaki eserlerimiz kayda tabidir. Arkeolojik eserlerin günümüze yansımalarının beni etkilemesiyle Osmanlı eserlerini toplamaya başladım. O zaman dokuma araçlarının ağır şartlarının formlarının çok fazla değişmediğini gördüm. Onları mukayese ederken de böyle bir koleksiyon oluşturdum. Esasında koleksiyonumda sergilediğimiz eserlerden çok daha öncesine ait eserlerde mevcut ve formlarının benzerlik gösterdiğini de hazırladığımız katalog çalışmasında da görülüyor. Ama bizim konumuz Osmanlı dönemi olduğu için Osmanlı’dan günümüze biçki ve dikişle ilgili hem eğitimi hem de bunların kullanıldığı malzemeleri sergiledik. Sergilediğimiz eserler benim Osmanlı dönemi koleksiyonumun ufak bir kısmı.

Projeniz sırasında Osmanlı dönemine dair yeni bir gözleminiz oldu mu?

Bana göre biçki dikiş konusunda gerilemişiz. Artık hazır giyim, konfeksiyon ya da makineleşme nasıl terzicilik mesleğini bitirdiyse benzer durum biçki dikiş için de geçerli. Mesela yakın dönemde yapılan el işleriyle eskiden yapılan el işleri arasında ciddi anlamda kalite farkı gözlemleniyor. Çünkü eskiden yapılan işler daha çok sabır isteyen, uzun süreli işler. Ancak makine ve otomasyon bu işlerin hızlanmasına neden oldu.




‘Kadının kişiliğini geliştiriyor’

Biçki dikiş eğitimi neden önemli?

Biçki dikiş eğitimi verilmesi, kadının kişiliğini geliştirmeye yönelik bir hareket. Bu eğitimi alan kadınlar sadece biçki, dikiş bilmekle kalmıyorlar. Bunu yanında sosyal statüsü olan, kendine güvenen, üreten hatta para kazanan bir kimliğe dönüşüyorlar. Mesela Osmanlı, modernleşme döneminde kadınların biçki dikiş eğitimine önem vermiş. Bu konuda da kurslar ve okullar açmış. Bu kurslar da toplumda hem kadının gelir sağlamasına hem de özgüven sağlamasına ön ayak olmuş. Bu çalışma beni çok etkiledi.

Koleksiyon yapmanın keyfi

Bu projeyi gerçekleştirme fikri nasıl ortaya çıktı?

Daha değişik projeler konuşulurken Cumhurbaşkanı Danışmanı Hümeyra Şahin, bizlere böyle bir projeden bahsetti. Ben de bu konuda katkı sağlayabileceğimi söyledim. Bir, iki ufak örnekle ve benim koleksiyoner kimliğime inanması sebebiyle bana vermiş olduğu destekle bu projede bulundum. Koleksiyon yapmamın keyfini de burada görmüş oldum.

Projeyi yaparken nasıl bir süreçten geçtiniz? 

Sabancı Olgunlaşma Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı ve Milli Saraylar’dan uzman arkadaşlar, çok destek verdi. Bu sergide, malzemeleri hem küratörle hem de akademisyenle yapmış olduğum iş birliğiyle hazırladım ve çok keyifli bir süreç geçirdik. 

Fotoğraflar:  HÜSEYİN ÖZDEMİR