Borsa için karar günü

       İSTANBUL Menkul Kıymetler Borsası için bugün Başkent Ankara'da önemli bir toplantı yapılacak.
Borsanın karar gününde masanın bir tarafında Başbakan Mesut Yılmaz, Maliye Bakanı Zekeriya Temizel ile Hazine temsilcileri, diğer tarafında ise borsada işlem yapan aracı kurumların yetkilileri bulunacak.
Konu, dünya borsalarıyla birlikte son günlerde hızla dibe vuran İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın yeniden canlandırılması için alınabilecek önlemler.
Bankalar ve borsada işlem yapan aracı kurumlar, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın son Vergi Yasası'nın hükümlerinden olumsuz etkilendiği görüşünde birleşiyorlar. İstekleri, hükümetin yeni Vergi Yasası'nın getirdiği yükümlülükleri ertelemesi veya kaldırması.
Buna karşılık başta Maliye Bakanı Zekeriya Temizel olmak üzere, Hazine yetkilileri aracı kurumların bu görüşüne katılmıyorlar.
Maliye Bakanı Temizel'in bu konudaki yaklaşımı şöyle:
"Bankaların ve aracı kurumların yeni Vergi Yasası'ndan borsanın olumsuz etkilendiği yönündeki görüşleri doğru değildir. Yeni Vergi Yasasının menkul kıymetler kazançlarına getirdiği vergi yükümlülüğü henüz yürürlüğe girmemiştir. 1999 yılı kazançları için 2000 yılında beyanname vereceklerdir. Dolayısıyla 1998 yılı içinde hisse senetlerinin 2000 yılında verilecek beyannameden etkilendiğini söylemek gerçekçi değildir. Sözkonusu kuruluşlar, iki yıl sonraki bir gerekçeyi kullanarak borsada meydana gelen düşüşü açıklayamazlar. Bu gerekçeye dayanarak, yeni Vergi Yasası'nın getirdiği yükümlülüğü de ertelemek veya ortadan kaldırmak anlamlı bir istek değildir. Kaldıki, 2000 yılında verilecek beyannamede de, eğer kazanç belli bir tutarı aşarsa vergi konusu olacaktır. Dolayısıyla böyle bir gerekçeye dayanarak yeni Vergi Yasası'nın iki yıl sonra yürürlüğe girecek yükümlülüklerini ertelemek sözkonusu olmaz."
Maliye Bakanı Temizel, buna karşılık bugün yapacak toplantıda yürürlülükteki mevzuatı kullanarak borsayı rahatlatmanın yollarını arayacaklarını da vurguluyor.
Temizel, borsa işlemleri nedeniyle ödenen Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi'nin düşürülmesi ve a tipi fonların istisna kapsamına sokulması gibi bazı kararların bugün alınabileceğini belirtiyor. Bu yolla, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın göreceli olarak rahatlatılabileceğini kaydediyor:
"Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi'yle ilgili olarak çıkardığımız kararnamede bir eksik sözkonusu. Biz bu kararnamede sadece bankaların yaptığı işlemler için vergi oranını yüzde 5'den yüzde 1'e indirdik. Oysa aynı işlemleri aracı kurumlar da yapıyor. Kararın aracı kurumları da kapsaması yönünde bir düzeltme yapılabilir. Ayrıca, bu kurumların talepleri yönünde a tipi fonların istisna kapsamına alınması da değerlendirilebilir."
Maliye Bakanı'na göre, borsadaki düşüşün en önemli nedeni, dünya borsalarında meydana gelen düşüş nedeniyle ortaya çıkan likidite daralması. Dünya piyasalarındaki bu daralma İstanbul borsasını da etkilemiş durumda.
Temizel'e göre, basına yansıdığı gibi özelleştirme idaresinin fonlarını kullanarak borsaya girmesi gibi bir yöntemle likidite sıkıntısının aşılması doğru bir yöntem değil. Maliye Bakanı bu tür yapay pompalamalarla sorunun çözüleceğine inanmadığı gibi, kamu fonlarının bu tür sorunlarda kullanılmasını da doğru bulmuyor. Maliye Bakanı'na göre bugün yapılacak toplantıdan böyle bir karar çıkması zor.
Temizel, borsadaki düşüşün önemli etkenlerinden birinin de psikolojik güdülenme olduğunu düşünüyor. Hükümetin mevcut mevzuata göre alacağı rahatlatıcı kararlar psikolojik etkilenmeye karşı yatırımcıların göstereceği dirençle birlikte borsanın yeniden düzlüğe çıkabileceği kanaatinde. Bugün Ankara'da yapılacak toplantının da borsa açısından güven arttırıcı etki yaratması yaygın beklenti.


Yazara E-Posta: f.bila@milliyet.com.tr