Tip 2 diyabet için yapay pankreas

14 Kasım Dünya Diyabet Günü olarak kabul ediliyor. Türkiye’de şu anda 7 milyon diyabet hastası var. Tip 1 diyabet, vücuttaki pankreasın hasar görerek insülin üretemez hale gelmesi ile ortaya çıkan bir durum. Tip 1 hastaları, insülin kullanmadıkları takdirde yaşamlarını idame ettiremiyor. Tip 2 diyabet ise hastaların yaklaşık yüzde 90’ını oluşturuyor. Tip 2 diyabet, vücudun düzgün çalışması için yeterli insülin üretmediğinde veya vücut hücreleri insüline tepki vermediğinde ortaya çıkıyor. Bu insülin direnci olarak biliniyor.

İnsülin kullanmadıkları taktirde yaşamlarını sürdüremeyen Tip 1 hastaları için yapay pankreas sıkça gündeme gelirken, bilim insanları şu sıralar Tip 2 diyabet hastaları için de kullanışlı hale getirecek yeni bir insülin pompası üzerinde çalışıyor. Frankfurt’ta Sanofi’nin düzenlendiği toplantının ardından basın mensuplarının sorularını cevaplandıran Sanofi Global Diyabet İş Geliştirme Başkanı Klaus Jensen, Tip 2 diyabet hastaları için üzerinde çalıştıkları sistemi şöyle anlattı:

“Pankreasın içinde küçücük adacıklar var. Bu adacıklar içindeki beta hücreleri de vücut için insülin üretiyor. Tip 1 diyabet bir bağışıklık bozukluğu ve bu adacıklar vücudun bağışıklık sistemi tarafından ortadan kaldırılıyor. Tip 2 diyabette ise bu adacıklar vücut için yeterli insülini üretemiyor. Adacıklar var ama ya etkili değil ya da ürettikleri insülin o vücuda yetmiyor. Yapay pankreas ise vücudun ihtiyaç olduğu zaman insülini salgılama fonksiyonunu yerine getirecek bir şey.”

Google’la işbirliği

İki yaklaşım üzerinde çalıştıklarını söyleyen Jensen, “Birincisi, Google Verily ile yaptığımız işbirliği içinde gerçekleştirdiğimiz proje. İkincisi de vücuda konulacak ve içinde beta hücreleri olacak, vücudun insülin üretme fonksiyonunu yerine getirecek bir proje. Yani bir tanesi mekanik ve elektronik bir çözüm, diğeri de biyolojik bir çözüm. Biyolojik yaklaşımda şu anda yolun başındayız. Elektronik yaklaşımda ise diyabet bakımını nasıl geliştireceğimize bakıyoruz. Bir taraftan Google Verily’den aldığımız elektronik analiz yapma, veri tabanlarını inceleme, veri setleri geliştirme, veri madenciliği yapma gibi onların becerilerini alıyoruz. Bunu bizim diyabeti nasıl yöneteceğimize dair tecrübemizle birleştiriyoruz. Bizim insülin cihazları yapma tecrübemizi de geliştiriyoruz. Öyle bir uygulama yapalım ki bir diyabet hastasının bütün ihtiyaçlarını karşılayalım. Bunun yollarından biri bir insülin pompası olabilir. Bu ortak girişimi sürekli glikoz takibiyle birleştirebilirsek o zaman insülin pompası, insülin yazılımı ve algoritmalarının hepsini bir araya getirmiş olacağız. Buna yapay pankreas diyebiliriz. Kapalı bir sistem olacak ve hastanın hem takibini hem de tedavisini yapacak. Bu hayal ettiğimiz gibi olursa bunu hastaların vücuduna implante ederek şifayı getirmek olacak. Bu, pankreas gibi çalışacak” dedi.

‘Önümüzdeki yıl ABD’de denenecek’

Pazardaki insülin pompalarının kullanıcı müdahalesi gerektirdiğini ifade eden Jensen, “Hiçbiri tam otomatik değil. Bizim amacımız aynı zamanta Tip 2 diyabetliler için de uygun olan bir yaklaşım geliştirmek ve bunu daha geniş kitlelere yayabilir miyiz, buna bakıyoruz. Şu anda piyasada bulunan gelişmiş pompalar, gelişmiş ülkelerde kullanılıyor, ancak son derece uzmanlaşmış merkezlerde uygulanabiliyor. Eğer daha basit, kolay ve erişilebilir bir yaklaşım geliştirebilirsek çok daha fazla sayıda hastaya ulaşabileceğiz. Amacımız hastanın minimum müdahalesine ihtiyaç duyacak bir pompa geliştirmek. Bu projede teknoloji şu anda hazır. Algoritmalar ve cihazlar hazır elimizde.

Hedefimiz bunu bir araya toplayarak bir aplikasyon geliştirmek. Bunun için birkaç yıllık bir süreden söz ediyoruz. Hatta önümüzdeki yıl ABD’deki bazı merkezlerde bunların denemeleri başlayacak. Hastanın kıyafetinin altında, görünmeden taşıyabileceği bir boyutta olacak. Burada bizim asıl odak noktamız Tip 2 diyabet hastaları” diye konuştu.