Cumhuriyetin mimarı Ankara šniversitesi (1)

Bir Ankaralı olarak o hep bizim üniversitemizdi. Ondan da "te o Atatürk'ün ve Cumhuriyet'in ilk üniversitesiydi. Onunla hep gururlandık. Ç"ken bir imparatorluktan laik, demokratik, çağdaş bir ülke yaratan onlar oldu.Fakültelerini bir bir Atatürk bizzat kendisi kurdu...Osmanlı'nın son d"neminde genç kuşaklar savaş alanlarında yitip gitti. Çanakkale'de, Galiçya'da, Kafkasya'da. Savaş ve işgaller sadece aydınları değil, "ğrenci ve "ğretim kurumlarını da yuttu. Ayakta kalanlar ise işgalin ortasında sıkışıp kaldılar. Hele bazıları vardı ki Mustafa Kemal ve Ankara için Osmanlı y"netiminden farklı düşünmüyordu...TBMM kurulmuş, Kurtuluş Savaşı kazanılmış, saltanat ve hilafet kaldırılmış, Mustafa Kemal cumhurbaşkanı olmuştu. Ama Atatürk hala huzursuzdu...En yakınındakiler her şey oldu bitti coşkusu yaşarken o her şey daha yeni başlıyor mesajı veriyordu.Bir yandan "ğretmenlere asıl zaferi siz kazanacaksınız derken "te yandan çağdaş Türkiye'yi yaratacak olan Ankara šniversitesi'nin hayallerini kuruyordu.Henüz hilafet ve saltanat kaldırılmamışken 1922'de Meclis'te şunları s"ylüyordu:"Kanunlarımız uygar ülkelerin mevzuatı düzeyine çıkartılacaktır. Zira adalet mekanizmasının işlerine kimse karışmayacaktır..." Hani hep en yakınınızda olup da hiç ziyaretine gidemediğiniz çok "nemli yakınlarınız olur ya benimle Ankara šniversitesi arasındaki ilişki de hep "yle oldu. Eminim pek çoğunuz için de durum farklı değil. Hukuk Fakültesi kuruluyor İtirazların çoğu haklı gerekçelere dayanıyordu. Savaştan çıkalı henüz üç yıl olmuş ve elde avuçta bir şey yoktu. Ama Atatürk sabırsızdı. Ve ilk fakülte kuruldu. Bazı milletvekilleri ısrarla İstanbul Hukuk Mektebi'nin ders programının uygulanmasını istediler. İşte o an Kars milletvekili Ahmet Ağaoğlu s"z aldı ve Meclis duvarlarında tekar tekrar yankılanan şu s"zleri s"yledi:"Tamam ama Ankara zihniyetiyle..." Atatürk bir hukuk devleti kurmak istiyordu. Ama elinde ne çağdaş hukukçular vardı ne de onları yetiştirecek bir okul. 1925'te Cumhuriyet'in ilk fakültesi b"yle kuruldu. G"rev Adliye Bakanı Mahmut Esat Bozkurt'a verildi. İşi zordu. Meclis'ten itirazlar yükseliyordu. İstanbul'da Hukuk Mektebi varken, Ankara'da yeni bir mektep açmak niye idi? Hoca, "ğrenci ve kaynak nereden bulunacaktı? Ankara'da Ankara Lisesi'nden başka okul yokken, milletvekilleri bile kalacak yer sorunu yaşarken "ğrenciler nerede barınacak, nerede "ğrenim g"recekti? Mülkiye Ankara'ya taşınıyor Atatürk'ün kurduğu ikinci fakülte Ziraat Mektebi oldu. Ardından İstanbul'daki Veterinerlik ve Mekteb - i Mülkiye yani Siyasal Bilgiler Fakültesi de Ankara'ya taşındı...Hitler'in zulmünden kaçan Alman profes"rlere genç Türkiye Cumhuriyeti kapılarını sonuna kadar açtı. Dünyaca ünlü bilim adamları Ankara šniversitesi'nin kuruluşunda "nemli rol oynadı. Bu arada mastır ve doktora "ğrenimi için yurtdışına çok sayıda genç g"nderildi.Tamamı çok iyi eğitim g"rerek geri d"ndü. 9 Ocak 1936'da yine Atatürk'ün yoğun gayretleriyle kurulan Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi'nin açılışı vardı. T"ren konuşmalarının ardından zarif bir Türk kadını kendinden emin adımlarla kürsüye gitti ve ilk dersi verdi. Bu Afet İnan'dı. Kat edilen yolun en güzel "rneğiydi...™zetin "zeti: Ankara šniversitesi'ni gezerken attığım her adım, beni aldı geçmişe g"türdü. Yoktan modern bir ülke yaratan mimarlar, kendi yarattıkları eseri geleceğe taşıma konusunda da aynı kararlılık, gayret ve heyecan içerisindeler. Duysaydım inanmazdım. Ama g"rdüm ve umutluyum. Hem de çok! Niyesi yarın... aguclu@milliyet.com.tr 1933 reformu gerçekleşinceye kadar İstanbul šniversitesi ile Ankara arasında hep sorun yaşandı. Bu yüzden Atatürk ve arkadaşları Cumhuriyet'in mimarlarını Ankara'da kendi g"zleri "nünde yetiştirmek istediler...