Teklifte kırmızı çizgi referanduma gitmemek

AYŞEGÜL KAHVECİOĞLU Ankara - Başörtüsüne anayasal güvence getiren ve evlilik birliğini tanımlayan anayasa değişiklik teklifi; 9 Aralık’ta AK Parti, MHP ve BBP’li 336 milletvekilinin imzasıyla Meclis Başkanlığı’na sunulmuş; AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin, teklifin ocak ayında yeniden muhalefet partileriyle istişare edileceğini açıklamıştı. Buna göre teklif metni üzerinden partilerin görüş ve önerilerinin alınması; temel metinde uzlaşma sağlanması halinde komisyon aşamasında teklifin yazımı ile ilgili teknik detayların tartışılması öngörülüyor.

‘Lut Kavmi’ benzetmesi

AK Parti kulislerinde kasım ayı başında yapılan muhalefet turunda teklifin ana fikrine tüm partilerin “evet” dediğine işaret edilirken, özellikle İYİ Parti ve HDP’nin tabandan gelecek tepkilerin önüne geçmek için teklife “mecburen evet” demek durumunda kalacağı değerlendiriliyor. Bu kapsamda AK Parti’nin MHP ile yaptığı ittifak nedeniyle özellikle Doğu ve Güneydoğu’daki muhafazakâr Kürtlerin oylarını HDP’ye kaptırdığı görüşünü dile getiren bazı AK Partili kurmaylar, HDP’nin bu oyları konsolide edebilmesi için başörtüsü düzenlemesine onay vermek zorunda olduğu yorumunu yapıyor. İYİ Parti’nin de teklife “hayır” demesi halinde, bu durumu kendi muhafazakâr tabanına anlatamayacağı iddiası dillendiriliyor.

AK Parti, muhalefetin, teklifte yer alan ve evlilik birliğini “kadın ve erkek” üzerinden tanımlayan 41. maddeye ise hiçbir partinin itiraz edemeyeceğini düşünüyor. Bu maddenin reddedilmesi halinde AK Parti’nin 2023 seçimlerine giderken muhalefeti zor durumda bırakmak için “Lut Kavmi” benzetmeli bir seçim kampanyası yürütebileceğine işaret ediliyor.

“Zaman verin” talimatı

AK Parti kurmayları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, başörtüsü ve aile birliği konusunun 400 vekilin oyuyla Meclis’te çözülmesini istediğini ve özellikle İYİ Parti ve HDP’nin tutumunu netleştirmesi için “muhalefete zaman tanınması” talimatını verdiğini belirtiyor.

Öte yandan AK Parti’nin teklif konusunda aceleci davranmaması, gözleri muhalefetin bundan sonraki süreci nasıl yöneteceği sorusuna çevirdi. Meclis’teki muhalefet partilerinin gelinen aşamada ortaklaştığı en önemli konu başlığı, AK Parti ve MHP’nin anayasa teklifinin referanduma götürülmesinin önüne geçmek. Bu noktada muhalefetin önünde iki ihtimal bulunuyor. Muhalefet ya toplu olarak destek verip teklifin Meclis’te doğrudan kabul edilmesi için gerekli 400 vekil bariyerini aşacak ya da teklife “evet” diyecek vekil sayısının 360’ı bulmasının önüne geçerek düzenlemeyi toplu olarak reddedecek.

Ortak strateji

Muhalefetin ortak paydada buluştuğu bir diğer önemli başlık ise teklifin Meclis’te 400 milletvekilinin oyuyla kabul edilmesi halinde dahi Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından referanduma götürülmesi ihtimali. Tüm muhalefet partileri bu ihtimale neredeyse kesin gözüyle bakıyor. Bu nedenle özellikle bu iki başlık nedeniyle muhalefet kanadında “ortak bir strateji izlenmesi ve müşterek bir karar verilmesi” gerektiği değerlendiriliyor.

AK Parti’lilerin her halükarda teklifi referanduma götürmek ve bunu seçim sürecinde kullanmak için farklı hamleler yapabilme ihtimali ise muhalefet partilerinde dile getirilen en dikkat çekici yorum olarak öne çıkıyor. Buna göre, muhalefetin teklife destek verdiği bir tabloda dahi Genel Kurul’da çıkacak “evet” oyu sayısını 360 ila 400 arasında tutabilmek için bazı AK Partili milletvekillerinin oylamada “hayır” oyu kullanabileceği iddia ediliyor. Böyle bir ihtimalin önüne geçmek için ise tüm muhalefetin ortak bir kararla teklife baştan “hayır” demesi gerektiği dile getiriliyor.