Amerikalı gözüyle Türk eğitimi

Biri Ankara'dan büyükelçilikten diğeri ABD'den iki Amerikalı konuk geldi. Eğitim üzerine sohbet ettik. Onlar Türkiye ile ilgili merak ettiklerini ben de onlarla ilgili merak ettiklerimi sordum.
Resmi görevli olanı kritik konulara yorum getirmedi ama profesör olanı çok rahattı.
Önce Bush / Ecevit zirvesinde, Bush'un bizim ABD'deki Türk öğrencilerle bu kadar ilgilenmesinin ne anlama gelebileceğini sordum. Prof. Grabe, bizde politikacılar, kamuoyunun hoşuna gittiği için eğitimle ilgili konuşmayı severler dedi. Anlaşıldı ki bizimkiler o kadarını bile beceremiyorlar...
ABD Büyükelçiliği İngilizce Eğitim Ataşesi Tom Miller ise öğrencilerin karşılaştığı başta vize olmak üzere tüm sorunların bir yıl içerisinde çözüleceği umudunda...
ABD'de yüksek öğretim ne kadar güçlü ise temel eğitim de bir o kadar zayıf olarak bilinir. Bizim ilköğretim mezunları, onların yanında lise mezunu kadar bilgilidir. Neden böyle olduğunu sordum. Cevap çok açıktı:
Bizde temel eğitimin üç amacı var. Bir öğrenciyi sosyalleştirmek, iki okuma yazma öğretmek, üç matematik öğretmektir. Önemli olan temel amaçlardır. Öğretmen yetiştiren eğitim fakülteleri, temel eğitimde dünyanın çok önemli olmadığı ve ileride unutulacak ya da değişecek bilgilerin öğretilmemesi kanısındalar.
İşe bakın! Biz kendi halinde bir ülke olarak öğrencilerimize bütün dünyayı öğretirken, tek başına dünyanın patronluğunu üstlenen ABD, kendi öğrencilerine dünyayı öğretmiyor. Bu işte bir terslik olduğu kesin! Bizde mi yoksa onlarda mı ona da siz karar verin.
Lise eğitiminin bizde çok zor olduğu konusunda da fikir birliğine varıldı. Öğrencilere öyle ağır matematik öğretiyorsunuz ki sanki mühendis ya da matematik profesörü olacaklar. Bu kadarı gereksiz. Lisede böylesine yüklenirseniz üniversiteye gidince ne okuyacaklar dediler. Bence de çok haklılar...
Yıllardır müfredat programları hafifleyecek deniliyor ama bir türlü arkası gelmiyor. Hala bilgi hamallığına devam!..
Lisede başarısız bir öğrenci, üniversitede başaralı olabilir mi? Eğer doğru seçim yaparsa kesinlikle evet diyorlar. Oysa biz lisede başarısız diye ÖSS'de ne kadar başarılı olsalar da öğrencilerin canına okumaya devam ediyoruz...
En merak ettiğim konulardan birisi de yıllarca yabancı dil okutmamıza karşın öğrencilerin neden İngilizce öğrenemediklerine ilişkindi. Sordum. Cevap ilginçti:
Öğrenci okul bittiğinde eğer yabancı dilin hayatında kritik bir rol oynayacağını hissetmiyorsa kendisini zorlamaz. Dolayısıyla öğrenemez. Ayrıca tüm öğrencilere aynı yoğunlukta ders vererek herkese yabancı dil öğretmek çok zor. İlgili olanlarla olmayanları ayırmak gerekir...
Amerikalıların bu konuda merak ettiği ise okullarda neden Fransızca ve Almancadan vazgeçilerek tümden İngilizceye dönüldüğü. Evet bu sorunun cevabını biz de çok merak ediyoruz. Bir yandan AB'ye girmek için can atıyoruz öte yandan onların dillerini okullardan kaldırıyoruz. Hem de tümden, sanki tepki gösterircesine...
Özetin özeti: Yabancılar sık sık gelip eğitim sistemimizi yakından sorguluyorlar. Keşke bizim eğitime yön verenlerimiz de bu kadar ilgili olabilseler...