Cem Kılıç

2019 yılı için asgari ücret net 2.020,9 TL olarak belirlendi. Asgari ücret çalışma hayatındaki pek çok konu için temel gösterge niteliğinde. Yani, asgari ücret artınca yalnızca asgari ücretlinin eline geçen net rakamda değil, çalışma hayatındaki pek çok noktada değişiklik oldu. 65 yaş aylığı alanlar, gelir testi yaptıracaklar, borçlanma yapacaklar bile asgari ücretteki değişimden etkilendiler. Çalışma hayatında asgari ücretle birlikte değişen hususları ve asgari ücretteki değişimden hangi kesimlerin nasıl etkilendiğini aktaracağım.

Temmuzda artacak mı?

Asgari ücret 2016 yılına kadar yılda bir kez ancak altışar aylık dönemler için belirleniyordu. Ocak ayından temmuz ayına kadar ilk altı aylık dönem için belirlenen miktar, temmuz ayında artıyor ve aralık ayına kadar ikinci altı aylık dönemde asgari ücret değişiyordu. 2016 yılından itibaren ise asgari ücret yıllık olarak belirlenmeye başlandı. 2019 yılı için de asgari ücret yıllık olarak belirlendi. Yani temmuz ayında asgari ücret artmayacak.

Bağ Kur primi etkilenir mi?

Eski adıyla Bağ Kur, yeni adıyla 4/b’liler her ay SGK’ya primlerini kendileri öderler. Bağ Kur’lunun ödeyeceği prim miktarı da gelirinden bağımsız olarak kendisi

18 Aralık, Birleşmiş Milletler tarafından her yıl göçmenlerin sosyo- ekonomik, siyasi, psikolojik ve hukuki sorunlarını vurgulamak amacıyla “Uluslararası Göçmenler Günü” olarak kutlanıyor.

Uluslararası göçmen, yabancı bir ülkede doğmuş veya doğum yeri bilgisi bulunmayan yabancı kişi anlamına geliyor. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi tarafından yayınlanan göçmenlere ilişkin verilere göre, dünyada 258 milyon uluslararası göçmen bulunuyor.

234 milyonu çalışma çağında

Göçmen işgücü, halihazırda ikamet ettikleri ülkede çalışmakta veya işsiz olan çalışma çağındaki yabancıları ifade ediyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre, göçmenlerin 234 milyonu 15 yaş ve üzerinde, yani çalışma çağında. Çalışma çağındaki göçmenler, 15 yaş ve üzerindeki küresel nüfusun yüzde 4.2’sini oluşturuyor. Bununla birlikte, 164 milyon göçmen de istihdamda yer alıyor. Göçmen işçiler de küresel düzeyde tüm çalışanların yüzde 4.7’sini temsil ediyor. Diğer taraftan, göçmenlerin bulundukları ülkeler itibarıyla işgücüne katılım oranları (yüzde 70), yerel vatandaşlarınkine (yüzde 61.6) oranla daha yüksek.

2017’de uluslararası göçmen sayısı arttı

Uluslararası göçmenlere ilişkin Uluslararası Çalışma

İş ilişkisinin sona ermesi halinde işçilerin kıdem tazminatına hak kazanmaları iş ilişkisinin sona erme nedenine bağlıdır. 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi, kıdem tazminatına hak kazanma bakımından işçinin işten ayrılmasıyla işverenin işçiyi işten çıkarmasını birbirinden ayırmıştır. İşverenin işçiyi işten çıkardığı durumlarda, işçinin İş Kanunu’nun 25/II. maddesinde sayılan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan bir davranışı bulunmuyorsa, çalışana kıdem tazminatı ödenmek zorundadır. Bu nedenle işveren işçiyi ister bildirimli olarak, isterse 25. maddede sayılan diğer sağlık nedenleri, zorlayıcı nedenler ya da tutukluluk nedeniyle derhal çıkarsın, kıdem tazminatı ödemek zorunda kalacaktır. İşçi açısındansa tam tersi bir düzenleme getirilmiş, işçinin ancak İş Kanunu’nun 24. maddesinde sayılan haklı nedenlerden birine dayanarak işten ayrılması halinde kıdem tazminatına hak kazanacağı kabul edilmiştir. Haklı nedenler dışında işçi ancak üç nedenden birine dayanarak işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.

Evlilikte, askerlikte ve emeklilikte kıdem tazminatı var

İşçinin kabul edilen ifadeyle istifa etmesi halinde kural olarak kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır.

6740 sayılı Kanunla 10.08.2016 tarihinde 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa eklenen madde gereğince; Türk vatandaşı veya mavi kartlı olup, 45 yaşının altındaki tüm 4-a ve 4-c kapsamındaki çalışanlar ve çalışmaya yeni başlayacaklar, otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemine (BES) dahil edilmişlerdi.

Otomatik katılımlı BES nedir?

Otomatik katılımlı BES, çalışanların çalışma döneminde sahip oldukları hayat standartlarını emeklilik döneminde de koruyabilmeleri amacıyla emekliliğe yönelik tasarrufu teşvik eden işyeri bazlı bir sistem. Otomatik katılımlı BES’te 45 yaşını doldurmamış, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Emekli Sandığı’na bağlı mevcut çalışanlar ile yeni işe başlayanlar, çalıştıkları işyerleri aracılığıyla sisteme dahil oluyorlar.

5 ila 9 çalışanı bulunan işyerleri için kritik tarih

Kanunda getirilen düzenlemeye göre, otomatik katılımlı BES’e kademeli bir geçiş süreci söz konusu.

Yani, özel sektör çalışanları işyeri büyüklüğü dikkate alınarak sisteme dahil ediliyor. Bu kapsamda, çalışan sayısı beş ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren sisteme dahil edilecekler. Bu sistemdeki son genişleme olacak.

Yen

Stajyerlik, çalışma hayatında uzun soluklu bir kariyerin başlangıcı olabilir. Staj dönemi, sadece uygulamaya ilişkin esasları öğrenmek anlamına gelmiyor, aynı zamanda staj gören öğrencilerin yeteneklerini ve özgeçmişlerini geliştirebilecekleri, iş hayatını tanıyabilecekleri ve profesyonel çalışanlarla iletişim kurabilecekleri bir fırsat.

Mevzuat gereğince, bazı firmaların stajyer çalıştırma zorunluluğu bulunuyor. Ayrıca, stajyer çalıştıran işverenlerin zorunlu staj döneminde stajyerlere ücret ödeme yükümlülüğü de söz konusu.

Hangi işletmeler stajyer çalıştırma zorunluluğu kapsamında?

Hangi işletmelerde mesleki eğitim gören veya staj yapan öğrencilerin çalıştırılması gerektiği 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile belirlenmiş durumda. Buna göre, mesleki eğitim kapsamında olan ve 10 ve daha fazla sayıda çalışanı bulunan işletmelerde mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim ya da mesleki ve teknik eğitim veren yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırılması gerekiyor. Bu kapsamda, çalışan sayısının en az yüzde 5’i kadar öğrenci işletmede beceri eğitimi, tamamlayıcı

Yıllık ücretli izin çalışanların dinlenmesi için olmazsa olmaz bir hak. Bununla birlikte işyerlerinin büyük bir bölümünde yıllık izinlerin biriktiği görülüyor. Biriken yıllık izinler her ne kadar çalışanlarda işten ayrılmaları halinde ödenecek bir ek tazminat algısı yaratsa da hukuka aykırı bir uygulamadır. Esas olan yıllık iznin hak edildiği yıl içerisinde kullandırılmasıdır. Burada amaçlanan çalışanın yıllık olarak dinlendirilmesi ve iş sağlığı bakımından düzgün şekilde çalışabilir hale gelmesidir.

İşten ayrılan biriken izin parası alabilir

Çalışanlar çoğu zaman, “İzin kullanmayayım işveren bana iznin parasını versin” diyebiliyorlar. İşverenlerse biriken yıllık izinlerin ilerde maliyeti daha da artıracağını düşünerek, biriken yıllık izinlerin parasını aralıklarla ödeyerek o dönemi tasfiye etmek isteyebiliyorlar. Ne var ki bu mümkün değil, yıllık iznin muhakkak boş zaman olarak kullanılması gerekiyor. Çalışanlar bu haktan kendi istekleriyle bile vazgeçemezler. Ancak iş sözleşmesi sona ermişse, işte o zaman işçiler kullanılmadıkları izinlerinin paraya çevrilmesini isteyebilirler. İşten ayrıldıkları tarihteki brüt ücret üzerinden kullanılmamış yıllık izinlerini para olarak

Emekliliğe ilişkin çokça sorulan sorulardan biri, sağlığını yitirenlerin erken emekli olup olamayacağıdır. Hastalanan, ameliyat olan ve rapor alıp işine devam edemeyenlerin aklında nasıl emekli olacakları sorusu vardır. Çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olan kişiler malulen emekli olabilir. Ancak malulen başka şartlar da var.

Öncelikle rapor şart

İlk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporudur. Bu raporu almak için ilk olarak SGK merkezlerine başvurmak ve yetkili hastaneye sevk edilmeleri gerekir. Doğrudan hastaneye başvurarak rapor almak yerine SGK’ya başvurarak sevklerini gerçekleştirmeli. Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1.800 gün prim ödemesi yoksa veya prim ödemesini borçlanma ile 1.800 güne tamamlayamıyorsa malullük aylığı alamaz.

İkinci şart, kişinin malullük için gerekli sağlık kurulu raporunu almak üzere SGK’ya başvurduğu tarihte en az 1.800 gün ödenmiş priminin olmasıdır. Malullük talep eden kişilerin SGK’ya başvurdukları tarihte en az 5 yıl prim ödemiş olmaları gerekmektedir.

1.800 gün borçlanma

Malulen emekli olma talebinde bulunan kişinin başvuru tarihinde 1.800 gün primi yok fakat

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından yeni yayınlanan Küresel Ücret Raporu 2018/19, küresel düzeyde ücret artışının 2008’den beri en düşük seviyede olduğunu ve kadınların hala erkeklere göre yüzde 20 daha az kazandığını ortaya koyuyor. “Cinsiyete Dayalı Ücret Farklılıklarını Anlamak” teması ile yayınlanan raporda küresel ücret artışının zayıf ve dünya genelinde yüzde 20 civarında olan toplumsal cinsiyet farkının da kabul edilemeyecek kadar yüksek olduğu vurgulanıyor.

Raporda dikkati çeken ilk husus, küresel ücret artışının, 2008 ekonomik krizinden önceki seviyelerin çok gerisinde olması. 136 ülkeden elde edilen verileri içeren rapor, reel olarak, yani enflasyona göre, 2016’da yüzde 2.4 düzeyinde olan küresel ücret artışının 2017 yılında yüzde 1.8’e düştüğünü ortaya koyuyor. Dahası, küresel düzeyde ücret artışı 2017 yılında, son 10 yılın en düşük seviyede gerçekleşmiş durumda.

G20 ülkelerinde ücret artışları

Ücret artışlarının analiz edildiği rapora göre, ayrıca G20 ülkelerinde 2016 yılı itibarıyla yüzde 0.9 olan reel ücret artışı 2017’de yüzde 0.4 düzeyine gerilemiş durumda. Buna karşılık, gelişmekte olan ve yükselen ekonomiler kategorisinde yer alan G20 ülkelerinde, 2016