İşte o fabrika!

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra 4 binden fazla davetli eşliğinde resmen hizmete açılan Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (TOGG) Gemlik’teki tesisleri, uzun zamandır merak konusuydu. Nitekim tesislerin içi sadece Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyet tarafından gezilmiş, tesisin bölümlerinin son haline ilişkin çok fazla bilgi yer almamıştı basında...

Togg’un davetlisi olarak Gemlik Kampüsü’ne giderek hazırlıkları yerinde görme ve üretilecek ilk model olan C-SUV’u test etme imkanı bulan gazeteciler arasında, Milliyet’i temsilen ben de yer aldım. 1.2 milyon metrekarelik alan üzerinde inşa edilen kampüste, 230 bin metrekare kapalı alanda “gövde”, “boya” ve “montaj” tesislerinin yanı sıra “Ar-Ge Merkezi”, “Tasarım Merkezi”, “Prototip Geliştirme ve Test Merkezi”, “Strateji ve Yönetim Merkezi”nin yanı sıra “Kullanıcı Deneyim Parkı” birimleri yer alıyor.

Daha önce kaba inşaatı tamamlandığı sırada gittiğimizde göze çarpan ve “naylonlarıyla” duran mavi renkli 250 robot, artık tesis içindeki yerlerine monte edilmiş ve çalışmalara çoktan başlamış. Yoğun olarak “gövde bülümü”nde göze çarpan robotlar, burada basılmış halde gelen ana gövde parçalarını birbirine kaynaklayıp aracın ana gövdesini oluştururken, gövde de yine yoğun olarak robotların çalıştığı boyahaneye gidiyor.

Mart ayında gazlayacak

Burada titizlikle boyanan ve paslanmaya karşı katoferez işlemine tabi tutulan ardından da fırınlara yollanan araçlar, “Montaj” bölümünde artık birleştiriliyor ve fabrikadan çıkacak hale geliyor. Halen fabrika yüksek adetli seri üretim için gerekli olan “tip onayı” testlerine sokulmak üzere belirli sayıda üretim yapıyor.

Togg CEO’su Gürcan Karakaş, aracın yurtdışı pazarlarda da satılacağını hatırlatarak, tip onayı için geçmesi gereken yaklaşık 92 test ve uyması gereken 16 regülasyon yani düzenleme bulunduğu belirterek, yıl sonuna kadar sadece testler için 165 adet araç üreteceklerini kaydetti. Tüm bu işlemlerin ve tip onayı alınmasının en geç mart sonuna kadar tamamlanacağını belirten Karakaş, şöyle konuştu:

Teşvik Belgesi’ne göre, kamunun Devlet Malzeme Ofisi aracılığıyla Togg’dan satın alacağı toplam araç sayısının 2035 yılına kadar toplamda 30 bin adet olduğunu hatırlatan Gürcan Karakaş, “Togg, fikri ve sınai mülkiyet hakları yüzde 100 Türkiye’ye ait olan doğal olarak yüzde 100 yerli bir proje. Günümüzde yerliliği kullandığınız parça sayıları değil, mülkiyet hakları belirliyor. Parça sayılarıyla bakarsak yüzde 70’i geçer. Togg, C-SUV için tedarikçilerinin yüzde 75’ini Türkiye’den sağladı. Bu oran değer olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Togg’un hedefi, batarya tesisi de devreye girdikten sonra yüzde 68’lik yerlilik oranına ulaşmak. Bu 2025 sonu, 2026 ortası gibi olur” dedi.

‘Model adı için çalışıyoruz’

Togg’un C-SUV modeli, tek motorlu ve arkadan itişli (yaklaşık 217 HP), iki motorlu ve 4 tekerlekten çekişli olarak iki (429 HP) olmak üzere iki farklı versiyonda satışa sunulacak. Menzil seçenekleriyse 300 km ve 500+ km olacak. Araç 3 yıl garantiyle satılacak. Batarya 8, gövde paslanmazlık garantisi de 10 yıl olacak. Modelin adı konusunda da çalışmalarını sürdürdüklerini kaydeden Karakaş, “Kesinlikle bir kelime gibi bir şey olmayacak. Harf ve sayılardan ya da sadece sayılardan oluşabilir” dedi.

Testini de yaptık

Fabrika gezisi sonrası Togg’un ilk kez direksiyonuna da geçerek, sosyal medyada çok konuşulan “ivmelenme testi”ni de gerçekleştirdik. Araçtan sorumlu bir mühendis eşliğinde yaptığımız test sürüşü, “Sport” sürüş modunda ve fabrikanın 1.6 km’lik test pistinde gerçekleşti. Aracın ivmelenmesi gerçekten de sıradan (performanslı ve modifiyeliler hariç) benzinli ve dizel motorlu araçlardan çok farklı. Bunda, elektrikli araçların ürettiği çekiş gücünün yüksekliği, tek kademeli vites bulunması nedeniyle gücün tamamen tekerleklere aktarılabilmesi ve elbette kullandığımız versiyonunun çift motorlu olmasının da etkisi büyüktü. Bununla birlikte, iç mekan kalitesi, döşeme ve iç mekan parçalarından ses gelmemesi de notlarımıza eklendi.

İlk kaynağı CEO yapıyor!

Avrupa’nın en temiz boyahanesi bu kampüste bulunuyor. Metrekarede 5 gramdan az olan “uçucu organik bileşen” salımı, Türkiye’deki yasal sınırın 9’da 1’i, Avrupa’daki yasal sınırın ise 7’de 1’i değerinde,

* Boyahaneye getirilen astarla boyanmış gövde, asıl rengine kavuşacağı havuza girmeden tüm tozlarından arındırılmak için “deve kuşu tüyleri”nin arasından geçiriliyor,

* Kağıtsız, dijital çalışma prensiplerine göre tasarlanan kampüs, yüksek otomasyona sahip,

* Gövde bölümünde otomasyon oranı yüzde 90’a ulaşmış durumda,

* Tesiste kullanılan 250 robotun tamamı, şirkette çalışmaya başlayan ilk 250 kişinin adını taşıyor. CEO Gürcan Karakaş’ın adını taşıyan robot, gövde bölümünde yapımına başlanan her bir otomobilin ilk kaynaklarını yapıyor,

* Tesiste toplam 630 kişi çalışıyor. Togg’un farklı yerlerdeki diğer binalarıyla birlikte de toplam sayı şimdilik 1400 civarında. Ancak hedef, yıllar içinde 4 bin 300 kişi,

* Halen yıllık 100 bin adetlik üretim kapasitesi var ancak diğer modellerin de devreye girmesiyle 175 bin adede ulaşılması planlanıyor,

* Togg’da toplam çalışanların yüzde 26’sı kadın,

* İkinci model C-Sedan 2025’in ilk yarısı, C-XCoupe ise 2026’da üretilmeye başlanacak.

LEVENT KÖPRÜLÜ