TAVUKLAR RAHATSA, İÇİMİZ RAHAT

Yumurtayla aranız nasıl? Peki yumurta alırken hangisini tercih ediyorsunuz? Serbest gezeni, organiği,  bir numarası, üç numarası derken, aslında bu konuda kafanızın çok karıştığını biliyorum. Haksız da sayılmazsınız. Ama ben bugün sizlere çok daha hassas bir konudan bahsedeceğim, kafes sisteminden...

Bu konuda Türk-Alman Üniversitesi’nde  hayvan refahı konusunda değerli çalışmalar yapan Dr. Engin Arıkan’la sohbetim beni çok etkiledi. Detaylarını sizlerle de paylaşmak istiyorum:

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye’de 100 milyondan fazla yumurtacı tavuk var. Bu sayının büyüklüğünü ifade etmek bir karşılaştırma yapmak gerekirse: Türkiye’deki sokak hayvanlarının tamamı 8 milyon civarında. Bu 100 milyon hayvanın çoğunluğu kafes sisteminde yetiştiriliyor.  Yumurtaları için kafes sisteminde yetiştirilen tavuklar maalesef tüm hayatlarını sadece bir dosya kağıdı kadar yaşam alanı sağlayan sıkışık kafes içinde geçiriyor. Hayal etmesi bile çok kötü. Tavuklar bu kafeslerde rahat hareket edemiyor, kanatlarını açamıyor, toprağa ayak basamıyor ve temizlenemiyorlar. Tavuklar normal şartlarda yumurtlamak için kuytu, güvenli bir alan arar. Ancak kafeslerde bu tip yumurtlama alanları olmadığı için hayvanlar en azından kafeslerinin köşelerinde yumurtlayabilmek için birbirleriyle sürekli mücadele ediyorlar.

Bu suni sistemin amacı, hayvanların hareketini ve dolayısıyla harcadıkları enerjiyi kısıtlayarak kullanılan yem miktarını ve maliyetleri düşürmek. Ancak  bu bedeli hayvanlar eziyet çekerek ödemek zorunda kalıyor. Hayvanların yaşadıkları stres doğal olarak bağışıklık sistemlerini çökertiyor ve tüyleri dökülüyor. Hayvanları sağlıklı tutmak için zorunlu olarak yüksek oranda antibiyotikli yem kullanılıyor.

Bu sistem hayvanlar kadar insanlar için de kötü... Endüstriyel hayvancılık, yüksek antibiyotik kullanımı sebebiyle mikropların direncini arttırıyor. Kafes sisteminden elde edilen yumurtalardaki E vitamini ve omega 3, serbest gezen tavuk yumurtası ve organik yumurtalara kıyasla oldukça düşük.

Hangi yumurtayı seçelim?

Yumurtaların üzerinde hangi sistemle üretildiklerini belirten kodlar var. Bunlara bakarak yumurtanızın kafes sisteminden gelip gelmediğini öğrenebilirsiniz. Yumurtanın üzerindeki uzun numara dizisinin ilk rakamı yumurtanın sistemini temsil ediyor.  

0=Organik,

1=Serbest gezen,

2=Kafessiz sistem,

3= Kafes sistemi.

Hayvanlar ve kendiniz için üç numarayla başlayan yumurtaları tüketmemeniz önemli. Kafessiz sistemde hayvanlar en azından kümes içinde rahatça hareket edebiliyor, kanatlarını rahatça açabiliyor, toprağa ayak basabiliyor, toprak banyosu yapabiliyor ve güven içinde folluklarında yumurtlayabiliyorlar. ‘Serbest gezen’ ve ‘organik’ sistemlerdeki tavuklar ise kümesin dışına da erişim imkanına sahipler.

Kafes yerine geniş kümesler

Aldığınız yumurtanın üzerindeki kod ‘2TR’ ile başlıyorsa bunun kafessiz olduğu anlamına geldiğini artık biliyorsunuz. Bu konuda şeflerin, restoranların, beslenme uzmanlarının ve evinde iyi yemek pişirirken doğaya ve hayvana saygılı olanların öncü olacağına inanıyorum. Kafessiz tavuk yumurtası, yasal ve hayvan refahı kriterlerine uygun olarak tavuk başına düşen yeterli alan, folluk, tünek, yemlik suluk gibi konularda tavuk refahını önemsiyor. Kafes yerine geniş kümeslerde yetişen tavuklar, doğal ihtiyaçlarını karşılayabildikleri için hastalıklara karşı daha dirençli oluyor ve daha az antibiyotiğe ihtiyaç duyuyor. Bu sayede daha sağlıklı ve besleyici yumurtalar elde edebiliyoruz. Bu konuda ilerleme sağlanması için tüketiciler kadar sektördeki şirketlerin de adımlar atması lazım. Dünyada ve Türkiye’de birçok marka, en geç 2025’e kadar tedarik ettikleri yumurtaların tamamının en azından kafessiz sistemden elde edileceği konusunda taahhüt verdi. Hayvan refahı bu adımla artık önemli bir sürdürülebilirlik ölçütü haline geldi, önümüzdeki yıllarda daha da önemsenmesini diliyorum, ben de takipçisi olacağım.