Fikret Bila

       ANAP Başkanlık Divanı, Anayasa değişikliği paketini dün yaptığı toplantıda değerlendirdi. ANAP lideri Mesut Yılmaz, toplantıdan sonra vardıkları sonucu açıkladı:
       1- Birinci önceliğimiz hükümetin istikrarıdır.
       2- Her üç Anayasa değişikliğine, (101, 69 ve 86. maddeler) karşı değiliz. Destekleriz.
       3- Ancak bir endişemiz var: Bu değişikliklerin bir paket gibi getirilmesi kamuoyunda yanlış anlaşılabilir. Bu endişemizi koalisyon ortaklarımıza ileteceğim.
       Yılmaz, endişesini dile getirdikten sonra, "Esas olarak" dedi, "birlikte de gelse, ayrı ayrı da gelse biz olumlu bakıyoruz."       Başkanlık Divanı toplantısı ve Yılmaz'ın açıklamasından sonra, ANAP Genel Başkanı Mustafa Taşar'la konuştuk ve sorduk:       - Yılmaz'ın açıklamalarından ve Başkanlık Divanı'ndan çıkan sonuç nedir?       - Biz (5 artı 5) formülünü içeren 101. madde değişikliğine destek verdik. Bu önergeyi imzaladık.

       ANAP lideri Mesut Yılmaz, Anayasa değişikliğinin 69 ve 86. maddeleri de kapsayacak bir paket halinde geçirilmesi konusundaki kesin yanıtını Başbakan Ecevit'e bugün vereceğini söylüyor.
       Yılmaz dünkü görüşmemizde, paketle ilgili olarak, "Ben zirvede değerlendirme için zaman istemiştim" diyor ve bugün Başbakan Ecevit'e vereceği yanıtın çerçevesini şöyle çiziyor:
      "Bu değişiklikler istikrarın devamını sağlayacaksa, biz buna destek oluruz. Ancak bazı konulara açıklık getirmek gerekir. Şöyle ki:
       1 - Biz partilerin kapatılmasının zorlaştırılmasından yanayız. Ancak, parti kapatılmasının tümüyle yasaklanmasına karşıyız.
       2 - 69 ve 86. maddenin pakete dahil edilmesi teklifi, Sayın Başbakan'dan geldi. Değişiklikler bir paket halinde sunulunca bir `pazarlık yapılıyor' izlenimi doğabilir. Nitekim kamuoyunda öyle bir eğilim var. Paket halinde değişiklik böyle algılanırsa, yeni bir süreç başlar ve arkasından başka talepler gelebilir. Örneğin 312. maddeyi kaldırın pazarlığına yönelebilirler.

       Siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştırmak üzere Anayasa'nın 69. maddesinde yapılacak değişiklik, iki davayı iki önemli açıdan etkileyecek.
       Fazilet Partisi ve HADEP'in, Anayasa Mahkemesi'nde süren kapatılma davalarında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, iki talepte bulunmuştu:
       1- Siyasi Partiler Yasası'nın kapatılma ölçülerini düzenleyen 103. maddesinin ikinci fıkrasının Anayasa'nın 69. maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesi,
       2- Anayasa'nın 69. maddesi uyarınca Fazilet ve HADEP'in kapatılması.
       Başsavcının dayanağını oluşturduğu Anayasa'nın 69. maddesi, "Bir siyasi partinin 68. maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına ancak onun bu nitelikteki fiillerin işlendiği odak haline geldiğinin Anayasa Mahkemesi'nce tespit edilmesi halinde karar verilir" hükmünü taşıyor. 68. maddenin dördüncü fıkrası ise özetle bölücülük ve irticai faaliyetleri kapsıyor.
       Şimdi yapılacak

       Liderler zirvesinde, cumhurbaşkanlığı konusundaki uzlaşmanın temel taşlarını Anayasa'nın iki maddesi oluşturuyor: Anayasa Mahkemesi'ne parti kapatılması konusunda geniş takdir yetkisi veren 69. madde ve milletvekili maaşlarıyla ilgili olarak da 86. madde.
       Başbakan Ecevit'e dünkü görüşmemizde 69. maddenin değiştirilmesi konusundaki uzlaşmayı sorduk.
       Başbakan Ecevit iki önemli gerekçesi var dedi:
       1- Siyasi partilerin kapatılması konusunda odak olma durumunun saptanması gerekiyor. Bu konuda Siyasi Partiler Yasası değiştirildi. Ancak Anayasa değiştirilmedi. Bu uyumun sağlanması için Anayasa'nın 69. maddesinin değiştirilmesi gerekiyor.
       2- Siyasi partilerin kapatılması bir istikrarsızlık unsurudur. Hükümetin bunları öngörüp gerekli önlemleri alması gerekir.
       Ecevit, bu iki temel gerekçeyle Anayasa'nın 69. maddesinin de değiştirilmesi için düğmeye basmış durumda. Bu girişim cumhurbaşkanlığı konusunda FP'nin desteğini de kendiliğinden getirecektir.

       Liderler zirvesinde Başbakan Ecevit'in yaptığı açış konuşması, işin başında havayı yumuşatıyor. Ecevit, grubunda yaptığı konuşma nedeniyle "alınmış" olabileceğini düşündüğü Yılmaz'ın gönlünü alacak bir üslup ile zirveyi açıyor. Ecevit'in ortamı yumuşatan konuşmasını, tebessüm ile dinleyen ANAP lideri de, ortamı yumuşatan Ecevit'e aynı üslup ile karşılık veriyor.
       Üç lider, 5+5 formülünün yaşama geçirilmesi için önerinin olabildiğince fazla imza ile sunulmasını kararlaştırıyorlar. Cumhurbaşkanlığı konusu zirvenin ilk yarım saatinde tatlıya bağlanıyor.
       Zirveden gelen havanın en önemli yönü önergeye 5 liderin de imzasını alabilmek isteği. İktidar partileri liderleri değişikliğin DYP lideri Çiller ve FP lideri Kutan'ın da katılımıyla gerçekleştirilmesi için çaba gösterilmesi kararı alıyorlar. 5 liderin imzasıyla harekete geçebilmek için muhalafetin bazı önerilerinin de Anayasa değişikliği paketine konulabileceği ortak eğilim olarak beliriyor.
       DYP lideri Çiller, kendi önerisi oylansın veya oylanmasın 5+5 formülüne destek

       Başbakan Bülent Ecevit'le, grup toplantısında yaptığı konuşmadan sonra görüşme olanağı bulduk.
       Başbakan'a, "Bu durum bir hükümet sorununa dönüşübilir mi?" şeklindeki sorumuzu ise, "Hükümetten bir şikayetim yok" biçiminde yanıtlamakla yetindi.
       Başbakan Ecevit, her kelimesini özenle seçtiği belli olan grup konuşmasına ilave yapmak istemediğini vurguladı.
       Başbakan Ecevit, dün öğleden sonra da ANAP Lideri Mesut Yılmaz'ı telefonla arayarak, bugün saat 14.00'te Bahçeli'yle birlikte liderler zirvesine davet etti. Bugün yapılacak zirve, tartışmaları noktalayacak son merci.

       * * *

       Cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda MHP cephesinde durum ne?
       Önceki gün yapılan Başkanlık Divanı toplantısında, MHP açısından durum şöyle saptanıyor:
       1- Gelişmeler MHP'nin haklılığını ortaya koydu.
       2- Anayasa değişikliği ile kimin seçileceği konularının birbirinden ayrı değerlendirilmesi gerektiği doğrulandı.
       3- MHP'nin duruşunda bir değişiklik yok.
       Bu saptamaları açarsak:

       ANAP lideri Mesut Yılmaz'ın cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili görüşlerini dün bu köşeden duyurmuştuk.
       Yılmaz, "gizli oyda, grup kararı alınamıyor, arkadaşlarımı ikna etmeye çalışmaktan başka yapılabilecek bir şey yok" diyerek grubundaki sıkıntıyı ifade etmişti.
       ANAP lideri dün de bu sıkıntıyı aşabilmek için yeni bir öneri getirdi. Anayasa'nın oylamaların açık yapılması yönünde değiştirilebileceğini belirtti.
       Yılmaz'ın önerisini dün Başbakan Ecevit'e sorduk:
       - ANAP lideri Yılmaz, açık oylama için Anayasa değişikliği öneriyor. O zaman grup kararı alınabileceğini söylüyor. Bu öneriyi nasıl karşıladınız?
       - Anayasa oylamasının açık olması için yine Anayasa değişikliği gerekiyor. O değişikliği yapmak için de yine gizli oylama yapılacak. Sonuçta yine gizli oylama söz konusu. Aynı kapıya çıkabilir.