Cem Kılıç

2012’ye kadar iş sağlığı ve güvenliği alanında başlı başına tek bir kanun yoktu. 6331 sayılı yasayla önemli bir adım atıldı. Kanun maddeleri tek tek ele alındığında günümüz modern işletmecilik anlayışıyla uyumlu, teknolojik değişimleri karşılayan bir yapıda olduğu görüldü. Özellikle iş kazasının ortaya çıkmasını önleyici, koruyucu bir anlayış kanunun geneline hâkim oldu.

Mevzuat tamamlansa da maalesef iş kazaları durmak bilmedi. 2013 - 2014 yılında yaşadığımız büyük maden kazaları ve inşaatlarda meydana gelen kazalar peşi sıra geldi. Ne yazık ki iş kazaları halen daha devam etmekte, hız kaybetmemekte.

10 ayda 1640 işçi

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi verilerine göre 2018’in ilk 10 ayında 1640 işçimizi iş kazalarında kaybettik. Ülkemizde ayda ortalama 140 işçi iş kazasında yaşamını yitiriyor. Sadece ekimde iş kazasında hayatını kaybedenlerin sayısı 177.

Ölümler en çok inşaat, tarım, taşımacılık, ticaret/büro, metal, enerji, madencilik ve belediye/genel işler iş kollarında yaşanıyor.

İSİG Meclisi raporuna göre ekim ayında meydana gelen ölümlü iş kazalarında hayatını kaybeden işçilerimizin sadece 3’ü (yüzde 1.69) sendikalı. 174 çalışan ise (yüzde 98.3) sendikalı değil.

Örgütl

İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması iş yerinde sağlık ve güvenlik tedbirlerinin alınması kadar işçilerin dikkatli bir şekilde iş yapmalarına da bağlıdır. İşçilerin dikkatli bir şekilde iş yapmaları ise ancak yeterli düzeyde dinlenmeleri halinde mümkün olmaktadır. Bu ihtiyaç doğrultusunda dinlenme hakkı bir anayasal hak olarak Anayasa’da düzenlenmiştir. Bu hakkın kullanımı ise başta İş Kanunu olmak üzere birçok kanunda ayrı ayrı detaylandırılmıştır. Dinlenme hakkı çalışanın günlük ara dinlenmesinden yıllık ücretli izne kadar birçok dinlenme süresini kapsamaktadır. Fakat bu dinlenme sürelerinden bir tanesi var ki iş sağlığı ve güvenliği ihtiyacını aşmakta, çalışanın ailesi ve sosyal çevresiyle vakit geçirmesinin tek kaynağı olmaktadır. Hafta tatili işçilere yedi günlük zaman dilimi içinde en az yirmi dört saat dinlenme imkânı tanıyan tatil türüdür. Bu şekilde işçilere dinlenme imkânı tanındığı gibi, ailesiyle vakit geçirme imkânı da tanınmaktadır.

ÖNCEKİ GÜNLERDE ÇALIŞILMIŞ OLMALI

Hafta tatili İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Buna göre, işçiler tatil gününden önceki işgünlerinde çalışmış olmaları koşuluyla yedi günlük zaman dilimi içinde en az yirmi dört saat dinlendirilmek zorundadır.

Emeklilik çalışanların statülerine göre, yani SSK’lı (4-a), Bağ Kur’lu (4-b) veya devlet memuru (4-c) olmalarına göre farklılık gösterir. Her bir statü içerisinde bulunanların belirli koşulları yerine getirmesi beklenir. Ayrıca, kadın çalışanla erkek çalışan arasında da emeklilik koşullarının tamamlanması bakımından farklılıklar vardır. Bugünkü yazımızda sigortalı, yani 4-a’lı çalışanlar bakımından emeklilik koşullarını inceleyeceğiz.

Genel olarak bir veya birden fazla işverene bağlı olarak hizmet sözleşmesiyle çalışanlar için 4-a, yani eski adıyla SSK koşulları geçerlidir. Bu sigortalılar için emeklilikte üç koşulun bir arada yerine getirilmesi şarttır. Hem emeklilik için gerekli yaşı tamamlayacak-sınız, hem prim ödemeniz dolmuş olacak hem de başlangıçta erkek ve kadın için farklı olan sigortalılık süreniz tamamlanacak. İşte bu üç koşul tamamlanınca emekli aylığına hak kazanırsınız.

SSK’lılar için emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. Sigortaya giriş tarihinize göre emeklilik yaşınız ve ne kadar prim ödeyeceğiniz ortaya çıkıyor. Sigortalıların emeklilik koşullarında zaman içerisinde yapılan yasal değişiklikler ise farklı emeklilik tarihlerinin ortaya

Rusya Federasyonu üniversiteleri çok köklü bir geçmişe sahip. Bilim dünyasının parlayan yıldızları bu üniversitelerde eğitim görüyorlar. Rus üniversiteleri günümüzün akademik atmosferinde zaten mevcut olan altyapılarıyla çağın gerektirdiği tüm imkânları öğrencilerine sunuyorlar. Ruslar, Türk üniversiteleriyle iş birliğini ön planda tutmayı da çok önemsiyorlar.

Bu bağlamda TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi öncü olarak bu iş birliğini sağlıyor. TOBB ETÜ Uluslararası Girişimcilik Bölümü öğrencilerini 3 ve 4. sınıfta Rus üniversitelerine gönderiyor. Bu gençler Rusya’da işletmecilik ve girişimciliği bu coğrafyanın dinamikleri çerçevesinde teorik ve pratik çerçevede öğreniyorlar. Ayrıca, TOBB vasıtasıyla bu öğrenciler Rusya’da Ukrayna’da iş yapan Türk Girişimcilerin sağladığı imkânlarla yakın bir gelecekte Moskova’da, Saint Petersburg’da, Kiev’de istihdam edilecekler. Ben de TOBB ETÜ öğretim üyesi olarak bu iş birliğini yerinde gözlemledim. Hem eğitim hem de işgücü piyasası bağlamında uluslararası düzeyde önemli bir iş birliğine tanıklık ettim.

İstihdam kapısı

Günümüzün küresel şartlarında istihdamı başka ülke fırsatları içinde geliştirmek önemli. TOBB imkânlarıyla hem Türkiye’de hem

16 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile üniversite öğrencilerine yönelik Toplum Yararına Programların uygulanmasına ilişkin esaslar belirlenmiş oldu. Genç işsizliğinin yetişkin işsizliğinin iki katı düzeyinde seyrettiği ve iş ilanlarında işveren tarafından adaylardan genellikle “iş tecrübesi” beklendiği düşünüldüğünde, düzenlemenin son derece önemli olduğunu söylemek mümkün. Toplum Yararına Programlar sayesinde pek çok genç ilk kez işgücü piyasasına katılarak hem bir gelir elde edecek hem de özgeçmişinde belirtebileceği bir iş tecrübesi kazanmış olacak.

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından hazırlanan yönetmelik gereğince, açık öğretim, yüksek lisans ve doktora öğrencileri hariç olmak üzere yükseköğretim öğrencilerinin çalışma hayatıyla tanışmalarını sağlamak ve bu kişilere çalışma disiplini kazandırmak amacıyla toplumsal faydanın yüksek olduğu alanlarda haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarında en fazla üç ay süreyle Toplum Yararına Programlar uygulanabilecek.

- Toplum Yararına Program nedir?

İşsizliğin yoğun olduğu dönemlerde veya yerlerde doğrudan veya yüklenici aracılığıyla toplum

İşveren güvenlik açısından çalışanların e-postalarını takip ederken, çalışanlar şahsi yazışmaları gerekçe göstererek karşı çıkıyor...

Günlük hayatımızda olduğu gibi çalışma hayatında da yazışmalar elektronik ortama taşındı.

Bir şirketin hem dışarıyla hem de kendi çalışanları arasında yaptığı yazışmalar çoğu zaman e-posta üzerinden gerçekleşiyor. Yazılı dokümanların gönderilmesinden büyük ölçüde kaçılıyor, bu şekilde hızlı ve ekonomik bir iletişim ağı kurulmuş oluyor.

Ne var ki işyerinde e-posta kullanımı da birtakım riskleri beraberinde getiriyor. Şirketin ciddi anlamda zarar görmesine sebep olabilecek bu riskler, güvenlik önlemleri ile bertaraf edilmeye çalışılsa da çoğu zaman yetersiz kalıyor.

Şahsi yazışma varsa...

İşverenlerin e-postalar üzerinden oluşabilecek riskleri önlemek adına aldıkları güvenlik önlemlerinin çalışanlar üzerinde de birtakım etkileri oluşabiliyor. Sorun özellikle çalışanların e-postalarının takip edilmesi noktasında doğuyor.

İşveren güvenlik nedeniyle e-postaları takip etmek isterken, çalışan o e-postalar üzerinden şahsi yazışmalarının da var olabileceği endişesiyle bu takibe karşı durabiliyor. Daha önce çalışanların internet üzerinde yaptıkları işlemlerin takibi

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hayata geçtiğinde hukuki olarak iş sağlığı ve güvenliği açısından büyük bir adım atılmıştı. Ancak iş sağlığı ve güvenliğinde önemli olan hukuki düzenlemeler değil, iş sağlığı ve güvenliği bilinci ve kültürünün gelişimidir. İş sağlığı ve güvenliği bilinci ve kültürünün gelişimi sağlanmadan hukuki çerçevenin yeterliliğinin sonuç doğurması mümkün değildir.

Bu bilinç ve kültürün oluşması adına 2012 yılından bu yana pek çok uygulama, proje hayata geçti. İş yerlerinin daha güvenli olması adına pek çok adım atıldı. Bu uygulamalardan bir tanesi de, iş kazası yaşamayan işverenlerin ödüllendirilmesi. Bu çerçevede üç yıl boyunca 10’dan fazla çalışanı bulunan ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde ölümlü veya sürekli iş göremezlik gelirinin bağlanmasına neden olan kaza yaşanmamışsa işverene prim teşviki sağlanacak.

Hangi işyerleri kapsamda?

Uygulama çerçevesinde prim teşvikinden çok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10’dan fazla çalışanı bulunan iş yerleri faydalanacak. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş yerlerini tehlike sınıfına göre üçe ayırıyor. Çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olarak iş yerleri sınıflandırılıyor. Çok tehlikeli iş yerleri madenler,

Zor anda işçi çıkarmak yerine ‘kısa çalışma’ya geçilmesiyle ilgili yeni düzenleme yapıldı...

Ekonomik zorluk dönemlerinde işletmelerin süreci yönetebilmek için seçeneklerinden biri de işçilerinin iş sözleşmelerinin feshedilmesi yerine kısa çalışma ödeneğinden yararlanılması.

Kısa çalışma, ekonomik güçlük dönemlerinde, işletmelerin küçülmek durumunda kalmaları halinde, işçilerinin iş sözleşmelerini feshetme yerine bu dönemde çalışma süresini azaltarak üretimi kısmak veya faaliyetlerini geçici süreyle tamamen durdurmak suretiyle işçilerle olan iş ilişkilerini sürdürmeleri anlamına geliyor. 9 Kasım 2018 tarihli ve 30590 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile kısa çalışmaya ilişkin bazı esaslar yeniden düzenlendi.

Bugünkü yazımda söz konusu değişiklikleri ele almaya çalışacağım.

Yönetim kurulu kararı yoksa ret

Yönetmeliğin önceki halinde, yönetim kurulu karar almadan, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle bağdaşmadığı halde, nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplere dayalı başvuruların İŞKUR tarafından