Başbakan Erdoğan, daha önceki açıklamasında cumhurbaşkanının "lider" niteliklerine sahip olması gerektiğini söylemişti.Bu kez, bu ölçüye, cumhurbaşkanının toplumun her kesimini kucaklayabilecek ve Çankaya'da formasını çıkaracak birisi olması gerektiğini de ekledi.Yöntem konusunda ise ilk kez uzlaşma işaretleri verdi. Anketler yapacaklarını, toplumla doğrudan temasta olan sivil toplum kuruluşlarının da görüşlerini alacaklarını belirtti.Tartışmaların eksenine oturan kendi adaylığı konusunda ise "Benden başka biri de olabilir" diyerek uzlaşma mesajını güçlendirmiş oldu.Başbakan'ın bu yaklaşımı birkaç açıdan ele alınabilir. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeni seçilecek cumhurbaşkanının nasıl biri olması gerektiği konusunda düşüncelerini açıklıyor. Sadece cumhurbaşkanı adayının taşıması gereken nitelikler değil, ayrıca adayın belirlenmesinde izleyeceği yöntem hakkında da bilgiler veriyor. Başbakan Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili açıklamaları rahmetli Turgut Özal'ın 1989'da izlediği yöntemi anımsatıyor. Özal da son ana kadar kendi adaylığı dahil isim telaffuz etmemişti. Seçim iyice yaklaşınca adaylığını açıkladı. O süreye kadar konuyu kamuoyunun tartışmasına bıraktı. Açıklamalarını bu düzeyde tuttu.Başbakan Erdoğan da sanki Özal'ın izlediği yöntemi izliyor gibi. Özal benzerliği Cumhurbaşkanı adaylığına en yakın isim kuşkusuz Başbakan Erdoğan. AKP grubunun da Başbakan'ın adaylığını destekleyeceğine kuşku yok.Buna karşılık, muhalefet partileri ve bazı sivil toplum kuruluşları, toplumun bütün kesimlerinin benimseyebileceği, uzlaşmayla saptanacak bir aday olması gerektiğini üzerinde durdular. Örneğin TÜSİAD, seçimlerin zamanında yapılmasını, ancak cumhurbaşkanının uzlaşmayla seçilmesi yönünde açıklamalar yaptı.Başbakan Erdoğan'ın son yaptığı açıklamalar da kendi adaylığı konusunda bir kesinlik taşımıyor. Ancak, "Benden başka biri de olabilir" diyerek konunun kamuoyunda geniş bir yelpaze içinde tartışılmasına zemin hazırlıyor.Tabii, anketler yapılacağını söylemesi, AKP'nin belirleyici konumunu belirtmesi kendi adaylığının yine de en güçlü olasılık olduğunu anımsatıyor. Aday olur mu? Başbakan Erdoğan'ın aday nitelikleri ve özlenecek yöntem konusundaki açıklamasının kuşkusuz siyasi ve ekonomik yansımaları olacaktır.Siyasi etkileri şöyle sıralanabilir:1- Erdoğan'ın, başka birinin de cumhurbaşkanı olabileceğini söylemesi, AKP üzerindeki erken seçim baskılarını hafifletecektir.2- TÜSİAD ve bazı diğer sivil toplum kuruluşlarının uzlaşma aranması ama seçimin zamanında yapılması önerisini güçlendirecektir.3- Muhalefet partilerinin cumhurbaşkanını uzlaşmayla seçmesi karşılığında erken seçim yerine zamanında seçimi kabullenmeleri kolaylaşacaktır.Muhtemel ekonomik yansımalarına bakıldığında ise, şunlar söylenebilir:1- Bir süredir ekonomide yaşanan dalgalanmalarda, teknik nedenler dışında, siyasetteki gerginliklerin de etkili olduğu biliniyor. Uzlaşma mesajları, siyasi gerginliğin, cumhurbaşkanlığı tartışmalarının olumsuz yöndeki ekonomik etkilerini azaltacaktır.2- Uzlaşma mesajının piyasalar üzerinde Merkez Bankası'nın müdahalesi ve belki de ondan daha fazla etkili olabileceği söylenebilir. Türkiye'de siyasi faktörler ekonomik faktörlere göre hâlâ çok etkili görünmektedir.Erdoğan, bu mesajlarıyla hem siyasi hem ekonomik birden fazla amaç gütmüş olabilir. fbila@milliyet.com.tr Açıklamanın etkisi
